یرقان نشانه‌ای است که ممکن است در اثر چند بیماری مختلف به وجود بیاید. یرقان به زردی پوست و سفیدی چشم‌ها گفته می‌شود. این امر زمانی اتفاق می‌افتد که سطح ماده شیمیایی بیلی‌روبین در خون افزایش می‌یابد. اگر سطح بیلی‌روبین خون کمی افزایش یابد، پوست به زردی می‌زند. زمانی که سطح بیلی‌روبین بیش‌ازاندازه بالا برود، پوست رنگی قهوه‌ای یا زرد به خود می‌گیرد. یرقان را می‌توان به ۳ نوع اصلی دسته‌بندی کرد: سرطان کبد بدخیم، کم‌خونی همولیتیک و یرقان مانع‌آفرین. سرطان کبد بدخیم زمانی اتفاق می‌افتد که آسیب یا بیماری کبد را درگیر کرده است. کم‌خونی همولیتیک زمانی اتفاق می‌افتد که اختلال سلول‌های قرمز خون با سرعت اتفاق می‌افتد. یرقان مانع‌آفرین نتیجه مسدود شدن لوله‌هایی است که صفرا را بین کبد، کیسه صفرا و روده کوچک انتقال می‌دهند. چنین مانعی باعث می‌شود بیلی‌روبین از کبد خارج نشود و یرقان به وجود آید.
نشانه‌های یرقان
مهم‌ترین نشانه یرقان، زردی پوست و سفیدی چشم‌ها است. این اختلال رنگی ابتدا در ناحیه صورت ظاهر شده و بعد در کل بدن مشاهده می‌شود. برخی از علائم دیگر یرقان عبارت‌اند از:
- خستگی
- خارش
- بی‌اشتهایی
- کاهش وزن
- ناراحتی در شکم
- حالت تهوع
- استفراغ
- خوابناکی
- مدفوع کم‌رنگ
- تب
- ادرار به رنگ زرد تیره
- مزه تلخی در دهان
یرقان معمولاً در نوزادان بروز می‌کند. نوزادان مبتلا به یرقان ممکن است پوست زرد رنگ داشته باشند؛ اما شناسایی یرقان از روی پوست نوزادان دشوار است؛ زیرا رنگ پوست نوزادان با رنگ پوست افراد بالغ فرق دارد. تست یرقان معمولاً ۳۶ ساعت پس از تولد انجام می‌شود. همچنین با فشردن پیشانی نوزاد نیز می‌توان یرقان را شناسایی کرد. اگر پس از فشردن پیشانی، جای فشردگی زرد باشد، احتمالاً نوزاد یرقان دارد. از جمله علائم دیگر یرقان در نوزادان می‌توان به گریه مداوم، بی‌حالی و بی‌اشتهایی اشاره کرد. نوزادان مبتلا به یرقان حتماً باید تحت نظر پزشک قرار بگیرند.
علت یرقان
زمانی که یک بیماری دیگر سطح بیلی‌روبین خون را تحت تأثیر می‌گذارد، یرقان به وجود می‌آید. در برخی موارد، کبد نمی‌تواند بیلی‌روبین را از بین ببرد و گاهی اوقات بیلی‌روبین ممکن است در بافت‌ها انباشته شود. برخی از اختلالات زیر منجر به بروز یرقان می‌شوند:
- التهاب کبد
- التهاب مجرای صفراوی
- کم‌خونی همولیتیک
- سندرم گیلبرت
- کولستسیس
- سندرم کریگلر نجار
- سندرم دوبین جانسون
- کاروتنمیا
درمان‌های خانگی یرقان
درمان یرقان معمولاً از طریق درمان بیماری نهفته‌ای که منجر به بروز یرقان شده، صورت می‌گیرد. اگرچه مراجعه به پزشک به هنگام بروز یرقان ضروری است؛ اما برخی روش‌های خانگی و اعمال برخی تغییرات در سبک زندگی به درمان یرقان کمک می‌کنند. برخی از درمان‌های خانگی رایج برای یرقان عبارت‌اند از:
- برگ تربچه: شما می‌توانید آب برگ‌های سبز تربچه را استخراج کرده و روزانه بنوشید. این امر به تسکین ناراحتی‌های شکمی و بهبود اشتها کمک می‌کند. این درمان بایستی ۸ الی ۱۰ روز ادامه یابد.
- گوجه‌فرنگی: کمی نمک و فلفل به آب گوجه‌فرنگی تازه اضافه کرده و صبح‌ها بنوشید. یکی از مواد گوجه‌فرنگی به کاهش آسیب وارد شده به کبد کمک کرده و بهبود را راحت‌تر می‌کند.
- بادام: ۷ الی ۸ عدد بادام را کل شب در آب بخیسانید. سپس پوست بادام‌ها را بکنید، آسیاب کرده و بخورید.
- برگ نخود کفتری: آب برگ‌های نخود کفتری در درمان یرقان مؤثر هستند.
- آب نیشکر: نصف یک لیمو را داخل یک لیوان آب نیشکر بفشارید و روزانه ۲ الی ۳ بار بنوشید.
- آب لیمو: آب لیمو را با آب مخلوط کرده و چندین بار در طول روز بنوشید.
- زردچوبه: یک چهارم قاشق چای‌خوری پودر زردچوبه به آب ولرم اضافه کرده و دو بار در روز بنوشید.
- زنجبیل: آب یک تکه زنجبیل را خارج کرده به همراه آب لیموترش و عرق نعناع چندین بار در روز بنوشید.
- آویشن: چند قاشق چای‌خوری آویشن به یک فنجان آب اضافه کرده، ۱۰ دقیقه بجوشانید و بعد صاف کنید. این مخلوط را مرتب مصرف کنید.
