نقش اصلی آهن در بدن انتقال اکسیژن در خون به تمام سلولهای بدن است. آهن یکی از اجزای مهم هموگلوبین است؛ پروتئینی در سلولهای قرمز خون که اکسیژن را از ریه گرفته و در کل بدن پخش میکند. اگر بدن دچار کمبود آهن باشد، نمیتواند سلولهای قرمز سالم تولید کند تا اکسیژن را انتقال دهند. کمبود آهن یکی از دلایل اصلی آنمی است. آنمی یعنی میزان بسیار کمی هموگلوبین دارید.
زنانی که در سنین باروری قرار دارند، بیشتر دچار کمبود آهن هستند؛ زیرا در دوران قاعدگی خون زیادی از دست میدهند. همچنین زنان باردار به آهن بیشتری نیاز دارند.
در کل دو نوع آهن وجود دارد؛ آهن هیم که از منابع حیوانی تأمین میشود و آهن غیرهیم که از منابع گیاهی به دست میآید. آهن هیم بسیار سریعتر توسط خون جذب میشود.
کمبود آهن در خون بر روی کل بدن تأثیر میگذارد. در ادامه به ۷ مشکل عجیب که در اثر کمبود آهن ایجاد میشوند، اشاره خواهیم کرد.
۱. خستگی شدید: یکی از علائم رایج کمبود آهن، خستگی شدید است؛ زیرا بدن نمیتواند اکسیژن کافی به سلولها برساند، در نتیجه سطح انرژی بدن کاهش مییابد. افرادی که کمبود آهن دارند، احساس ضعف و تنبلی دارند و نمیتوانند تمرکز کنند.
۲. عفونتهای پیدرپی: آهن نقش مهمی در سلامت سیستم ایمنی دارد. در نتیجه اگر سطح این ماده معدنی در بدن پایین باشد، ممکن است مستعد ابتلا به عفونتها باشید. سلولهای قرمز خون اکسیژن را به طحال میرسانند که محل مقابله با عفونتها محسوب میشود. همچنین سلولهای قرمز اکسیژن را به غدد لنفاوی میرساند که حاوی سلولهای سفید خون هستند و مسئول مقابله با عفونتها محسوب میشوند. اگر دچار کمبود آهن باشید، سلولهای سفید خون به خوبی تولید نمیشوند و به اندازه کافی قوی نیستند. به همین دلیل مستعد ابتلا به عفونتهای پیدرپی میشوید.
۳. پوست رنگپریده: اگرچه همواره اینطور نیست؛ اما رنگپریدگی معمولاً با بیماری ارتباط دارد. سرخی پوست از هموگلوبین است. در نتیجه اگر سطح هموگلوبین کم باشد، پوست کمرنگ میشود.
۴. باد کردن زبان: کمبود اکسیژن باعث میشود ماهیچهها بزرگ و دردناک شوند. در واقع این اتفاق برای همه ماهیچهها میافتد؛ اما زبان تنها ماهیچهای است که میتوانید تغییراتش را ببینید. همچنین وجود شکافهایی داخل دهان در افرادی که کمبود آهن دارند، مشاهده میشود.
۵. سندرم پاهای بیقرار: برخی از افرادی که کمبود آهن دارند، دچار سندرم پاهای بیقرار میشوند؛ اختلالی که باعث میشود تمایل شدیدی به حرکت دادن پاهای خود داشته باشید. این تمایل معمولاً به همراه احساس خزشی ناخوشایند در پاها مشاهده میشود و خوابیدن را غیرممکن میسازد.
۶. ویار گِل: افرادی که کمبود آهن دارند ممکن است هوس مواد غیرغذایی مانند گِل، خاک یا گچ بکنند. دانشمندان هنوز نمیدانند چرا این اتفاق میافتد؛ اما اگر این هوس بر شما غلبه کند و شما این مواد را بخورید، بسیار مضر است.
۷. ریزش مو: کمبود آهن به ویژه زمانی که تبدیل به آنمی میشود منجر به ریزش موها میگردد. زمانی که پیازهای مو به اندازه کافی اکسیژن دریافت نمیکنند، وارد مرحله استراحت میشوند و مو میریزد. تا زمانی که آنمی درمان نشود، موها مجدداً رشد نمیکنند. اگر روزانه ۱۰۰ تار موی سر بریزد، طبیعی است؛ اما اگر ریزش مو بیش از این حد باشد و موهای جدیدی به جای موهای ریخته رشد نکند، ممکن است دچار کمبود آهن باشید.
اگر هر کدام از علائم مذکور را در بدن خود مشاهده کردهاید و فکر میکنید دچار کمبود آهن هستید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک پس از انجام آزمایش موردنیاز و تأیید فقر آهن، یا از طریق رژیم غذایی سرشار از آهن یا از طریق مکملهای آهن مشکل را رفع خواهد کرد.