دلتای رود نیل درست در انتهای رودخانه از قاهره شروع میشود، درست در جایی که رودخانه به دو شاخه اصلی به نام دامیتا (Damietta) و روزتا (Rosetta) تقسیم میشود. رودخانه نیل در سفر خود به سمت دریای مدیترانه، آب را به منطقه وسیعی از زمینهای قابل کشت میرسد که از حدود ۵ هزار سال قبل مورد استفاده قرار میگرفتند.
در واقع، سرزمین حاصلخیز دلتا منبع ثروتی حاصل ازکشاورزی بود که مصریان باستان بر اساس آن تمدن خود را بنا کردند. بعدها نیز این کشور به عنوان سبد نان امپراتوری روم مورد استفاده قرار میگرفت. با وجود اینکه دلتای رود نیل تاریخی بسیار طولانی دارد اما بسیاری از آثار باستانی آن به دلیل سیلاب سالیانه از بین رفتهاند، تا اینکه سد اسوان (Aswan Dam) بر روی رودخانه دایر گردید. در ادامه همراه با ما باشید تا به معرفی جاهای دیدنی دلتای رود نیل بپردازیم.
۱. اسکندریه
بندر باستانی اسکندریه (Alexandria) در محدوده غربی دلتای رود نیل قرار دارد و دومین سکونتگاه بزرگ در مصر به شمار میرود. این شهر در سال ۳۳۲ پیش از میلاد توسط اسکندر مقدونی تاسیس شد و برای بیش از هزار سال نیز به عنوان پایتخت مصر از آن استفاده میشد. اسکندریه به رونق بسیار زیادی دست پیدا کرد و در گذشته نیز کتابخانه بزرگ (Great Library) و فانوس دریایی فاروس (Pharos Lighthouse) جزو شگفتیهای این شهر به شمار میرفتند که در گذر زمان و به دلایل مختلف از بین رفتهاند. امروزه به جای این کتابخانه بزرگ، کتابخانه برجسته و خیرهکنندهای ساخته شده که به نام Bibliotheca Alexandrina شناخته میشود و علاوه بر کتابخانه، دارای چندین موزه و یک افلاکنما است. دیگر جاهای دیدنی اسکندریه نیز شامل کورنیش (Corniche)، موزه ملی، ویرانههای باستانی سراپیوم (Serapeum) و ستون پمپی (Pompey’s Pillar) است.
۲. پورت سعید
پورت سعید (Port Said) بندری است که در حاشیه شرقی دلتای رود نیل قرار دارد و شهری نسبتا مدرن به شمار میرود که در سال ۱۸۵۹ میلادی و به هنگام ساخت کانال سوئز (Suez Canal) ایجاد شده است. پورت سعید یا بندر سعید به عنوان ورودی شمالی به این کانال بسیار مشهور به شمار میرود، کانالی که دریای مدیترانه و سرخ را به یکدیگر مرتبط میکند و از لحاظ تجاری و سیاسی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. گشت و گذار در کنار این شاهکار قرن نوزدهم مطمئنا میتواند تجربه ماندگاری را برای شما رقم بزند. همیشه قایقهای رایگانی از پورت سعید به آن سوی کانال و شهر پورت فواد (Port Fuad) در رفت و آمد هستند. عبور از این کانال نیز به معنای عبور از قاره آفریقا به آسیا است.
۳. روزتا
روزتا (Rosetta) شهری بندری است که در فاصله یک ساعت رانندگی از شمال شرقی اسکندریه قرار دارد و به نام رشید (Rashid) نیز شناخته میشود. این سکونتگاه جذاب و تماشایی در ساحل رودخانه روزتا قرار گرفته که شاخهای از رود نیل به شمار میرود و فاصله زیادی از دریای مدیترانه ندارد. این شهر در قرن نهم میلادی شکل گرفته و پس از هجوم عثمانیها در قرن شانزدهم و نزول قدرت اسکندریه، رشد بیشتری کرده است. این شهر برای یک ستون سنگی حکاکیشده به نام Rosetta Stone شهرت دارد که در سال 1799 میلادی توسط سربازان فرانسوی کشف شد و امروزه نیز در موزه بریتانیای لندن قرار دارد. این ستون شامل فرمانی به سه زبان یونانی باستان، خط دموتیک و همچنین هیروگلیف مصر باستان بود و باستانشناسان با استفاده از آن توانستند زبان هیروگلیف مصری را برای اولین بار ترجمه کنند.
۴. تانیس
با اینکه دلتای رودخانه نیل برای جاهای باستانی خود شهرت ندارد اما آثار زیادی را در آنجا میتوان پیدا کرد که یکی از آنها نیز تانیس (Tanis) است. این شهر بسیار بزرگ و برجسته در سواحل یک شاخه تاریخی از رودخانه نیل ساخته شده و از مصالح غارت شده از پایتخت سلطنتی پی رامسس در آن استفاده شده است. این شهر خودش پایتخت سلسله بیست و یکم و بیست و دوم بوده است و تا زمان رومیها نیز محبوبیت بسیار زیادی داشته است تا اینکه لجن آن را فرا گرفت و غیر قابل استفاده شد. در قرن نوزدهم میلادی باستانشناسان فرانسوی این شهر را از زیر خاک بیرون آوردند.
۵. بوباستیس
یکی دیگر از جاهای باستانی در دلتای رودخانه نیل، بوباستیس (Bubastis) نام دارد که در حومه شهر مدرن زقازیق (Zagazig) قرار گرفته است. همانطور از نام این شهر مشخص است، اینجا مرکز ستایش الهه گربهسانان مصر باستان به نام باستت بوده است. این شهر بسیار پر رونق بوده و در روزهای اوج خود نیز پایتخت مصر یا بخشهایی از آن بوده است. زمانی قدرت این شهر کاهش یافت که پارسیها در قرن ششم قبل از میلاد دیوارهای این شهر را برچیدند. در این شهر بزرگترین انبار از گربههای مومیایی شده و مبعد گرانیت قرمز باستت وجود داشته است که افراد بسیار زیادی را به خود میکشانده است.
۶. طنطا
طنطا (Tanta) بزرگترین شهر دلتای رودخانه نیل و پنجمین شهر بزرگ مصر به شمار میرود که به لطف صنعت پرسود پنبه پاککنی و همچنین قرار گرفتن در مسیر یکی از مهمترین خطوط راه آهن کشور، در قرن نوزدهم میلادی به رونق بسیاری دست پیدا کرد. سالانه در اواخر ماه اکتبر فستیوالی برای بزرگداشت یک صوفی قرن سیزدهم به نام احمد البداوی در این شهر برگزار میگردد که در داخل مسجدی به نام خودش دفن شده است.
۷. دریاچه بورولوس
دریاچه بورولوس (Lake Burullus) تالابی ساحلی در بخش شمالی دلتای رود نیل به شمار میرود که با تپههای شنی از دریای مدیترانه جدا شده و دومین دریاچه طبیعی بزرگ در مصر محسوب میشود. اینجا به عنوان منطقه حفاظت شده شناخته میشود و قبل از بازدید از آن نیز باید مجوزهای لازم را دریافت کرد. علاقهمندان به تماشای پرندگان میتوانند به این دریاچه بیایند و به تماشای انواع پرندگانی بپردازند که در اینجا زندگی میکنند.