تست ادرار چه چیزهایی را بررسی می‌کند؟

تست ادرار ترکیبات مختلف ادرار را مورد بررسی قرار می‌دهد. یک تست ادرار عادی ممکن است برای شناسایی علت علائمی که بیمار دارد، انجام شود.
کلیه‌ها مواد زائد، مواد معدنی، مایعات و دیگر محتویات را از خون خارج کرده و به ادرار تبدیل می‌کنند. ادرار حاوی صدها ماده زائد مختلف است. آنچه می‌خورید، می‌نوشید، میزان فعالیت‌های بدنی و میزان سلامت کلیه‌ها بر روی موادی که از طریق ادرار دفع می‌شوند، تأثیر می‌گذارند.
بیش از ۱۰۰ نوع تست مختلف می‌توان بر روی ادرار انجام داد. با این حال، یک تست ادرار عادی، موارد زیر را بررسی می‌کند.

• رنگ: عوامل متعددی بر روی رنگ ادرار تأثیر می‌گذارند، از جمله تعادل مایعات، رژیم غذایی، داروها و بیماری‌ها. میزان تیرگی یا روشنی رنگ ادرار به شما نشان می‌دهد که چه میزان آب در ادرار وجود دارد. مکمل‌های ویتامین ب رنگ ادرار را به زرد روشن تغییر می‌دهند. برخی داروها، توت سیاه، چغندر، ریواس یا خون در ادرار می‌تواند رنگ ادرار را به قرمز مایل به قهوه‌ای تغییر دهد.
• بو: بوی ادرار معمولاً زیاد شدید نیست؛ اما کمی بوی غیرعادی دارد. برخی بیماری‌ها باعث می‌شوند بوی ادرار تغییر کند. به عنوان مثال، عفونت با باکتری اشریشیا کلی منجر به بروز بوی بد در ادرار می‌شود. همچنین دیابت یا گرسنگی باعث می‌شود ادرار بویی شیرین و میوه‌ای داشته باشد.
• وزن خاص: این تست میزان مواد موجود در ادرار را بررسی می‌کند. همچنین این تست نشان می‌دهد که عملکرد کلیه‌ها در ایجاد تعادل آب ادرار چگونه است. اگر وزن خاص ادرار زیاد باشد، مواد جامد بیشتری در ادرار وجود دارد. زمانی که مایعات زیاد بخورید، کلیه‌ها آب بیشتری در ادرار دفع می‌کنند که وزن خاص کمتری دارد.
• درجه اسیدی: درجه اسیدی که pH نیز نامیده می‌شود، میزان اسیدی یا قلیایی بودن ادرار را نشان می‌دهد. اگر pH ادرار ۴ باشد، به شدت اسیدی و اگر ۷ باشد خنثی و اگر pH ادرار ۹ باشد، به شدت قلیایی است. گاهی درجه اسیدی ادرار تحت تأثیر یک سری درمان‌های خاص قرار می‌گیرد. به عنوان مثال پزشک ممکن است از شما بخواهد درجه اسیدی ادرار را یا اسیدی یا قلیایی نگه‌دارید تا از ایجاد برخی سنگ‌های کلیه جلوگیری شود.
• پروتئین: معمولاً در ادرار پروتئین مشاهده نمی‌شود. تب، تمرینات سخت ورزشی، بارداری و برخی بیماری‌ها به ویژه بیماری‌های کلیوی باعث دفع پروتئین از طریق ادرار می‌شوند.
• گلوکز: گلوکز همان شکری است که در خون وجود دارد. در حالت عادی میزان بسیار کمی گلوکز در ادرار وجود دارد. اگر شکر خون بالا باشد، همانند دیابت‌هایی که تحت کنترل نیستند، گلوکز وارد ادرار می‌شود. همچنین اگر کلیه‌ها آسیب دیده باشند یا بیمار باشند، گلوکز در ادرار مشاهده می‌شود.
• نیتریت: باکتری‌هایی که باعث عفونت دستگاه ادراری می‌شوند، آنزیمی می‌سازند که نیترات ادرار را به نیتریت تغییر می‌دهد. وجود نیتریت در ادرار نشان می‌دهد که دستگاه ادراری عفونت کرده است.
• استراز گویچه سفید یا استراز WBC: استراز گویچه سپید نشان‌دهنده وجود سلول‌های سفید خون در ادرار است. این سلول‌ها نشان می‌دهند که دستگاه ادراری دچار عفونت شده است.
• کتون: زمانی که چربی‌ها به انرژی تبدیل می‌شوند، بدن موادی به نام کتون تولید می‌کند. این مواد از طریق ادرار دفع می‌شوند. اگر میزان کتون ادرار زیاد باشد، نشان‌دهنده وجود بیماری کتون‌زایی دیابتی‌ است. کمبود شکر و نشاسته در رژیم غذایی، گرسنگی یا استفراغ شدید باعث افزایش میزان کتون در ادرار می‌شود.
• تجزیه‌وتحلیل میکروسکوپی: در این تست، ادرار در یک دستگاه خاص چرخانده می‌شود تا مواد جامد در ته بطری ته‌نشین شوند. سپس مواد جامد روی یک لام گذاشته شده و زیر میکروسکوپ بررسی می‌گردد. چیزهایی که در زیر میکروسکوپ دیده می‌شوند، عبارت‌اند از:

سلول‌های سفید یا قرمز خون: سلول‌های خونی معمولاً نباید در ادرار مشاهده شوند. التهاب، بیماری یا آسیب به کلیه‌ها، میزنای، مثانه یا مجرای ادرار ممکن است منجر به وجود خون در ادرار شود.
کست: برخی از بیماری‌های کلیوی باعث تشکیل توده‌های ماده‌ای به نام کست در لوله‌های کوچک کلیه‌ها می‌شود. این کست‌ها ممکن است از سلول‌های سفید یا قرمز خون، مواد چرب یا موم‌سان یا پروتئین ساخته شده باشند. نوع کستی که در ادرار وجود دارد، به تشخیص نوع بیماری کلیوی کمک می‌کند.
کریستال: افراد سالم معمولاً چند کریستال در ادرار خود دارند. تعداد زیاد کریستال‌ها یا نوع خاصی از آن‌ها، ممکن است نشانه سنگ کلیه یا بروز مشکلی در نحوه کاربرد غذا توسط بدن باشد.
باکتری، سلول‌های قارچ یا انگل: در حالت عادی هیچ‌کدام از این‌ها نباید در ادرار وجود داشته باشد. وجود این سلول‌ها نشان‌دهنده بیماری جدی نیستند؛ اما ممکن است لازم باشد یک تست ادرار دیگر انجام دهید.