اووم- یا اوووم یا ام- از بیشترین کلماتی هستند که ما در میان صحبتهای خود یا فکر کردن استفاده میکنیم. وقتی کودک هستیم اصلاً چنین صدایی را هنگام فکر کردن در نمیآوریم. مهمتر از همه اینکه حتی در قطورترین فرهنگ لغتها نیز چنین کلمهای را نمیبینیم. (حتی یک حرف صدادار هم ندارد.) با این حال، همه ما در بیشتر مواقعی که فکر میکنیم این صدا را از خود بروز میدهیم و البته معانی مختلفی هم دارد:
- وقتی با صدای بلند بگویم: “نفهمیدم… دوباره میگید؟”
- طولانی و با تأکید روی “م” : “دارم در مورد گفته شما خوب فکر میکنم.”
- با صدای ریز و بلند: “بله شاید… ایده خوبی است!”
- به سرعت و با تن پایین ادا شدن: “مشکوکم!”
با اینکه این صدا در بسیاری از زبانها به اشکال مختلف وجود دارد اما ریشه آنها یکی نیست. آناتولی لیبرمن، زبانشناس دانشگاه مینسوتا و کارشناس ریشهشناسی، میگوید: «در مورد ریشه و منشأ این کلمات نظری ندارم. احتمالاً کلمه Hm انگلیسی از زبان فرانسوی وارد انگلیسی شده… اما تا جایی که به تاریخشناسی مربوط میشود خیلی نمیتوان آن را در قدیمها یا دوران جدید جستوجو کرد زیرا این کلمه ممکن است در هر زمانی ایجاد شده باشد و این خیلی طبیعی است.
به عبارت دیگر، چه کسی میداند؟ حتی ممکن است نئاندرتالها آن را اولین بار بر زبان جاری کرده باشند.
کلمه ” اوم” یا ” Hmm” در انگلیسی حرف ندا نامیده میشود؛ مثل آه، اوخ، وای. به این کلمات نامآوا هم میگویند. مثل کلماتی شبیه قار قار، جیک جیک، تق تق یا شُرشُر و غیره. به غیر از اینکه بتوان این را یک نامآوا فرض کرد، احتمال دیگری وجود ندارد.
کلمه Hmm در زبان انگلیسی بدین صورت توصیف میشود: اولین صدا که H است جایگزینی برای تنفس است. دومین صدا یعنی m از آنجا که دهان بسته است نمادی از این حقیقت است که زیاد از چیزی که میخواهیم بگوییم اطمینان نداریم. پرکننده مکث بر این دلالت دارد که ما در حال حاضر موقتاً حرفی برای زدن نداریم اما هنوز هم درگیر آن موضوع هستیم. انوع تونها برای معنای زیرکانه و لطیف در پر کردن فاصله استفاده میشود.
نیکلاس کریسنفلد، روانشناس دانشگاه سن دیگو کالیفرنیا و کارشناس مکثهای پرشده، گمان میبرد که کلمه hmm به این دلیل پرطرفدار است که یک صدای خنثی است و در واقع از چیزی نگفتن و ساکت ماندن بهتر است.