عوارض جانبی بیهوشی عمومی که لازم است بدانید

بیهوشی در بسیاری از درمان‌های پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد، در واقع بیهوشی نوعی بی‌حسی موقت است. یکی از بیهوشی‌های رایج بیهوشی عمومی است که معمولاً در جراحی‌هایی که عدم هوشیاری امن‌تر و راحت‌تر است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در بیهوشی عمومی مسکن از طریق داروهای استنشاقی یا وریدی وارد بدن می‌شود. غیر از بیهوشی عمومی، دو نوع دیگر از بیهوشی وجود دارد: بیهوشی منطقه‌ای (بی‌حس کردن تنها یک بخش بدن، معمولاً پایین‌تر از کمر) و بیهوشی موضعی (بی‌حس کردن یک محل کوچک).

قبل از اعمال بیهوشی عمومی متخصص بیهوشی با بیمار صحبت می‌کند تا سوابق بیماری، داروهای مصرفی تجویزی و غیر تجویزی بیمار از جمله مکمل‌ها، حساسیت‌های احتمالی و همچنین سوابق بیهوشی قبلی را جمع‌آوری کند.

متخصص بیهوشی با کمک این اطلاعات مناسب‌ترین دارو را که بعد از جراحی کمترین عوارض جانبی را به وجود می‌آورد، انتخاب می‌کند.

 به دلیل تأثیراتی که بیهوشی عمومی بر روی کل بدن می‌گذارد، ممکن است بیمار یک سری عوارض جانبی را تجربه کند که بیشتر آن‌ها به شرایط شخصی و نوع جراحی بستگی دارد.

 بیشتر عوارض جانبی ناشی از بیهوشی عمومی در عرض ۲۴ ساعت از بین می‌روند، با این حال بیهوشی عمیق ممکن است باعث بروز عوارض جانبی نامحسوس، اما بلندمدت شود.

۱- حالت تهوع و استفراغ

حالت تهوع و استفراغ یکی از رایج‌ترین عوارض جانبی بیهوشی عمومی است.

این حالت تهوع ممکن است طی ۲۴ ساعت پس از عمل رخ دهد و برای چند روز ادامه داشته باشد. این حالت ممکن است توسط عواملی از جمله دارو، حرکت یا نوع جراحی تحریک شود. در کل زنان، غیر سیگاری‌ها و افرادی که سابقه بیماری حرکت دارند، بیشتر در معرض این عوارض جانبی هستند.

۲- حس سرما و لرزش

این حس سرما و لرزش که در پزشکی هیپوترمیا نامیده می‌شود، یکی دیگر از عوارض جانبی است که بیماران پس از بازیابی هوشیاری خود پس از جراحی تجربه می‌کنند. این حالت لرز می‌تواند تجربه ناخوشایندی را برای بیمار ایجاد کند. دلیل اصلی آن بی‌حس‌کننده‌هایی است که سیستم تنظیم دمای بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در عین حال گشاد شدن شاهرگ‌های پوستی می‌تواند از عوامل ایجاد این مشکل باشد.

این عارضه جانبی در مردان بیشتر از زنان مشاهده می‌شود. همچنین در جراحی‌های طولانی‌تر احتمال بروز این عارضه جانبی بیشتر است.

۳- گلودرد

گلودرد یکی دیگر از عوارض جانبی بیهوشی عمومی است. علاوه بر گلودرد، گرفتگی خفیف صدا و خشکی گلو بعد از جراحی مشاهده می‌شوند. لوله‌ای که در حین عمل جراحی جهت کمک به تنفس استفاده می‌شود، پس از خروج منجر به گلودرد می‌شود. گلودرد و گرفتگی صدا ممکن است چند ساعت تا چند روز پس از جراحی ادامه داشته باشد.

۴- سردرد

سردرد، سرگیجه و خواب‌آلودگی بعد از بیهوشی عمومی یا منطقه‌ای عادی است. این عارضه جانبی معمولاً در بیهوشی‌های نخاعی و اپیرودال که برای جراحی‌های سزارین، پیوند ران یا جراحی مثانه که پایین تنه در آن‌ها دخیل است، مشاهده می‌شود. از آنجا که تزریق در کمر صورت می‌گیرد، ممکن است باعث نشت مایع نخاعی از سوراخ تزریق شود. از دست رفتن مایع نخاعی منجر به کاهش فشار در مایع مغز و نخاع مرکزی شده و باعث ایجاد سردرد نخاعی می‌گردد. این نوع سردرد معمولاً بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از جراحی شروع می‌شود. این نوع سردرد به هنگام برخاستن بدتر می‌شود؛ چراکه فشار اطراف مغز افزایش می‌یابد.

۵- گیجی و زوال شناختی

زمانی که فرد از بیهوشی عمومی کم‌کم بیدار می‌شود، ممکن است یا گیج یا سردرگم باشد یا نتواند درست فکر کند. این امر عادی است و ممکن است تا چند روز ادامه داشته باشد. این عارضه در افراد مسن برای چند روز یا چند هفته ادامه پیدا می‌کند.

۶- درد عضلانی

درد عضلانی یکی دیگر از عوارض جانبی رایج در بیهوشی‌های عمومی است. داروهایی که جهت شل سازی عضلات به منظور ورود لوله تنفس به کار گرفته می‌شوند، منجر به بروز درد در عضلات می‌شوند. همچنین شخص ممکن است در نواحی گردن، شانه‌ها، کمر و قفسه سینه‌ به دلیل خوابیدن طولانی‌مدت در اتاق عمل درد داشته باشد. این گونه دردها در روز اول پس از عمل مشاهده می‌شوند و دو تا سه روز ادامه دارند. خوشبختانه این دردها به بدون نیاز به هیچ‌گونه درمانی برطرف می‌گردند.

۷- آسیب دندان

یکی دیگر از عوارض جانبی بیهوشی عمومی آسیب به دندان‌ها یا دهان است که بسیار نادر است. درصد کمی از افراد ممکن است برش‌های کوچکی در لب یا زبان را تجربه کنند که ناشی از به‌کارگیری لوله تنفس است. در برخی افراد نیز به دندان‌ها آسیب می‌رسد، مخصوصاً دندان‌های جلو و بالا.

عوارض جدی

در برخی موارد نادر بیهوشی عمومی ممکن است منجر به بروز عوارض جدی‌تر شود. از این موارد می‌توان به هذیان‌گویی، اختلال عملکرد شناختی مغز، آسیب مغزی، حمله قلبی، سکته و هایپرترمی وخیم اشاره کرد.