اکثر شیرخواران مقداری از شیری که خورده‌اند، برمی‌گردانند. این عمل به عنوان رفلکس معده شناخته شده است که رفلکسی عادی در نوزادان است و به ندرت جدی می‌شود.
رفلکس معده زمانی اتفاق می‌افتد که محتویات معده کودک به داخل مری کودک برمی‌گردد. این اتفاق به عنوان رفلکس عادی تعریف شده که معمولاً به‌خودی‌خود برطرف می‌شود.
گاهی اوقات، شکلی شدید و طولانی‌مدت از رفلکس معده به نام (GERD) می‌تواند باعث مشکلاتی در نوزادان شود.
دلایل رفلکس معده در نوزادان
یک عضله در پایین مری به نام دریچه مری وجود دارد. این عضله برای عبور مواد غذایی به معده شل می‌شود و برگشت غذا و اسید معده به مری را متوقف می‌کند. اگر این عضله به طور کامل بسته نشود، مایع از معده به مری جریان می‌یابد. این توالی در همه افراد رخ میدهد، اما در نوزادان کمتر از ۱ سال بیشتر اتفاق می‌افتد.
گاهی اوقات این GER نادیده گرفته می‌شود و مایع در قسمت پایینی مری باقی می‌ماند یا به صورت استفراغ برگردانده می‌شود.
رفلکس یا استفراغ در نوزادان شایع است و معمولاً اوج آن در سنین ۳ الی ۴ ماهگی است. برخی نوزادان حداقل یک بار در روز رفلکس دارند، در حالی که برخی نوزادان بیشتر شیری را که می‌خورند، استفراغ می‌کنند.
پس از مدتی، این عضله جریان غذا در معده را کنترل می‌کند و معمولاً این رفلکس‌ها در سن ۱۸ ماهگی کاهش می‌یابد.
رفلکس معده می‌تواند به بیماری (GERD) تبدیل شود. این بیماری در بزرگسالان شایع‌تر است و ممکن است علائم و عوارض سختی داشته باشد. برخی از علائم عبارت‌اند از افزایش تدریجی وزن، کج‌خلقی، گریه غیرمنطقی و اختلال در خواب. GERD اگر درمان نشود می‌تواند به بافت‌های مری آسیب برساند.
گاهی اوقات رفلکس در نوزادان ممکن است به دلیل یک بیماری جدی ایجاد شود مانند:
- عدم تحمل مواد غذایی
- ازوفاژیت ائوزینوفیلیک، تجمع نوعی از سلول‌های سفید خون که ملتهب می‌شوند یا بافت مری را زخمی می‌کنند
- تنگی پیلور، نوعی بیماری در نوزادان که مانع جریان مواد غذایی به روده کوچک می‌شود
- GERD یا بیماری رفلکس معده به مری
عوامل مؤثر در بروز GERD
بیشترین عوامل مؤثر در نوزادان مبتلا به رفلکس معده وجود دارد و اجتناب‌ناپذیر است. این عوامل شامل:
- شلی موقتی دریچه مری پس از تغذیه
- تغذیه زیاد و مکرر
- کوتاهی مری
- دراز کشیدن
شرایط زیر احتمال ابتلا به GERD در نوزادان را افزایش میدهد:
- فتق هیاتال
- اختلالات عصبی تکاملی
- فیبروز کیستیک
- بیماری صرع
- اختلالات مادرزادی مری
- آسم
- تولد نوزاد نارس
- چاقی
- سابقه رفلکس پدر و مادر
علائم:
رفلکس معده عارضه‌ای ندارد و شیرخواران با این نوع از رفلکس گاهی اوقات تجربه استفراغ مکرر، کج‌خلقی، رد کردن تغذیه و قوس کردن کمر را دارند.
نوزادان مبتلا به رفلکس معده:
- افزایش وزن عادی دارند
- مشکل کمی با تغذیه دارند
- هیچ علائم تنفسی قابل‌توجهی ندارند
- هیچ نشانه عصبی رفتاری ندارند
نوزادان مبتلا به GERD علائم شدیدتری دارند، مانند:
- افزایش ناچیز وزن، کاهش وزن و عدم رشد
- امتناع از غذا خوردن یا تغذیه درازمدت
- کج‌خلقی پس از خوردن
- سخت قورت دادن یا درد در هنگام قورت دادن
- استفراغ مکرر
- درد معده، درد قفسه سینه و درد در سایر مناطق شکم
- سرفه‌های بلندمدت، خس‌خس سینه، زمختی صدا
- آسم
- التهاب مکرر حنجره، سینه‌پهلو، سینوزیت یا التهاب گوش میانی
اگر در نوزاد خود علائم GERD را مشاهده کردید حتماً با یک پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.
تشخیص رفلکس در نوزادان
معمولاً تست‌های خاصی برای تشخیص رفلکس معده و GERD استفاده نمی‌شود؛ زیرا پزشک با پرسیدن چند سؤال و انجام یک معاینه فیزیکی می‌تواند آن را تشخیص دهد.
اگر نوزاد همان‌گونه که انتظار می‌رود در حال رشد است و سالم به نظر می‌رسد، به هیچ آزمایشی نیاز ندارد.
اگر علائم در نوزاد بهبود نیافت، هیچ افزایش وزنی مشاهده نشد و نوزاد دچار مشکلات ریوی بود، پزشکان تست‌های تشخیصی را تجویز خواهند کرد.
روش‌های این تست ممکن است شامل سونوگرافی، آزمایش خون و ادرار، اندازه‌گیری PH مری، اشعه ایکس، آندوسکوپی فوقانی و بیوپسی باشد.
درمان
زمانی که نوزاد به سن یک سالگی می‌رسد، اغلب موارد رفلکس برطرف می‌شود و نیاز به هیچ درمانی نیست.
تغییر در شیوه زندگی
نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، کمتر حالت رفلکس به آن‌ها دست میدهد.
تغییرات زیر ممکن است رفلکس نوزادانی که شیر خشک مصرف می‌کنند را بهبود بخشد:
- کاهش حجم تغذیه در نوزادانی که زیاد می‌خورند
- کاهش حجم تغذیه ولی افزایش دفعات تغذیه
- غلیظ‌تر کردن شیر (با اضافه کردن ا قاشق چای‌خوری برنج در هر ۳۰ میلی‌لیتر شیر)
- ضد حساسیت برای نوزادانی که به پروتئین شیر گاو حساسیت دارند
- قطع تغذیه برای آروغ زدن نوزاد به طور منظم
در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، اگر مادر مواد غذایی مانند شیر و تخم‌مرغ را از برنامه غذایی خود حذف کند، ممکن است علائم نوزاد بهبود یابد.
نوزاد را زمانی که بیدار است روی شکم یا بغل بخوابانید. با این حال زمانی که خواب است توصیه می‌شود برای کاهش خطر ابتلا به سندروم مرگ ناگهانی نوزاد، او را بر روی کمر بخوابانید.
پس از تغذیه، نوزاد را به مدت ۳۰ دقیقه به شکل ایستاده نگه دارید و زاویه تخت نوزاد را روی ۳۰ درجه تنظیم کنید تا از بروز علائم رفلکس معده پیشگیری شود.
