دره پادشاهان (Valley of the Kings) یکی از مشهورترین جاذبههای مصر به شمار میرود که نمایانگر شکوه و عظمت گذشته باستانی این کشور است. این جاذبه در ساحل غربی رودخانه نیل قرار گرفته است و در سمت مقابل و آنسوی رودخانه نیز شهر باستانی تبس (Thebes) قرار دارد که امروزه به نام اقصر یا لوکسور (Luxor) شناخته میشود.
از لحاظ جغرافیایی این دره چیز خاص و برجستهای ندارد اما در زیر سطح بایر و خشک آن بیش از 60 معبد وجود دارند که در بین قرن شانزدهم تا یازدهم پیش از میلاد ساخته شدهاند و محل دفن فراعنه پادشاهی جدید مصر هستند. این دره به دو بخش غربی و شرقی تصمیم میشود و اکثریت مقبرهها نیز در سمت شرقی قرار گرفتهاند. با اینکه تمام این مقبرهها در گذشته غارت شدهاند اما نقاشیهای دیواری که روی دیوارهای این مقبرههای سلطنتی قرار دارند، نیم نگاهی از مراسمهای تدفین و اعتقادات مردم مصر باستان را به بازدیدکننده نشان میدهند.
تاریخچه دره پادشاهان مصر
پس از سالها مطالعه و کاوش، تاریخشناسان بر این باور هستند که این دره به عنوان قبرستانی سلطنتی از سال ۱۵۳۹ تا ۱۰۷۵ پیش از میلادی و برای مدت ۵۰۰ سال استفاده میشد. اولین مقبره در اینجا متعلق به توتموس اول (Thutmose I) و آخرین آن نیز متعلق به رامسس یازدهم (Ramesses XI) است.
اینکه چرا توتموس اول اینجا را برای مقبره خود انتخاب کرده، همچنان نامشخص است. برخی مصرشناسان بر این باور هستند که نزدیکی این دره به قله القرن (al-Qurn) که برای الهه هاتور و مرتسگر قداست دارد و شکل آن یادآور اهرام بزرگ پادشاهی قدیم مصر است، دلیل انتخاب این مکان بوده است. انزوای این دره نیز دیگر دلیلی برای انتخاب آن به شمار میرود چراکه حفاظت از مقبرهها از مهاجمان و غارتگران احتمالی راحتتر بوده است.
با وجود اینکه اینجا به نام «دره پادشاهان» شناخته میشود اما قبرستانی اختصاصی برای فراعنه نبوده و افراد دیگری از جمله اشرافزادهها و اعضای خانواده سلطنتی در آن دفن میشدند. همسران فراعنه نیز در مکانی در همان نزدیکی به نام دره ملکهها (Valley of the Queens) به خاک سپرده میشدند. تمام مقبرهها در این دره توسط کارگران ماهر و برجسته روستایی در همان نزدیکی به نام دیرالمدینه ساخته شدهاند که عظمت و زیبایی آنها پس از این همه سال همچنان هر بینندهای را به وجود میآورد.
در قرن هجدهم میلادی ناپلئون دستور تهیه نقشههایی از «دره پادشاهان» و مقبرههای مختلف آن را داده بود. در قرن نوزدهم میلادی نیز اکتشافات در این دره ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۹۱۲ میلادی کاوشگر آمریکایی تئودور ام دیویس (Theodore M. Davis) اعلام کرد که کل این دره کاوش شده است. او اشتباه کرده بود و ده سال پس از آن در سال ۱۹۲۲ میلادی باستانشناس انگلیسی هاوارد کارتر (Howard Carter) معبد توتعنخآمون (Tutankhamun) را در اینجا پیدا کرد. با اینکه توتعنخآمون فرعون بسیار بزرگی نبوده اما اشیاء کشف شده در مقبره او به یکی از مشهورترین اکتشافات باستانشناسی تاریخ تبدیل شد. در سال ۱۹۷۹ میلادی «دره پادشاهان» به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
جاهای دیدنی دره پادشاهان مصر
تنها ۱۸ عدد از ۶۳ مقبره «دره پادشاهان» برای بازدید عموم در دسترس هستند و همگی آنها به طور همزمان باز نیستند. مسئولان به ترتیب مقبرهها را برای بازدید باز میکنند تا جلوی آسیبهای احتمالی از بازدید گردشگران را بگیرند. در برخی از مقبرهها روشنایی الکتریکی وجود دارد و در برخی دیگر نیز نقاشیهای دیواری با رطوبگیر و صفحه شیشهای محفاظت میشوند.
از میان تمام مقبرههای این دره، مقبره «توتعنخآمون» مشهورترین است. فضای داخلی مقبره کوچک است و از آن زمان نیز بسیاری از گنجینههای آن به مکانهای دیگری منتقل شدهاند اما در درون مقبره همچنان میتوان مومیایی این فرعون را داخل تابوتی چوبی و طلاکاری شده مشاهده کرد. از جمله مقبرههای برجسته دیگر نیز میتوان به مقبره رامسس ششم (Ramesses VI) و مقبره توتموس سوم (Tuthmose III) اشاره کرد. مقبره رامسس ششم یکی از بزرگترین و پیچیدهترین مقبرههای «دره پادشاهان» است و بیشتر برای تزییات دقیق خود شهرت دارد که متن کامل کتاب مردگان به نام Book of Caverns را به نمایش گذاشته است.
اشیاء و آثار تاریخی زیادی از این دره اکتشاف شدهاند که برخی از آنها در موزه مصر (Egyptian Museum) در شهر قاهره به چشم میخورند. از جمله این آثار نیز میتوان به مومیاییهای مختلف و ماسک مرگ طلایی رنگ توتعنخآمون اشاره کرد. پس از بازدید از «دره پادشاهان» میتوانید از این موزه نیز دیدن کنید تا اطلاعات بیشتری را بدست بیاورید.
شرایط بازدید از دره پادشاهان مصر
بازدید خود را از مرکز بازدیدکنندگان در این دره شروع کنید و در آنجا اطلاعات کاملی از این جاذبه بدست بیاورید. قطار برقی کوچکی نیز در آنجا وجود دارد که شما را تا مقبرهها میرساند و در ازای مبلغ اندکی میتوانید با استفاده از آن به سمت مقبرهها بروید و از گردوخاک و گرمای هوا در امان باشید. سایه کمی در این دره وجود دارد و دمای هوا به خصوص در تابستان زیاد میشود، پس بهتر است لباس خنک بپوشید و کرم ضدآفتاب و آب آشامیدنی به همراه داشته باشید. عکسبرداری و فیلمبرداری در «دره پادشاهان» کلا ممنوع است. هزینه ورود به «دره پادشاهان» نیز حدود ۶ تا ۱۱ دلار است. البته برای ورود به برخی از مقبرهها همچون مقبره «توتعنخآمون» باید هزینه جداگانهای پرداخت کرد.