تهرانی‌ها پساب می‌نوشند

وی پیش از این در گفت‌وگویی که با روزنامه شرق داشت، عنوان کرده بود که "مجموع پساب‌های شهری، کشاورزی و صنعتی کشور ۴۰ میلیاردمترمکعب است که می‌توان آن را با شش یا هفت بار تصفیه قابل شرب کرد."صحبت وی در حالی است که بسیاری از منتقدان استفاده از پساب معتقدند که استفاده از این نوع آّب، به دلیل شبهه‌ای که به صنعتی بودن آن می‌رود، قابل استفاده برای نوشیدن نیست.

در این میان باید منتقدان را به دو گروه تقسیم کرد. عده‌ای هستند که معتقدند جبران کمبود آب مهم است و نباید به آن بخش دیگر که مربوط به صنعتی بودن پساب است، فکر کرد. عده‌ای دیگر اما قاطعانه می‌گویند که استفاده از پساب برای آب شرب، مشکل جدی دارد. این گروه بر این باورند که باید بخشی از پساب را برای مصارفی به غیر از شرب، به کار گرفت. در این صورت، بخشی از مصرف آب شرب کاهش یافته و مشکل، مرتفع می‌شود.

این صحبت از آن جایی ناشی می‌شود که پیش از این بسیاری از خبرها حاکی از استفاده شهرداری از آب شرب برای مصارف آبیاری بود. خبر فوق در گزارشی تحت عنوان " واقعا به چمن‌ها آب شرب می‌دهند؟" در اول مرداد ماه سال جاری در ایسنا منتشر شد تا نشان دهد که هنوز هم در نوع استفاده از آب شرب مشکل داریم.

مسئله استفاده نادرست از آب شرب، درست همان چیزی است که مدافعان استفاده از پساب آن را بیان می‌کنند. عضو هیأت علمی پردیس فنی و مهندسی شهید عباسپور دانشگاه شهید بهشتی یکی از همین مدافعان است که تاکید می‌کند: پساب‌های کشاورزی، صنعتی، خدماتی و … منابع آب قابل استفاده ارزشمندی برای اهداف مختلف هستند. مجتبی شوریان در خصوص استفاده از پساب برای آب شرب به «اقتصادنیوز»گفت: باید از ورود پساب به آب‌های سالم جلوگیری کرد، چرا که بررسی‌ها نشان داده یک متر مکعب پساب می‌تواند ۵۰ متر مکعب آب سالم را آلوده کند.

وی در عین حال تاکید می‌کند که استفاده مجدد از پساب، پس از بازیافت می‌تواند منابع آب قابل توجهی را در اختیار متقاضیان این بخش قرار دهد.

از طرف دیگر، مخالفانی هم هستند که معتقدند هرنوع استفاده از پساب برای آب شرب، مشکل اساسی در پی دارد. مجید دلاور، استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس که مخالف استفاده از پساب برای آب شرب است در همین رابطه عنوان می‌کند که از پساب می‌توان برای مصارفی به غیر از آب شرب استفاده کرد.

وی به «اقتصادنیوز» گفت: در بخش کشاورزی حدوداً ۳۰ درصد آب‌ها پساب‌ می‌شوند و در بخش‌های شرب و صنعت هم این مساله خیلی بیشتر است. یعنی با توجه به مسائل شربی که وجود دارد حدود ۸۰ درصد این نوع مصرف به تلخ‌آب برمی‌گردد و عملاً از سیستم خارج می‌شود. وی معتقد است که اگر بتوان این مساله را مدیریت کرد، می‌توان صرفه‌جویی بسیاری را شاهد بود و راندمان منطقه‌ای نیز افزایش می‌یابد.

وی صراحتا می‌گوید: من توصیه نمی‌کنم در بحث شرب از پساب استفاده شود اما برای بخش‌های غیرشربی مانند مصارف کشاورزی می‌توان از‌ این آب‌ها استفاده کرد. البته باید در این نوع مصرف مسائل بهداشتی و زیست‌محیطی‌ را هم مدنظر داشته باشیم، مثلاً برای فضای سبز می‌تواند مفید و راهکار موثری باشد. وی استفاده از پساب برای برخی مصارف را راهکاری برای مناطقی می‌داند که مانند تهران دچار بحران آب هستند.

با این حال، عباس رجایی، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس از مدافعان استفاده از پساب برای آب شرب است که تاکید می‌کند، با توجه به بودجه آبی کشور سال‌ها طول می‌کشد که پروژه‌های آبی نیمه‌تمام به سرانجام برسد و بهتر است که از همین پساب برای آب شرب استفاده کرد. در عین حال، آن چیزی که در صحبت‌های رجایی و دیگر موافقان استفاده از پساب دیده می‌شود، استفاده از کلمه "پساب صنعتی" است که می‌تواند حتی در صورت تصفیه شدن، مشکلات بسیاری را برای استفاده‌کنندگان آب شرب در پی داشته باشد.

هرچند که پیش از این نیز مسئله تصفیه فاضلاب مطرح شده بود اما به دلیل منابع مالی اندکی که سازمان آبفای استان تهران دارد، به سمت دیگری رفته است؛ این منابع مالی اندک از آن جایی پیدا است که رئیس آبفای استان تهران در سال‌های گذشته و در نشست‌های خبری خود به بدهی این سازمان به بانک جهانی و تاخیر در بازپرداخت وام دریافتی خبر داده بود. این خبر در ۲۱ مرداد ماه سال ۹۲ توسط موج منتشر شده بود.

با این حال به نظر می‌رسد با توجه به تلاش وزارت نیرو برای واردات آب، هنوز هم گزینه‌ استفاده از پساب به عنوان آب شرب، روی میز وزیر نیرو باشد؛ گزینه‌ای که به نظر می‌رسد برای مطرح کردن آن، نیاز به فرهنگ‌سازی و آماده کردن مردم است تا مسئله نوشیدن فاضلاب تصفیه شده برایشان جا افتاده باشد.

سپیده اشرفی