چندی قبل از برخی نکات مهم قیمت گذاری خودرو در گزارش تحقیق و تفحص مجلس از صنعت خودرو گفتیم. اکنون به یکی دیگر از موضوعاتی می پردازیم که نمایندگان مجلس شورای اسلامی در بررسی زنجیره تامین خودروسازان به آن توجه ویژه داشته اند: عدم مدیریت صحیح در این زنجیره در نهایت باعث شده تا قیمت تمام شده خودروها افزایش یابد و همچنین انگیزه ساخت داخلی قطعات را کاهش داده است.
در جای دیگری از گزارش تحقیق و تفحص، مجلس به بررسی روند داخلی سازی قطعات پرداخته است. روندی که به گفته اهالی بهارستان، ضعیف بوده و از انگیزه پایین خودروسازان برای ساخت داخل کردن قطعات حکایت دارد.
بر این اساس، انگیزه تولید قطعات در داخل کشور بهشدت کاهش یافته و در عوض، گرایش به واردات قطعات بیکیفیت از خارج توسط «قطعهساز نماها» افزایش داشته است. نکته عجیبتر اینکه «واردات قطعات بیکیفیت چینی با برچسب ایرانی» نیز رشد کرده و این موضوع سبب شده خودروسازی ایران بیش از گذشته به واردات قطعات خودرو وابسته شود.
هرچند خودروسازان همواره طی سالهای اخیر از رشد داخلی سازی قطعات و کاهش وابستگی به خارج صحبت به میان آوردهاند، اما تحقیقات نمایندگان مجلس نشان میدهد این ادعای خودروسازان چندان پذیرفتنی نیست. چه آنکه آنها (خودروسازان) به جای تسریع روند داخلیسازی، گاهی خود نیز اقدام به واردات قطعه کردهاند.
در یکی از این موارد، مشخص شده که طی سال ۹۲، هر دستگاه پراید (بدون کیسه هوا و با موتور یورو ۲) یک هزار و ۶۰۰ دلار ارزبری داشته و همچنین تولید هر دستگاه تیبا نیز در همین سال، دو هزار دلار ارز از مملکت خارج کرده است.
ارزبری پراید و تیبا در شرایطی است که اولی سالها است در ایران تولید می شود و از آن بهعنوان محصولی داخلی یاد میشود. دومی نیز نام خودرو ملی را با خود یدک می کشد.
از همین رونمایندگان مجلس تاکید کردهاند که ارزبری خودروهایی مانند پراید و تیبا، با ادعای خودکفایی خودروسازان در تامین قطعات، در تعارض است.