گرایش به مصرف انواع مواد محرک و مخدر و به طور کلی اعتیاد، می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. چرا که در عصر حاضر افراد در جوامع گوناگون تحت تاثیر آسیب‌های جسمی و روانی متنوعی قرار دارند یا روزانه با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند که افراد بسیاری برای رهایی از آن مشکلات و به اجبار به مصرف انواع مواد مخدر روی می‌آورند.
اما براساس نتایج مربوط به تحقیقات و مطلعاتی انجام شده در طی سالیان اخیر، افرادی ممکن است بیشتر به اعتیاد به مصرف انواع مواد مخدر گرایش پیدا کنند که از نظر ژنتیکی مستعد هستند و برخی نزدیکان آن‌ها نیز سابقه ابتلا به بیماری مزمن اعتیاد به مصرف مواد مخدر را داشته‌اند.
البته چنین موضوعی نباید این ذهنیت را در شما ایجاد کند، فردی که سابقه اعتیاد به مصرف انواع مواد مخدر در نزدیکان او وجود ندارد، از نظر ژنتیکی کاملا در برابر اعتیاد مصون خواهد بود. چون این احتمال نیز وجود دارد که استعداد اعتیاد به مواد مخدر در فردی وجود داشته باشد، اما خود را نشان ندهد و به همین دلیل آن فرد در طول زندگی هرگز به سراغ مواد مخدر نرود.
پس با توجه به موارد گفته شده ما در این نوشتار قصد داریم تا در ابتدا به این موضوعات بپردازیم که اساسا چه افرادی مستعد اعتیاد به مصرف انواع مواد مخدر هستند، به چه دلیلی برخی کارشناسان براین باورند که نوجوانان و جوانان بیشتر در معرض اعتیاد به مصرف مواد مخدر قرار دارند و به طور معمول بروز چه بیماری‌هایی در اعتیاد فرد به مصرف مواد مخدر نقش دارند. در انتها هم به این موضوع اساسی خواهیم پرداخت که ۵ دلیل گرایش زیاد افراد به مواد مخدر چیست. پس تا انتهای این نوشتار همراه ما باشید.
بروز چه بیماری هایی می تواند در بروز اعتیاد به مواد مخدر نقش داشته باشد؟
از جمله بیماری‌هایی که نقش بسزایی در اعتیاد افراد به مصرف انواع مخدر دارد، افسردگی و برخی مشکلات روحی و روانی است. درواقع فرد زمانی که با افسردگی یا سایر مشکلات روحی و روانی مواجه می‌شود، سریعا به دنبال روشی برای درمان مشکلات خود می‌گردد؛ به همین دلیل احتمال فراوانی وجود دارد که فرد به مصرف مواد مخدر گرایش پیدا کند.
یکی از اصلی‌ترین اثرات ناشی از مصرف مواد مخدر، ایجاد حس آرامش، بی خیالی و آسودگی در افراد است. پس هرگز دور از ذهن نخواهد بود که برخی افراد برای تجربه چنین احساساتی هر چند کوتاه و غلبه بر برخی مشکلات روحی و روانی خود، مصرف انواع مواد مخدر را تجربه کنند.
به عنوان مثال ماده مخدر گل از جمله مواد مخدری است که برخی افراد از آن برای درمان افسردگی خود استفاده می‌کنند. اما غافل از اینکه مصرف این ماده مخدر می‌تواند مشکلات دیگری در افراد ایجاد کند که درمان آن‌ها کار سخت و دشواری خواهد بود. پس در صورت اعتیاد به این ماده مخدر، فرد باید فورا به ترک گل اقدام کند.
برای ترک گل هم روش مناسبی که پیش روی افراد معتاد قرار دارد، مراجعه به مراکز ترک اعتیاد است. چون هنگامی که فرد معتاد به مراکز ترک اعتیاد مراجعه می‌کند، زیرنظر پزشکان آن مرکز، با استفاده از روش‌های مشاوره‌ای و روان درمانی تحت درمان قرار می‌گیرد که این امر به تسهیل فرآیند درمان کمک شایانی می‌کند.
چه افرادی مستعد اعتیاد به مصرف انواع مواد مخدر هستند؟
همان‌طور که در بالا به آن اشاره کردیم، وجود برخی از ویژگی‌های شخصیتی در افراد می‌تواند در اعتیاد آن‌ها به مصرف انواع مخدر، نقش مهمی داشته باشد. اما نتایج تحقیقات و مطالعات انجام شده نشان می‌دهد، به طور مشابه افرادی مستعد اعتیاد به مصرف انواع مواد مخدر هستند که از برخی اختلالات روحی و روانی رنج می‌برند.
به‌علاوه افرادی که شخصیتی افسرده و به اصطلاح زود رنج و احساساتی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری مزمن اعتیاد به مصرف انواع مواد مخدر قرار دارند. چون مصرف برخی مواد مخدر تاحد زیادی به این افراد کمک می‌کند تا این قبیل نیازهای روانی خود را برطرف کنند.
اما اگر بخواهیم به طور خلاصه بگوییم و براساس موارد گفته شده به یک نتیجه واحد برسیم، باید بگوییم که اساسا هر شخصی مستعد اعتیاد به مصرف انواع مواد مخدر است، اگر خلاف آن ثابت شود. چون گرایش به اعتیاد در افراد مختلف می‌تواند، علل گوناگونی داشته باشد.
به عبارتی دیگر، برخی افراد ممکن است تنها به دلیل ارضای حس کنجکاوی خود یا شروع یک ماجراجویی تازه، مصرف مواد مخدر را تجربه کنند. اما غافل از اینکه مصرف مواد مخدر هر چند تفریحی و از روی کنجکاوی، پیامدهای خطرناکی برای آن‌ها در پی دارد و می‌تواند ماجراجویی آن‌ها را به سرنوشتی شوم ختم کند.
برطبق نظر برخی کارشناسان چرا نوجوانان و جوانان بیشتر در معرض اعتیاد به صرف مواد مخدر قرار دارند؟
برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که امروزه در کشورمان افراد در سریع‌ترین زمان ممکن می‌توانند به انواع مواد مخدر دسترسی پیدا کنند. به همین دلیل ممکن است زمانی که نوجوانان و جوانان برای انجام برخی فعالیت‌های اجتماعی از محیط خانه خارج می‌شوند، برای اینکه به دوستان و اطرفیان خود ثابت کنند که دیگر بچه نیستند یا ارضای حس کنجکاوی، مصرف برخی مواد مخدر را تجربه کنند.
البته زمانی ماجرا نگران کننده‌تر خواهد بود که مصرف مواد مخدر به عادت روزانه نوجوانان و جوانان تبدیل شود. چون اغلب نوجوانان و جوانان پیوسته تحت تاثیر آسیب‌هایی همچون احساس ناامنی، آشفتگی روانی، احساس حقارت و طردشدگی قرار دارند؛ بنابراین در صورتی که نوجوانان و جوانان بفهمند که مصرف مواد مخدر سبب خواهد شد تا آن‌ها بیشتر مورد پذیرش دیگران قرار بگیرند و همچنین با مصرف آن‌ها می‌توانند توجه افراد زیادی را به خود جلب کنند، اولین گام در مسیر اعتیاد را برداشته‌اند.
۵ دلیل گرایش زیاد افراد به مواد مخدر چیست؟
تا اینجای نوشتار به این موضوعات پرداختیم که اساسا چه افرادی مستعد اعتیاد به مصرف انواع مواد مخدر هستند، به چه دلیلی نوجوانان و جوانان به میزان قابل توجهی در معرض اعتیاد به مصرف انواع مواد مخدر قرار دارند و چه بیماری‌هایی در بروز اعتیاد به مصرف انواع مواد مخدر نقش دارند.
در نهایت هم به این نتیجه رسیدیم که گرایش افراد به مصرف مواد مخدر می‌تواند علل گوناگونی داشته باشد.
اما برخی مطالعات روانشناسی نشان می‌دهد که نقاط مشترکی میان علل گرایش افراد به مصرف انواع مواد مخدر وجود دارد. از این رو ۵ دلیلی که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد، از جمله دلایلی هستند که نقش اساسی در گرایش افراد به مصرف انواع مواد مخدر ایفا می‌کنند.
۱- مشکلات روحی و روانی
از جمله بیماری‌هایی که نقش بسزایی در اعتیاد افراد به مصرف انواع مخدر دارد، افسردگی و برخی مشکلات روحی و روانی است. درواقع فرد زمانی که با افسردگی یا سایر مشکلات روحی و روانی مواجه می‌شود، سریعا به دنبال روشی برای درمان مشکلات خود می‌گردد؛ به همین دلیل احتمال فراوانی وجود دارد که فرد به مصرف مواد مخدر گرایش پیدا کند.
۲- ویژگی‌های شخصیتی
افرادی که شخصیتی افسرده و به اصطلاح زود رنج و احساساتی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری مزمن اعتیاد به مصرف انواع مواد مخدر قرار دارند. چون مصرف برخی مواد مخدر تاحد زیادی به این افراد کمک می‌کند تا این قبیل نیازهای روانی خود را برطرف کنند.
۳- عدم توانایی مدیریت صحیح هیجانات
هر فردی ممکن است در دوران کودکی خود، مهارت‌های لازم برای مدیریت هیجانات خود را یاد نگیرد. به همین دلیل زمانی که با برخی هیجانات منفی و ناخوشایند مواجه می‌شود، احتمال فراوانی وجود دارد که برای مدیریت بهتر این قبیل هیجانات به دنبال روشی سریع باشد؛ بنابراین در چنین شرایطی فرد ممکن است مصرف برخی مواد مخدر را به عنوان روشی سریع برای مدیریت برخی هیجانات منفی خود انتخاب کند.
۴- روابط نابسامان خانوادگی
از جمله مهم‌ترین روابط نابسامان خانوادگی می‌توان به وجود سابقه اعتیاد به مواد مخدر در یکی از اعضای خانواده و نزدیکان افراد اشاره کرد. چون این عامل تاثیر مستقیمی بر گرایش افراد به مصرف مواد مخدر خواهد داشت.
۵- ضعف در مهارت‌های اجتماعی
افرادی که در محیط‌های اجتماعی ناسالم زندگی می‌کنند بیشتر به مصرف انواع مواد مخدر گرایش پیدا خواهند کرد. چون این افراد به دلیل ضعف در مهارت‌های اجتماعی به خوبی نمی‌توانند در برابر هجمه‌های مختلفی که از سوی افراد حاضر در جمع به آن‌ها وارد می‌شود، مقاومت لازم را نشان بدهند.
به عنوان مثال یکی از شناخته‌شده‌ترین مهارت‌های اجتماعی، قدرت نه گفتن است. به همین دلیل اگر فردی در جمعی حاضر شود و در مهارت نه گفتن صعف داشته باشد، احتمال فراوانی وجود دارد که فرد تحت تاثیر فشار آورد، مصرف ماده مخدری را تجربه کند.
سخن پایانی
در آخر باید بگوییم که افراد تحت تاثیر عواملی ممکن است به مصرف انواع مواد مخدر گرایش پیدا کنند، اما نکته مهمی که باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشید، آشنایی با دلایل گرایش زیاد افراد به مواد مخدر است. درواقع آشنایی با این دلایل به شما کمک می‌کند تا در صورت مشاهده علایم برخی اعتیاد‌ها در اطرافیان خود، روش درمانی مناسبی را به او پیشنهاد کنید.
