فرهنگ‌های عامه و متداول مملو است از افسانه‌ها و باورهای غلط، که بسیاری از آنها هم بی‌ضرر هستند. اما زمانی که پزشکان هم این حقایق غیرواقعی را باور می‌کنند، موضوع کمی نگران‌کننده می‌شود. باورهایی مانند این که انسان در طول روز باید ٨ لیوان آب بنوشد و یا تصور غلطی که مطالعه در نور کم باعث از بین رفتن قدرت بینایی می‌شود.
محققان در پی آن هستند که این باورهای غلط را بررسی کنند تا بیش از این توسط پزشکان به بیماران و متعاقب آن به سایر افراد جامعه منتقل نشود. از طرفی، یکی دیگر از سرچشمه‌های این تصورات اشتباه رسانه‌های جمعی هستند. برخی از این باورها از این قبیل‌اند:
خرافه: ما تنها از ١٠ درصد از مغز خود استفاده می‌کنیم!
واقعیت: دانشمندان و نویسندگان در رد این موضوع متفق‌القول هستند. حتی برخی این باور غلط را به آلبرت انیشتین نسبت داده‌اند. اما در تصویر ام.آر.آی و مطالعاتی از این قبیل، هیچ نقطه ساکن و غیرفعالی در مغز، و یا حتی در هیچ نورون و سلولی مشاهده نشده است. علاوه بر این، مطالعات زیست‌شناسی نیز در فعالیت سلول‌های مغزی هیچ نقطه ساکن و غیر فعالی پیدا نکرده‌اند. ممکن است این تصور غلط و باور غیرواقعی از صحبت‌های عامیانه میان مردم معمولی و ناآگاه سرچشمه گرفته باشد.
خرافه: انسان باید در طول روز ٨ لیوان آب بنوشد!
واقعیت: هیچ گونه مدارک و شواهدی مبنی بر اینکه انسان نیاز به این مقدار از آب دارد، مشاهده نشده است. ممکن است این باور غلط از نظریه منتشر شده توسط انجمن تغذیه در سال ١٩۴۵ نشأت گرفته باشد که بر اساس آن، انسان باید معادل ٨ لیوان مایعات در طول روز مصرف کند. سال‌ها بعد مایعات به آب تغییر یافت، اما آب میوه‌ها و سبزیجات و نیز قهوه و دیگر مایعات در این مقدار به حساب نمی‌آیند.
خرافه: مو و ناخن‌ها پس از مرگ هم رشد می‌کنند!
واقعیت: دانشمندان در ابتدا این موضوع را پذیرفته بودند، اما مدت‌ها بعد پس از تحقیق و بررسی دریافتند که این مسئله به هـیچ وجه امکان پذیر نیست. حقیقت از این قرار است: پس از مرگ، پوست بدن انسان به تدریج خشک شده و بافت‌های نرم بدن به خصوص پوست منقبض می‌شود. از این رو با جمع و خشک شدن پوست، ناخن‌ها برجسته‌تر نمایان می‌شوند. در مورد موی سر نیز به همین ترتیب است. با عقب رفتن و جمع شدن پوست سر، مو مشهودتر و مشخص‌تر به نظر می‌رسد.
خرافه: موهای تراشیده، سریعتر، ضخیم‌تر و تیره‌تر رشد میکند!
واقعیت: در سال ١٩٢٨، یک آزمایش بالینی با هدف مقایسه بین رشد طبیعی مو و موهای تراشیده‌شده صورت گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، موی تراشیده نه ضخیم‌تر رشد میکند و نه تیره‌تر و نه حتی سریعتر. مطالعاتی که به تازگی در این زمینه صورت گرفته، این موضوع را به اثبات رسانده است. در اصل، واقعیت امر از این قرار است زمانی که مو بعد از تراشیدن درمی‌آید، با لبه‌هایی زبر و زمخت‌تر در نوک مو رشد میکند، علاوه بر این، با رشد هر چه بیشتر مو، زمختی و زبری مو بیشتر احساس می‌شود، از این رو به اشتباه مو از آنچه در واقع است، ضخیم‌تر به نظر می‌رسد.
خرافه: مطالعه در نور کم قدرت بینایی را کم میکند!
واقعیت: محققان هیچ مدارک و شواهدی مبنی بر این که مطالعه در نور کم موجب آسیب دائمی چشم‌ها می‌شود، به دست نیاورده‌اند. البته گفته می‌شود احتمال دارد این کار در طولانی مدت با فشار آوردن به چشم‌ها موجب کاهش تدریجی تیزبینی شود که این مسئله هم با استراحت کافی و مراقبت برطرف می‌شود.
خرافه: خوردن گوشت بوقلمون موجب خواب‌آلودگی می‌شود!
واقعیت: محققان در ابتدا این تصور غلط را پذیرفته بودند اما بعد از انجام مطالعات و بررسی متوجه اشتباه خود شدند. طی مطالعات مشخص شد که گوشت بوقلمون دارای ماده‌ای به نام “تریپتوفان” است که این ماده به عوارض خواب‌آورش معروف است. اما مقدار این ماده در گوشت بوقلمون، با مقدار تریپتوفان موجود در گوشت مرغ و یا گوشت گاو برابر است. بنابراین، این تصور اشتباه است! حقیقت این است که گوشت بوقلمون اغلب در وعده‌های غذایی سنگین و حجیم متداول در مراسم و اعیاد صرف می‌شود. از طرفی، این خوراک معمولاً با صرف مشروبات الکلی همراه است که هر دوی این موارد موجب خواب آلودگی می‌شود.
خرافه: استفاده از تلفن‌های همراه در فضای بیمارستان خطرناک است!
واقعیت: تاکنون هیچ مورد مرگ ناشی از کار با تلفن همراه در بیمارستان گزارش نشده است. برعکس، طی آزمایشات و آمار به دست آمده، پزشکان با وجود تلفن‌های همراه، کمتر مرتکب خطا می‌شوند و بهتر به وظایف خود می‌پردازند.
این باورها در ابتدا واقعی و انکارناپذیر به نظر می‌رسند، اما با مطالعه و بررسی مدارک و شواهد ثابت می‌شود که باورهای غلط و نظریاتی غیرواقعی هستند.
