حس بویایی با بالا رفتن سن کاهش می‌یابد. اختلالات بویایی زیادی وجود دارد که نیاز به درمان پزشکی دارد؛ اما شما می‌توانید با روش‌هایی که در ادامه آورده شده، حس بویایی خود را تقویت و حفظ کنید.
- به آنچه که در حال حاضر بو می‌کنید توجه بیشتری کنید. هر چه بیشتر از حس بویایی خود استفاده کنید، حس بویایی‌تان بهتر می‌شود. برای تمرین بیشتر از شخصی بخواهید که چیزهای مختلفی را جلوی بینی‌تان بگیرد و شما چشم بسته، سعی کنید بوی آن‌ها را تشخیص دهید. همچنین قبل از نوشیدن قهوه آن را بو کنید یا قبل از خوردن پنیر آن را بو بکشید.
اگر به طور منظم قبل از مصرف چیزی آن را بو بکشید به مرور زمان حس بویایی شما بهتر می‌شود.
- یک روش آموزشی برای حس بویایی‌تان به کار بگیرید. این کار را با انتخاب چهار بو که دوست دارید، آغاز کنید، مانند بوی قهوه تازه، موز، صابون یا شامپو و پنیر. سپس هر روز یک دقیقه آن‌ها را به طور جداگانه بو کنید تا گیرنده‌های داخل بینی‌تان تحریک شوند. این کار را هر روز چهار الی شش بار تکرار کنید.
تجسم کردن بو می‌تواند به بهبود حس بویایی کمک کند. یک دقیقه بوهای مورد علاقه خود را تجسم کنید.
استنشاق آرام برای شناسایی بوها بهتر از استنشاق عمیق و بلند است.
به اندازه کافی ورزش کنید. بعد از ورزش حس بویایی قوی‌تر است. ورزش کردن خطر ابتلا به ضعف حس بویایی در سنین بالا را کاهش می‌دهد. ممکن است علت آن بهبود عملکرد مغز یا ارتباط آن با بهبود سلامت عمومی باشد.
- با پزشک خود در مورد اسپری‌های بینی صحبت کنید. اگر حس بویایی‌تان در اثر اختلالات انسدادی مانند احتقان یا تب یونجه، آلرژی‌ها، عفونت سینوس یا پولیپ بینی از بین رفته است، برای درمان این مسئله اقدام کنید.
- در رژیم غذایی خود از روی و ویتامین ب ۱۲ بیشتری استفاده کنید. برای افزایش حس بویایی، غذاهای غنی از روی مانند صدف، عدس، تخمه آفتابگردان و گردو بخورید. همچنین می‌توانید از مکمل‌های مولتی ویتامینی که حاوی حداقل ۷ میلی‌گرم روی هستند، استفاده کنید.
- توجه داشته باشید که بوهای خاص به شما چه حسی می‌دهد. اعصابی که بوها را حس می‌کند، مستقیماً به بخش احساسی مغزتان متصل است و منطق شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به عنوان مثال، بوی فست فود، نان تازه یا شیرینی احتمال خشونت در حین رانندگی را افزایش می‌دهد. نعناع و دارچین تمرکز را بهتر کرده و کج‌خلقی در رانندگان را کاهش می‌دهد. بوی لیمو و قهوه سطح تفکر و تمرکز را به طور کلی افزایش می‌دهند.
از چه چیزهایی باید اجتناب کنیم؟
- از غذاهایی که مخاط اضافی تولید می‌کنند، اجتناب کنید. جمع شدن مخاط در غشاء بینی که حاوی پایانه‌های عصبی حس بویایی است، می‌تواند حس بویایی‌تان را کم کند. از مصرف غذاهایی که گرفتگی را بیشتر می‌کنند، مانند محصولات لبنی از جمله شیر، پنیر، ماست و بستنی اجتناب کنید.
یک کانال از پشت گلو به سلول‌های حسی در بینی وجود دارد. اگر این کانال در اثر مخاط مسدود شود، قدرت چشایی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- موادی که می‌تواند حس بویایی شما را مختل کند، شناسایی کنید. آلاینده‌های مختلفی مانند گازهای شیمیایی می‌تواند در حس بویایی اختلال ایجاد کند. سیگار کشیدن یکی از دلایل رایج کاهش حس بویایی است که ترک آن می‌تواند به بازگشت حس بویایی شما کمک کند.
داروهای مختلفی می‌توانند حس بویایی را از بین ببرند؛ مانند محرک‌ها، آرام‌بخش‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای دیگر. اگر فکر می‌کنید مصرف داروی خاصی بر روی حس بویایی‌تان تأثیر می‌گذارد، با پزشک خود تماس بگیرید.
برخی داروهای سرماخوردگی باعث از دست دادن حس بویایی می‌شوند.
مصرف داروی تجویز شده را بدون مشورت با پزشک متوقف نکنید.
- از بوهای بد دوری کنید. قرار گرفتن در معرض بوی بد به مدت طولانی حس بویایی را کم می‌کند. از تماس طولانی با بوهای قوی اجتناب کنید و اگر چاره‌ای ندارید، با ماسک بینی و دهان خود را بپوشانید.
حس بویایی خود را تجزیه و تحلیل کنید
- علت کاهش حس بویایی را شناسایی کنید. علل متعددی برای از دست دادن حس بویایی وجود دارد که عبارتند از آسیب به غشای مخاطی پوشاننده داخل بینی و انسداد مجاری بینی. آسیب به غشای مخاطی می‌تواند به دلیل سرماخوردگی، آنفولانزا، تب یونجه یا سینوزیت رخ دهد که اغلب موقتی هستند.
انسداد مجاری بینی مانند پولیپ بینی نیز می‌تواند باعث بروز مشکلات بویایی شود که در برخی موارد نیاز به جراحی دارد.
آسیب به مغز و اعصاب نیز می‌تواند حس بویایی را تأثیر قرار دهد. ضربه به سر می‌تواند باعث از دست دادن حس بویایی شود.
- حس بویایی خود را ارزیابی کنید. با پرسیدن چند سؤال از خود می‌توانید روند از بین رفتن حس بویایی‌تان را ارزیابی کنید. سؤالتان را با این پرسش شروع کنید که چه زمانی برای اولین بار متوجه از دست دادن حس بویایی‌تان شدید و پس از آن از خودتان بپرسید که چطور این اتفاق افتاد. آیا این نخستین باری است که این اتفاق افتاده یا قبلاً نیز تکرار شده است؟ اگر چنین است، چه زمانی عود کرده؟ آیا در گذشته دچار تب یونجه شده‌اید؟ آیا دچار سرماخوردگی یا آنفولانزا هستید؟ آیا در گذشته سرتان دچار شکستگی شده؟ آیا در معرض آلودگی‌ها یا موادی مانند گرد و غبار که واکنش آلرژیک ایجاد کرده باشد، قرار گرفته‌اید؟
چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
تغییرات کوتاه مدت در حس بویایی عادی است. اما اگر مشکل همچنان ادامه داشت و حس بویایی‌تان بر‌نگشت، باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر نمی‌توانید بوها را بشنوید، در به‌کارگیری لوازم گازی دقت کنید. از خوردن غذاهایی که تاریخشان گذشته خودداری کنید.
مشکلات حواس شیمیایی‌تان می‌تواند نشانه‌های اولیه بیماری‌هایی مانند آلزایمر، بیماری پارکینسون و اسکلروز باشد.
اختلالات بویایی ممکن است با فشار خون بالا، چاقی، سوء تغذیه و دیابت در ارتباط باشد.
این نکات را در نظر بگیرید
از دست دادن ناگهانی حس بویایی اغلب در اثر عفونت دستگاه تنفسی فوقانی مانند سینوزیت و سرماخوردگی است.
گاهی اوقات نداشتن حس بویایی ممکن است به دلیل مشکلاتی مانند آسیب به عصب جمجمه، فیبروز کیسه‌ای که باعث پولیپ بینی می‌شود، کم کاری تیروئید، بیماری پارکینسون، بیماری آلزایمر و سندرم کالمن باشد.
