چیپ تمام کامپیوترها چیزی به نام سرعت کلاک دارد. این عدد به سرعت پردازش اطلاعات اشاره دارد. هر کدام از CPU، حافظه یا پردازنده گرافیکی دارای یک نرخ سرعت هستند. اصطلاحOverclocking بدان معنی است که این قطعات با سرعتی بیشتری از سرعت نامیشان کار کنند. این اتفاق امکان پذیر است، چرا که تولیدکنندگان غالبا سرعت را کم‌تر از مقدار ممکن اعلام می‌کنند تا بتوانند قابلیت اطمینان را برای مشتریان فراهم کنند.
در Overclocking تلاش برای گرفتن کارایی بیشتر از چیپ به منظور استفاده از پتانسیل کامل کامپیوترها است.
چرا OverClock؟
عملکردOverclocking می‌تواند باعث بالابردن کارایی سیستم بدون هیچ هزینه‌ای شود. البته در نظر داشته باشید که می‌توان قطعاتی را خریداری کرد که یا قابلیت overclock را دارند و یا می‌توانندoverclock سایر قطعات را تحمل کنند که در این رابطه در ادامه توضیحاتی آمده است. برای عده‌ای این کار به معنی ایجاد سیستمی با بیشترین کارایی ممکن است، چون از تمام قطعات بیشترین حد ممکن کار می‌کشند. برای عده‌ای دیگر به معنی افزایش طول عمر کامپیوترشان است، چرا که می‌توانند همچنان از کامپیوترشان بدون نیاز به ارتقاء دادن آن استفاده کنند. در نهایت این روش راهکاری برای افزایش کارایی سیستم بدون نیاز به پرداخت هزینه برای خریداری سیستمی با همین مقدار کارایی ولی بدون overclock است.
overclock کردن چقدر سخت است؟
قابلیت overclock سیستم به شدت به قطعات به کار رفته در کامپیوتر بستگی دارد. برای مثال کلاک بسیاری از پردازنده‌های مرکزی قفل شده است. این بدان معناست که آنها یا قابلیت overclock را ندارند یا این که محدودیت بالایی در آن دارند. از طرف دیگر کارت‌های گرافیک کاملا باز هستند و می‌توان آنها راoverclock کرد.
حافظه‌ها را هم می‌توان مانند کارهای گرافیکoverclock کرد اما مزایای این کار برای آنها در مقایسه با گرافیک و CPU چشمگیر نیست.
در واقعا overclock قطعات به شانس شما بستگی دارد و کاملا به کیفیت قطعات مورد استفاده شما بستگی دارد. دو پردازنده با مدل مشابه می‌توانند overclock کاملا متفاوتی با یکدیگر داشته باشند. یکی از آنها می‌تواند ۱۰ درصد افزایش توان داشته باشد و دیگری۲۵ درصد و یا بیشتر. اما واقعیت این است که تا زمانی که این کار را امتحان نکنید نمی‌توانید میزان خوب بودن آن را تشخص دهید. کمی صبر لازم است تا آهسته سرعت را بالا ببرید و قابلیت اطمینان آن را امتحان کنید تا وقتی بیشترین سطح overclockرا پیدا کنید.
ولتاژها
زمانی که موضوعOverclock در میان است، باید به ولتاژها توجه کنید. دلیل آن هم این است که کیفیت سیگنال‌های الکتریکی در مدار تحت تاثیر ولتاژ الکتریکی قرار می‌گیرد. هر چیپ برای کارکردن در سطح ولتاژ مشخصی طراحی شده است. اگر سرعت سیگنال درون چیپ‌ها افزایش یابد، توانایی آنها برای خواندن سیگنال کاهش می یابد. برای جبران این موضوع، ولتاژ افزایش می‌یابد تا قدرت سیگنال افزایش یابد.
اگرچه بالابردن ولتاژ از طرفی می‌تواند باعث افزایش توانایی خواندن سیگنال شود اما می‌تواند تاثیرات جانبی جدی منفی نیز داشته باشد.
به عنوان مثال، اکثر قطعات برای کار کردن در یک ولتاژ مشخص طراحی شده‌اند. اگر ولتاژ بی از حد زیاد شود، می‌توانید چیپ را بسوزانید و آن را نابود کنید. به همین دلیل هم هست که تنظیم ولتاژ چیزیست که در ابتدایoverclock کردن نباید خود را درگیر آن کنید. تاثیر دیگر افزایش ولتاژ، مصرف توان بیشتر است. اگر منبع تغذیه نتواند بار اضافی ایجاد شده بخاطر Overclock را تامین کند، این امر می‌تواند منجرب به مشکلاتی برای کامپیوتر شود. بیشتر قطعات می‌توانند تا حدودی بدون نیاز به تغییر ولتاژOverclock شوند. با کسب تجربه بیشتر می‌توانید با کمی افزایش ولتاژ، به افزایش Overclock کمک کنید اما در نظر داشته باشید در زمان دست کاری این اعداد همیشه ریسک وجود دارد.
گرما
یکی از محصولات همیشگیoverclock گرما است. امروزه تمام پردازنده‌ها گرمای زیادی تولید می‌کنند که باعث میشود جهت انجام عملکرد درست، نیاز به خنک کننده مناسب داشته باشند. غالبا این کار توسط هیت سینک و فن جهت جابه جایی هوا اتفاق می افتد. باoverclock کردن فشار بیشتری بر روی مدارها می‌گذارید که این امر منجرب به تولید گرمای بیشتری میشود.مشکل آنجاست که دما بر روی مدارهای الکتریکی تاثیر عکس می‌گذارد. اگر بسیار گرم شوند، سیگنال‌ها دچار اختلال می‌شوند که این امر باعث عدم پایداری مدار و از کار افتادن آن میشود. حتی بدتر از آن، دمای بیش از حد می‌تواند مانند ولتاژ بیش از حد، باعث سوختن قطعه شود. خوشبختانه امروزه اکثر پردازنده‌ها دارای مدار خاموش شونده گرمایی هستند تا آنها را از افزایش دمای بیش از حد محافظت کنند. ولی نقطه منفی آن این است که این امر منجرب به سیستمی ناپایدار میشود که به صورت مداوم خاموش میشود.
پس چرا این موضوع مهم است؟ شما باید سیستم خنک کننده کافی برای overclock کردن مناسب یک سیستم داشته باشید، در غیر این صورت با افزایش دما سیستم ناپایداری خواهید داشت.کامپیوترها غالبا به سیستم خنک کننده بهتری در غالب هیت سینک‌های بزرگتر، فن‌های بیشتر یا فن‌های سریعتر نیاز دارند. برای overclock بیشتر، به سیستم خنک کننده مایع جهت مقابله با گرما مورد نیاز است.
CUPها به راهکارهایی برای خنک کنندگی بعد از overclock نیاز دارند. این موارد به راحتی در دسترس هستند و قیمت آنها بر اساس مواد، اندازه و کیفیت متغییر است. اما این کار برای کارت‌های گرافیت سخت‌تر است چرا که مجبورید برای آن از سیستم خنک کننده خود کارت گرافیک استفاده کنید. برای حل این مشکل می‌توانید سرعت فن را افزایش دهید که این کار نیز می‌تواند باعث افزایش نویز سیستم شود. راهکار دیگر آن است که کارت گرافیکoverclock شده ای را که دارای سیستم خنک کنند بهتری است خریداری کنید.
Overclock کردن گرافیک
ساده ترین قطعه برای Overclock کردن یک کامپیوتر، کارت گرافیک آن است. دلیل آن هم آن است کهAMD و NVIDIA ابزارOverclock کردن را به صورت مستقیم در درایور خود دارند که با اکثر پردازنده‌های کامپیوتری کار می‌کنند. تنها کاری که نیاز است انجام دهید آن است که تنظیم سرعت کلاک سیستم را فعال کنید و پس از آن با استفاده از دکمه کشویی سرعت گرافیک را هم برای هسته گرافیک و هم حافظه ویدیو افزایش دهید. همچنین تنظیمی برای تنظیم سرعت فن و احتمالا تنظیم سطح ولتاژ وجود دارد.
دلیل دیگر آنکه Overclock کردن کار ساده‌ای است آن است که بی‌ثباتی در کارت گرافیک بر سایر بخش‌های سیستم تاثیر گذار نخواهد بود. اگر کارت ویدیو از کار بیفتد، تنها لازم است که سیستم را راه اندازی مجدد کنید و تنظیمات سرعت را به سطح پایین‌تری تغییر دهید. این کار باعث میشود که امتحان کردنoverclock کاری ساده باشد. تنها سرعت را کمی بالاتر ببرید و پس از آن بازی یا کار گرافیکی را برای مدتی اجرا کنید. اگر مشکلی پیش نیاید، همه چیز مرتب است و می‌توانید آن را کمی بالاتر ببرید یا در جای خود نگه دارید. اگر هم که به مشکلی برخوردید می‌توانید مجددا سرعت آن را کاهش دهید و یا سرعت فن را کمی افزایش دهید تا گرما اضافه را کاهش دهید.
Overclockکردن CPU
Overclock کردن CPU در یک کامپیوتر بسیار پیچیده تر از انجام آن برای کارت گرافیک است. دلیل آن هم این است که CPU با تمام قطعات کامپیوتر در ارتباط است. کوچکترین تغییراتی در آن می‌تواند منجرب به ناپایداری در سایر بخش‌های سیستم شود. همین امر هم دلیل آن است که سازندگانCPUها شروع به گذاشتن محدودیت‌هایی برای Overclock کردن آنها کرده‌اند که نام آن را قفل کردن کلاک گذاشته‌اند. در این حالت پردازنده‌ها بر روی یک سرعت تنظیم شده‌اند و نمی‌توان چیزی غیر از آن انتخاب کرد. برای اینکه بتوانید امروزه یک پردازنده را overclock کنید لازم است که سیستمی را خریداری کنید که مدل قفل گشایی شده هستند. شرکتهای Intel و AMD برای چنین پردازنده‌هایی علامتی که به صورت افزودن یکk در انتهای نام مدل پردازنده است مشخص کرده‌اند. حتی برای یک پردازنده قفل گشایی شده، باید مادربردی با چیپ وBIOS داشته باشید که امکانoverclock کردن را داشته باشند.
بعد از آن کهCPU و مادربرد مناسب موجود باشند، چه مواردی وجود دارند؟ برعکس کارت‌های گرافیکی که سرعت کلاک آنها تنها توسط یک لغزنده تعیین میشود، پردازنده‌ها از پیچیدگی بیشتری برخوردارند. دلیل آن هم آن است کهCPU باید با تمام قطعات سیستم ارتباط برقرار کند. برای انجام این کار نیاز به یک سرعت کلاک باس داریم تا ارتباط با تمام قطعات را تنظیم کند. بعد از تنظیم آن اگر حتی یکی از قطعات هم خوانی نداشته باشد، سیستم دچار ناپایداری میشود. تمام این تنظیمات غالبا از طریقBIOS اتفاق می‌افتاد، اما امروزه مادربردها دارای نرم‌افزارهایی با قابلیت انجام این تنظیمات خارج از منو BIOS شده‌اند.
سرعت کلی کلاک یکCPU در واقع سرعت اصلی باس است که در مضرب پردازنده ضرب میشود. برای مثال یک CPU با سرعت ۳.۵ گیگاهرتز، دارای سرعت باس ۱۰۰ مگاهرتز و یک مضرب ۳۵ است. اگر پردازنده قفل گشایی شده باشد، آنگاه می‌توان ضریب را به مقدار بالاتری مثلا ۴۰ تغییر داد. با افزایش آن،CPU با سرعت ۴ مگاهرتز کار خواهد کرد که می‌توان گفت سرعت آن نسبت به حالت اصلی آن ۱۵ درصد افزایش یافته هست. در واقع ضریب‌ها می‌توانند تا هر مقدار افزایش یابند و برخلاف کارت‌های گرافیک دارای مقدار نهایی نیستند.
درست است که به نظر ساده می‌رسد، ولی مشکل با overclock کردنCPU آن است که تغذیه به شدت به پردازنده وابسته است. این مورد شامل ولتاژ بخش‌های مختلف پردازنده از جمله میزان کلی تغذیه آن است. اگر هرکدام از آنها جریان کافی را تامین نکنند، چیت دچار ناپایداری خواهد شد. با overclock کردن نامناسب، تاثیر منفی بر سایر قطعات گذاشته میشود. از جمله می‌توان به عدم نوشتن درست بر روی هارد درایو اشاره کرد. علاوه بر آن یک تنظیم نامناسب بر روی سیستم می‌تواند سیستم را غیرقابل بوت شدن کند، تا زمانی که BIOS CMOS آن توسط جامپرها یا کلیدهای بر روی مادربرد ریست شوند، که در این صورت انجام تنظیمات باید از اول صورت بپذیرد.
همانند overclock کردن GPU بهتر است که این کار را قدم به قدم انجام دهید. این بدان معناست که ضریب را کمی بالا ببرید و پردازنده را زیر بار امتحان کنید. اگر قادر به انجام کار بود، این کار را مجددا انجام دهید تا زمانی که به نقطه ناپایداری برسید. در این زمان کمی به عقب بر می‌گردانید تا زمانیکه سیستم کاملا پایدار شود. در نظر داشته باشید که اعداد را یادداشت کنید تا در صورت نیاز برای راه اندازی مجددCMOS بتوانید از این اعداد استفاده کنید.
