آیا میتوان موجوداتی که هزاران سال پیش به کلی منقرض شدند را دوباره بازسازی کرد؟ مثلا نئاندرتالها یا حیوانات عجیب و غریب!
درفیلم پارک ژوراسیک دایناسورها به وسیله DNA بازسازی شدند و دوباره به زندگی برگشتند، احتمالا میتوان در دنیای واقعی هم شاهد اتفاقات مشابهی بود! اگرچه کلون کردن (کلون سازی، به وجود آوردن موجوداتی است که از نظر ژنتیکی مشابه یکدیگرند) موجودات هنوز هم به یک رویا میماند، بسیاری از دانشمندان عقیده دارند دیر یا زود موجودات منقرض شده دوباره از طریق این فرایند روی زمین راه خواهند رفت! برای انجام موفقیت آمیز فرایند کلون سازی دانشمندان به DNA دست نخورده و سالم موجودات منقرض شده نیاز دارند، به همین دلیل بازسازی دوباره بعضی گونهها قابل انجام تر است. برای مثال جانوران منقرض شدهای که در موزهها نگهداری میشوند گزینههای خوبی هستند. به همین ترتیب میتوان از موجودات باستانی که درون یخچالهای طبیعی گیر افتاده و حفاظت شده اند هم برای این منظور استفاده کرد.
دایناسورها گزینههای خوبی برای این کار نیستند، چرا که زمان زیادی از مرگ و انقراض کامل آنها گذشته است و احتمال موفقیت آمیز بودن فرایند کلون سازی برای آنها بسیار کم است، البته علم هر روز در حال پیشرفت است؛ چه کسی میداند شاید چند سال دیگر دایناسورها باز حیاتشان را از سر بگیرند!
دانشمندان میگویند ۱۴ موجود هستند که میتوانند از طریق فرایند کلون سازی دوباره بازسازی شوند. با این موجودات آشنا شوید، شاید چند سال دیگر آنها را در گوشه و کنار شهرتان ببینید!
۱- ماموت پشمالو
محققان دانشگاه هاروارد میگویند آنها تنها ۲ سال با بازسازی یک جنین ماموت پشمالوی هیبرید فاصله دارند! این جنین تا حدودی شبیه به فیل خواهد بود اما دارای خصوصیات ماموت مانند موها کرکی و زبر، گوشهای کوچک و خونی که با آب و هوای سرد انطباق دارد، است. این تیم تحقیقاتی گفته است که تنها چند سال با بازسازی این موجود فاصله دارد. این تیم در آوریل ۲۰۱۸ اعلام کرد که ۴۴ ژن ماموت پشمالو را احیا کرده است. آنها امیدوارند که با استفاده از این ژنها بتوانند این ماموتها را بازسازی کنند.
بعضی افراد درمورد اخلاقی بودن این کار شک دارند. پروفسور متیو کاب میگوید: ماموت تنها یک سری از ژنها نیست، او یک حیوان اجتماعی است، درست مانند خویشاوند نزدیکش فیلهای آسیایی. وقتی این نوزاد ماموت به دنیا بیاید فیلها چه طور با او برخورد خواهند کرد؟
ماموت یکی از گزینههای عالی برای بازسازی است چرا که به تازگی منقرض شده و ژنهای دست نخورده زیادی از آنها پیدا شده.
۲- ببر تاسمانی
ببر تاسمانی یک حیوان برجسته بومی استرالیا بود و بزرگ ترین شکارچی کیس دار شناخته شده عصر جدید بود. این حیوانات در سال ۱۹۳۰ منقرض شدند. دلیل انقراض آنها بیشتر به خاطر شکار شدن زیاد و کم بودن تنوع ژنتیکی بود. کلون سازی این حیوان به دلیل اینکه نمونههای دست نخورده و حفاظت شده آن در شیشههایی در موزه نگهداری شده اند، قابل انجام است. ممکن است بعضی از نمونههایی که به صورت تاکسیدرمی شده درون موزه نگهداری شده اند هم حاوی DNA باشند. تا به حالی برخی از ژنهای این حیوان به خوبی درون بدن یک جنین موش بیان شده اند (بیان ژن فرایندی است که در آن اطلاعات درون ژن استفاده میشود تا یک محصول کاربردی از آن بدست آید. محصول ژنها عمدتاً آمینو اسیدی هستند). دانشمندان این ژن ها را وارد ژنوم موش کرده بودند.
۳- بز کوهی پیرنیه
هنوز هم فکر میکنید کلون کردن حیوانات منقرض شده غیر ممکن است؟ از لحاظ تکنیکی این کار همین حالا هم انجام شده است! بز کوهی پیرنیه اولین حیوان منقرض شدهای است که به تازگی دوباره به زندگی برگشته است، حداقل برای ۷ دقیقه! جنین کلون شده که از DNA باقی مانده آخرین بز کوهی پیرنیه شناخته شده کلون شد، بعد از اینکه درون رحم یک بز خانگی زنده به خوبی رشد کرد، به دنیا آورده شد. اگرچه این بز کوهی پیرنیه چند دقیقه بعد از تولد به علت مشکل ریه جان سپرد، شکستن این سد و موفقیت در این قضیه نشان داد که بازسازی موجودات منقرض شده کاری محال نیست و قابل انجام است.
۴- گربه سانان دندان شمشیری
به دندانهای هراس آور این گربه سان نگاه کنید، حالا به نظرتان بازسازی کردن این حیوان کار عاقلانهای است؟! به هر حال این گونهها هم گزینههای خوبی هستند. این حیوانات به تازگی، یعنی ۱۱۰۰۰ سال پیش منقرض شدند. اما باقی مانده فسیل شده آنها حاوی DNA دست نخوردهای است، خوشبختانه آنها در آب و هوای بسیار سردی زندگی میکردند.
۵- موآ
این پرندههای غول آسای بدون قدرت پرواز، ظاهری شبیه به شتر مرغ و ایمو امروزی ما دارند. تفاوت آنها در این است که حتی از جای بال ها هم اثری روی بدنشان نیست، به هر حال موآ روزی بزرگترین پرنده روی کرده زمین بوده است. انقراض موآ به دلیل شکار بیرویه در سالهای اخیر، حدود ۶۰۰ سال پیش بوده است و هنوز هم میتوان پرها و تخمهای سالم آنها را پیدا کرد. در حقیقت همین حالا هم DNA موآ از پوسته تخم آن استخراج شده است و برای پروژه کلون سازی موآ تلاشهایی صورت گرفته است.
۶- دودو
شاید معروفترین جانور منقرض شده همین دودو باشد. این پرنده تنها ۸۰ سال بعد از کشفش به انقراض کشیده شد! از آنجایی که در محل زندگی، این حیوان، در جزیره مورى تیوس (در شرق ماداگاسکار)، هیچ شکارگر طبیعی نداشت، از انسانها هم نمیترسید و به همین دلیل به راحتی شکار میشد. اگر دانشمندان بتوانند به اندازه کافی DNA دست نخورده این حیوان را جمع کنند و آن را درون تخم خویشاوند نزدیکش، کبوتر، قرار دهند، میتوانند دوباره آن را بازسازی کنند.
۷- تنبل زمینی
به استخوانهای به جای مانده از این حیوان نگاه کنید، درست مانند یک خرس غول پیکر است، مگر نه؟! در حقیقت این استخوان مربوط به یک تنبل زمینی، خویشاوند نزدیک تنبلهای امروزی که روی درخت زندگی میکنند، است. این جانداران در حدود ۸۰۰۰ سال پیش، در آغاز شهرنشینی انسانها منقرض شدند. DNA این جانور استخراج شده اما چون نزدیکترین مادر جایگزین برای آنها جثهای کوچک دارد، بازسازی آنها غیر ممکن به نظر میرسد. اما شاید بتوان روزی آنها را درون رحم مصنوعی پرورش داد.
۸- طوطی دم دراز کارولینا
تنها طوطی بومی آمریکا، طوطی دم دراز کارولینا، به علت شکار بیرویه به خاطر پرهای زیبایی که داشت ( از این پرها در ساخت کلاههای زنانه استفاده میشد) به انقراض کشانده شد. آخرین گونه این حیوان در سال ۱۹۱۸ زندگی میکرد. پرهایی که از این حیوان به جای مانده و همچنین نمونههای تاکسیدرمی شده آن، بازسازی این طوطی را ممکن میکنند. پروژه بازسازی طوطی دم دراز کارولینا به زودی انجام میگیرد.
۹- کرگدن پشمالو
کرگدن پشمالو در حدود ۱۰ هزار سال پیش در برف و یخبندان قطب شمال زندگی میکرد پس مدت زیادی از انقراض آن نگذشته است. این حیوان چندین بار در نقاشیهای باستانی درون غارها رویت شده است. به همان دلایلی که میتوان ماموت پشمالو را بازسازی کرد، بازسازی کرگدن پشمالو هم امکان پذیر است.
۱۰- کبوتر رهرو
تنها ۲۰۰ سال پیش بود که دستههای کبوترهای رهرو مانند حجابی آسمان آمریکای شمالی را میپوشاندند. در سال ۱۹۱۴ به دلیل شکار بیرویه این پرنده به انقراض کشیده شد. حالا به لطف علم کلون سازی ممکن است این پرنده که روزی پر جمعیتترین پرنده آمریکای شمالی، شانسی دوباره داشته باشد.
۱۱- گوزن ایرلندی
یکی دیگر از حیوانات شکوهمندی که در اواخر عصر یخبندان منقرض شد گوزن ایرلندی است. نام گذاری این حیوان به نام گوزن در واقع اشتباه است چرا که بررسیهای اخیر DNA نشان داده که این حیوان در واقع یک آهو است، او بزرگترین آهویی است که تاکنون روی کرده زمین زندگی کرده است. تنها فاصله میان دو شاخ آن چیزی در حدود ۳ متر و ۶۰ سانتی متر بوده است!
۱۲- دلفین رودخانهای چین
دلفین رودخانه ای چین اولین والسانی بود که در روزگار مدرن به خاطر اثرات انسان منقرض شد. درست مانند دیگر حیوانات منقرض شده، سوال این جا است که بعد از بازسازی این حیوان و روانه کردن او به محیط زندگیاش بعد از انقراض، روزگار او چگونه خواهد شد؟ رودخانه محل زندگی این دلفین هنوز هم بسیار آلوده است.
۱۳- هویا
این پرنده با منقار خاصش زمانی بومی نیوزلند بود و در اوایل قرن بیستم منقرض شد. به خاطر محبوبیت این پرنده به عنوان پرندهای خوش یمن و به این خاطر که هویا یکی از سمبل های ملی نیوزلند است، پروژه کلون سازی آن به تازگی آغاز شده است.
۱۴- نئاندرتال!
نئاندرتال به راستی بحث انگیزترین موجود منقرض شدهای است که واجد شرایط کلون سازی است. جانشین این موجود منقرض شده در واقع “ما” هستیم! نئاندرتال، تازهترین عضو منقرض شده جنس انسان، به عنوان زیر گونه انسان مدرن امروزی در نظر گرفته میشود. نئاندرتالهای کلون سازی شده به احتمال زیاد مقاوم ترین جانداران کلون سازی شده خواهند شد. سوال درمورد کلون سازی این انسان “میتوانیم انجامش دهیم؟” نیست، بلکه “انجام آن درست است؟” است!