هوای اطراف ما مملو از بوها و رایحه‌های مختلف است. حس بویایی سگ‌ها بسیار قوی است و بسته به نژاد هزار تا ده میلیون بار قوی‌تر از حس بویایی انسان است. سگ به راحتی میتواند بو‌های مختلف موجود دریک محیط را از هم تفکیک کرده و یک بوی خاص را دنبال کند. از این ویژگی در تربیت سگ های زنده‌یاب، سگ‌های یابنده اجساد درزیر آوار، سگ‌های یابنده مواد مخدر یا مواد منفجره استفاده می‌شود.
به گزارش ایسنا، در پی وقوع حادثه ریزش ساختمان تجاری پلاسکوی تهران ۱۳ قلاده سگ زنده‌یاب متعلق به سازمان امداد و نجات هلال احمر به محل حادثه منتقل شده و به نیروهای امدادی درتجسس برای یافتن اجساد زیر آوارکمک نمودند.
این سگ‌ها از نژاد ژرمن شپرد بوده و از چهار ماهگی وارد تیم واحد آموزش و نگهداری سگ‌های تجسس (انست) امداد و نجات شده‌اند و پس از ارتباط‌گیری با مربی و فرمان‌پذیری، آموزش‌های لازم جهت جستجو و نجات انسان را دیده‌اند. این سگ‌های زنده‌یاب قادرند تا عمق۸ الی ۱۵ متر از سطح، انسان زنده یا اجسادی که کمتر از ۲۴ساعت از فوت آنها گذشته است را شناسایی کنند. این سگ‌ها دارای کارایی‌های بسیار بیشتری در مقایسه با دستگاه‌های زنده‌یاب هستند. در جریان حادثه پلاسکو و ریزش این ساختمان تجاری۱۷ طبقه و در پی آن گیرافتادن تعداد زیادی از آتش‌نشانان فداکار، تعداد ۱۳ قلاده سگ زنده‌یاب به محل حادثه منتقل شدند و کمک موثری برای نیروهای امدادی در یافتن افراد زنده و اجساد متوفیان بودند.
سگ‌های زنده‌یاب:
این سگ‌ها که عمدتا از نژاد ژرمن شفرد هستند، آموزش دیده‌اند هنگام زمین لرزه و ریزش ساختمان‌ها یا حوادث مشابه انسان‌های زنده‌ای که در زیرآوار مانده‌اند را یافته و محل آن را به نیروهای امدادی نشان دهند. به این ترتیب سرعت عملیات نجات بالا رفته و تعداد تلفات کاهش خواهد یافت. در مواردی که افراد در طبیعت به عنوان مثال کوه یا جنگل گم شده‌اند، این سگ‌ها می‌توانند نیروهای نجات را به سمت فرد گمشده هدایت کنند. (در حادثه اخیر ساختمان پلاسکو از این شگ‌ها استفاده شد)
سگ‌های یابنده جسد:
این سگ‌ها از طریق بوی ناشی از فساد لاشه می‌توانند اجساد را پیدا کنند. حتی اگر جسد در زمین دفن شده باشد، زیر آب یادر هر مکان دیگری باشد، سگ با بویایی قوی خود قادر به پیداکردن آن خواهد بود. در حوادثی مانند زلزله و ریزش ساختمان‌ها این سگ‌ها به راحتی می‌توانند محل جسد در زیر آوار را شناسایی کنند. یافتن جسد افراد متوفی در این گونه موارد میتواند تسلی خاطری برای بازماندگان باشد.
سگ یابنده مواد مخدر:
در نیروهای پلیس از سگ‌های تربیت شده برای تشخیص محموله‌های قاچاق مواد مخدر استفاده می‌کنند. قدرت بویایی قوی این حیوان باعث می‌شود که بتواند حتی مقادیر کم مواد مخدر را تشخیص داده و پیدا کند . از این سگ‌ها معمولا در ایستگاه‌های قطار، فرودگاه‌ها، نواحی مرزی برای کنترل محموله‌ها و بار مسافرین استفاده می‌کنند. این سگ‌های تربیت شده در فرودگاه‌ها به راحتی می‌توانند بوی مواد مخدر را از بین چمدان‌های مسافرین تشخیص دهند یا با پارس کردن خود به پلیس کمک کنند که مسافری را که مواد مخدر را در قسمتی از لباس خود مخفی کرده است به راحتی شناسایی کند.
سگ‌های یابنده بمب و مواد منفجره:
در سال‌های اخیر که خطرات حملات تروریستی افزایش یافته است، نیروهای پلیس اقدام به تربیت سگ‌هایی نموده‌اند که بتوانند مواد منفجره را شناسایی کنند. این سگ‌ها آموخته‌اند که بوی مواد خاصی مانند سولفور، نیتروگلیسرین و سایر موادی که در ساخت بمب و مواد منفجره به کار می‌روند را شناسایی کنند. آنها می‌توانند پلیس را در یافتن خانه‌هایی که مواد منفجره درآن نگهداری می‌شود، یاافرادی که دست اندر کار ساختن بمب هستندرا یاری می‌کنند. به این سگ‌ها آموزش داده می‌شود تا هنگام پیدا کردن موارد مشکوک با هیچ ماده‌ای تماس پیدا نکنند، زیرا ممکن است باعث انفجار بمب شود.
سگ‌های رد‌یاب:
این سگ‌ها در دستگیری افراد مجرم به نیروهای پلیس کمک می‌کنند. اگر سگ در فاصله زمانی کوتاهی پس از وقوع جنایت در صحنه جرم حضور یابد، میتواند بوی قاتل را شناسایی نموده و نیروهای پلیس را به سمت قاتل راهنمایی کند تا آنها با نگاه دقیق‌تری به جمع‌آوری مدارک و اثبات جرم بپردازند.
