1
در سرزمین خشک و بی آب و علف یمن در میان دره‌های رودخانه‌های فصلی، شهرها و روستاهای متعددی ساخته شده است. این دره‌های رودخانه‌ای به نام «وادی» شناخته می‌شوند. ساختمان‌های زیادی در اطراف این دره‌ها ساخته شده‌اند؛ زیرا دسترسی به آب در این مناطق راحت‌تر است. وادی حضرموت و وادی دوعن دو دره رودخانه‌ای هستند که در بخش شرقی و مرکزی یمن واقع شده‌اند.
خاص بودن شهرها و روستاهای امتداد این دره‌های رودخانه‌ای، به دلیل معماری منحصر به فرد ساختمان‌هایشان است. این ساختمان‌ها آپارتمان‌های چند طبقه‌ای هستند که به طور کامل از خشت و چوب ساخته شده‌اند.
تمام ساختمان‌های شهر نزدیک به یکدیگر ساخته شده‌اند. شهرها و روستاها در ایستگاه‌های آبیاری سنتی در امتداد این دره‌های رودخانه‌ای قرار دارند. این ساختمان‌ها اغلب در مناطق مرتفع و بر روی سنگ‌های بزرگ ساخته شده‌اند. زمانی که باران می‌بارد یا سیل می‌آید، ساختمان‌ها تضعیف می‌شوند و به تعمیر و نگهداری مستمر نیاز دارند.
شهر شبام نیز به دلیل ساختمان‌های بلند خود و تضادی که با فلات اطراف دارند، به عنوان «منهتن صحرا» شناخته می‌شود.
این شهر بر روی یک شبکه متعامد قرار دارد و دور تا دور آن یک دیوار گلی کشیده شده است. این شهر گاهی به نام «قدیمی‌ترین شهر آسمان‌خراش‌ها در جهان» نامیده می‌شود و یکی از بهترین نمونه‌های برنامه‌ریزی شهری با استفاده بهینه از فضا از طریق ساخت‌و‌ساز عمودی است.
شبام، معروف‌ترین شهر وادی حضرموت، دارای ۷۰۰۰ نفر جمعیت با ۵۰۰ خانه گلی است که هرکدام ۵ الی ۱۱ طبقه دارند.
طبقه‌های پایین ساختمان‌ها عمدتاً برای ذخیره‌سازی غلات استفاده می‌شوند. اتاق‌های اصلی در طبقات دوم توسط مردان برای معاشرت استفاده می‌شود. این در حالی است که اتاق‌های طبقه سوم مختص زنان است. طبقات بالایی برای استفاده تمام اعضای خانواده است و گاهی اوقات برای این که افراد مسن به راحتی و با رعایت ایمنی به ساختمان‌های دیگر رفت‌و‌آمد کنند، مجهز به پل ارتباطی هستند.
این شهر در قرن سوم تاسیس شد. اگرچه بسیاری از ساختمان‌های اصلی این شهر در سیل قرن ۱۶ ویران شدند؛ اما هنوز برخی از این ساختمان‌ها پابرجا هستند.
به عنوان مثال، مسجد جمعه در سال ۹۰۴ پس از میلاد مسیح ساخته شده است. این ساختمان‌ها به دلیل بارش باران و فرسایش تاکنون چندین بار بازسازی شده و با آستری ضخیم پوشانده شده است. همچنین شبام یک شهر خودکفا است که مؤسسات آموزشی، ساختمان‌های تجاری و اداری و هفت مسجد دارد. این شهر در طول سال‌ها تا سال ۱۹۴۰ چندین بار به عنوان پایتخت انتخاب شده است. از زمانی که یک فرودگاه در نزدیکی شهر سایوم ساخته شد، سایوم به عنوان پایتخت یمن انتخاب شد و تمام فعالیت‌های تجاری از شبام به آنجا منتقل شد.
وادی دوعن، شاخه‌ای از وادی حضرموت، معماری پیشرفته‌ای نسبت به وادی حضرموت دارد.
چندین روستای زیبا از جمله المشهد، الهجرین، الخورایبا و خایلا در اطراف این دره رودخانه‌ای وجود دارد. المشهد میزبان آرامگاه حسن بن حسن متعلق به قرن ۱۵ و یک مکان زیارتی محلی است. با این حال، این روستا تقریباً خالی از سکنه است. برتری‌های معماری این روستا نسبت به حضرموت به دلیل وجود سیمان در ساخت و ساز ساختمان‌هایش است و از این رو به مراتب بهتر از دیگر شهرها حفظ شده است.
با وجود این که این مکان یکی از قدیمی‌ترین مکان‌های جهان محسوب می‌شود، اما به دلیل پیمانکاران تجاری، شاهد کاهش معماری خشت و گل در این روستاها و شهرها هستیم. عوامل دیگری که در این روند تأثیرگذار هستند، عبارتند از تغییر در دارایی‌های کشاورزی، منابع طبیعی و مهارت‌ها.
