عکسهای خصوصی یک فعال اجتماعی یا روزنامهنگار که در فیسبوک با دوستان خود به اشتراک گذاشته است، ناگهان سر از وبسایتهایی درمیآورد که در کار اتهامزنی به منتقداناند. کاربری که خریدی اینترنتی انجام داده است، ناگهان میبیند که اطلاعات کارت بانکیاش که جایی در کامپیوتر ذخیره کرده بود لو رفته و با صورتحساب سنگین کارت اعتباریاش مواجه میشود. فقط کافیست صفحهی مارک لباسی را در شبکههای اجتماعی فالو و لایک کنید تا از چند ساعت بعد لباسها و کفشهایی مشابه آن در صفحهی کاربری شما تبلیغ شود.
کاترین لوسه، زنی که سالها متن سخنرانیهای مارک زاکربرگ، رئیس "فیسبوک" را مینوشت، بعد از اینکه در ماه ژوئیه از سمت خود استعفا داد، در گفتوگویی با "گاردین" مدعی شد که فیسبوک رمزعبور اصلیای در اختیار دارد که با استفاده از آن به دادهها و اطلاعات بیش از ١ میلیارد کاربر فیسبوک دسترسی دارد.
کاترین لوسه گفت:« واقعیت این است که باید بپذیریم حریم خصوصی دیگر در دوران اینترنت در عمل معنایی ندارد و همیشه افراد و شرکتهای دیگری هم هستند که به اطلاعات ما دسترسی دارند.»
مرز و محدودهی حریم خصوصی کجاست؟
"حریم خصوصی"، کلیدواژهی اصلی جنجال افشاگریهای اسنودن و کنترل کاربران از سوی آژانس امنیت ملی آمریکا است و سالها بر سر همین واژه درکشورها عدهای بازداشت، جریمه، زندانی و سلب آرامش شدهاند، اما مفهوم و مرز این واژه همچنان دستخوش تغییر و تحول است.
لوئیس براندس، قاضی دادگاه عالی فدرال آمریکا در اوایل قرن بیستم "حریم خصوصی" را "حق افراد بر تنها بودن و دور نگاه داشتن بخشی از اطلاعات شخصی خود از چشم دیگران" تعریف کرد. تعریفی که در سالهای بعد پوست انداخت و کاملتر یا جزئیتر شد، اما ریشه و ماهیت تعریف "حریم خصوصی" تغییر بنیادین نکرد.
حسین قاضیان، جامعهشناس، در توصیف مرزهای حریم خصوصی به دویچهوله میگوید:«تلاش برای تعریف مفهوم و مرزهای حریم خصوصی یک نزاع پایانناپذیر است. حریم خصوصی علاوه بر اطلاعات مربوط به شخص، ناظر بر فضا یعنی مکانی که فرد با آن مرتبط است و متعلقات مادی و معنوی و بدن فرد نیز هست.»
اما به نظر میرسد این نزاع پایان ناپذیر توصیف مرز و محدودهی حریم شخصی، میان کاربران ایرانی اینترنت، دغدغه چندانی ایجاد نکرده است.
نیما راشدان، کارشناس فنآوری و تحولات دیجیتال معتقد است میان کاربران ایرانی توافق جمعی برای توصیف مرز و محدودهی حریم شخصی به چشم نمیخورد. او میگوید:«فکر میکنم به دلیل تفاوت مسایل فرهنگی جامعهی ما با جوامع غربی، تعریفمان از حریم شخصی در وب نیز تفاوتهایی دارد.»
راشدان معتقد است برای بسیاری از کاربران ایرانی حفظ حریم شخصی در وب تنها به این معنی است که عکسهای خصوصی و روایتشان از زندگی شخصیشان را از چشم فامیل و برخی دوستان دور نگاه دارند. برای عدهای دیگر هم این تعریف کمی گستردهتر است و به حفظ دستگاههای خود مثل لپتاپ و تلفن همراه از دسترس دیگران محدود میشود.
منبع: DW.DE