تولید نسل جدید واکسن‌های کرونا که برای مقابله با سویه‌های رایج این ویروس ساخته شده امیدهایی را پدید آورده است که همه‌گیری «کووید ۱۹» رو به پایان خواهد بود.
آمریکا در همین راستا توصیه به قرنطینه و فاصله‌گذاری اجتماعی برای مبتلایان به کرونا را لغو کرده است. در بسیاری از کشورها نیز فعالیت‌ها مانند دوران پیش از همه‌گیری «کووید ۱۹» از سر گرفته شده است و بسیاری از شهروندان هم دیگر از ماسک استفاده نمی‌کنند.
با این حال پاسخ دانشمندان به پرسش‌ها درباره چشم‌انداز پایان همه‌گیری کرونا امیدوارکننده نیست. آنها پیش‌بینی می‌کنند همه‌گیری کرونا که از همه‌گیری آنفلوانزای اسپانیایی در سال ۱۹۱۸ طولانی‌تر شده است در آینده ادامه پیدا خواهد کرد.
به گفته محققان یکی از دلایل طولانی شدن همه‌گیری کرونا توانایی این ویروس در مقابله با ایمنی ناشی از واکسیناسیون یا موارد ابتلای قبلی به «کووید ۱۹» است. به عنوان مثال نتیجه یک تحقیق جدید نشان می‌دهد توانایی زیرسویه جدید اومیکرون (BA.4.6) در زمینه مقابله با سیستم ایمنی بدن از سویه غالب کنونی (BA.5) بیشتر است.
دانشمندان اکنون بیمناک هستند که جهش‌های ویروس کرونا ممکن است در آینده شکل نگران‌کننده‌ای پیدا کند.
کرونا تا چه زمانی انسان‌ها را مبتلا خواهد کرد؟
اشیش جها، هماهنگ‌کننده امور مقابله با بیماری «کووید ۱۹» در کاخ‌سفید می‌گوید ویروس کرونا دیگر از زندگی انسان‌ها خارج نخواهد شد. کارشناسان بر این باور هستند که بیماری «کووید ۱۹» در نهایت روزی تبدیل به یک بیماری بومی خواهد شد. به این معنا که ویروس کرونا براساس الگوهایی مشخص هر از چند گاه در برخی مناطق شیوع پیدا خواهد کرد.
با این حال به گفته دانشمندان این اتفاق در آینده نزدیک روی نخواهد داد. اشیش جها معتقد است که زندگی با ویروس کرونا به تدریج دیگر لزوما «ترسناک یا خیلی بد» نخواهد بود زیرا بدن انسان برای مقابله با آن آمادگی بیشتری پیدا خواهد کرد.
هماهنگ‌کننده امور مقابله با بیماری «کووید ۱۹» در کاخ‌سفید با این حال هشدار می‌دهد که اگر تزریق واکسن‌های یادآوری کرونا متوقف شود یا مراجعه برای معالجه با داروهای جدید صورت نگیرد احتمال «بازگشت به عقب» وجود دارد.
کارشناسان بر این باور هستند که بیماری «کووید ۱۹» در آینده نیز در برخی افراد شکلی حاد پیدا خواهد کرد. برخی پیش‌بینی‌های متخصصان بیماری‌های همه‌گیر نشان می‌دهد که حتی با تزریق دوزهای یادآوری واکسن کرونا و عرضه واکسن‌های جدید براساس سویه‌های رایج باز هم بیماری «کووید ۱۹» از ماه اوت ۲۰۲۲ تا مه ۲۰۲۳ شیوع پیدا خواهد کرد.
بدبینانه‌ترین سناریوی پیش‌رو می‌تواند شیوع سویه‌ای جدید و تزریق دیرهنگام دوزهای یادآوری واکسن کرونا باشد. به گفته متخصصان در این صورت آمریکا با ۱۸۱ هزار مورد مرگ جدید بر اثر ابتلا به «کووید ۱۹» روبرو خواهد شد. این در حالی است که یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر نیز در بیمارستان بستری خواهند شد.
در مقابل در خوش‌بینانه‌ترین سناریو سویه‌ای جدید شیوع پیدا نخواهد کرد و دوزهای یادآوری واکسن کرونا هم به موقع تزریق خواهد شد. در این صورت شمار بستری‌شدگان در آمریکا به نصف کاهش می‌یابد اما همچنان ۱۱۱ هزار نفر دیگر جان خود را از دست خواهند داد.
جهش ویروس از این پس چگونه خواهد بود؟
دانشمندان انتظار دارند که در آینده تغییرات ژنتیکی بیشتری در پروتئین اسپایک بر روی سطح ویروس روی دهد. جایی که زمینه چسبیدن ویروس به سلول‌های بدن انسان را فراهم می‌کند.
متخصصان بیماری‌های واگیردار تاکنون هر بار که انتظار داشتند از نقطه اوج قابلیت انتشار و انتقال ویروس عبور کنند، با جهش جدیدی روبرو شدند که ویروس کرونا را واگیردارتر کرد. با این حال به گفته دانشمندان احتمالا جهش‌های ویروس کرونا تا ابد در راستای افزایش سطح انتقال و واگیردار بودن آن نخواهد بود.
یکی از چالش‌های پیش‌روی متخصصان بیماری‌های واگیردار این واقعیت است که همچنان به افراد زیادی در سراسر جهان واکسن کرونا تزریق نشده است و خود آنها هم سابقه ابتلا به «کووید ۱۹» را ندارند. به این ترتیب این افراد هیچگونه مصونیتی در برابر موج‌های جدید شیوع ویروس ندارند.
محققان بر این باور هستند که با افزایش سطح ایمنی افراد در برابر ویروس کرونا به تدریج میزان شیوع و انتقال آن و در نتیجه جهش‌های متعدد آن کاهش خواهد یافت.
با این حال باید توجه داشت که همواره احتمال جهش خطرناک ویروس کرونا و در نتیجه شدیدتر شدن علائم «کووید ۱۹» در بیماران وجود دارد. به گفته متخصصان، ویروس کرونا و بیماری «کووید ۱۹» در طول زمان ضعیف‌تر و خفیف‌تر نمی‌شوند بلکه این بدن انسان‌ها است که بر اثر واکسیناسیون یا ابتلای قبلی به ویروس نوعی ایمنی در برابر آن پیدا می‌کند و در نتیجه علائم بیماری در صورت ابتلا به ویروس خفیف‌تر می‌شود.
با این حال ایمنی به دست‌آمده در برابر ویروس کرونا دائمی نیست و در طول زمان کاهش می‌یابد و به این ترتیب فرد در برابر ویروس بار دیگر آسیب‌پذیر می‌شود.
آیا جهش بعدی ویروس کرونا باز هم زیرسویه‌ای از اومیکرون خواهد بود؟
سویه اومیکرون از پایان سال گذشته میلادی تاکنون به همراه چندین زیرسویه با قابلیت انتقال زیاد بین انسان‌ها شیوع پیدا کرده است. دانشمندان معتقدند که روند شیوع زیرسویه‌های اومیکرون حداقل طی چند ماه آینده ادامه پیدا خواهد کرد. با این حال پس از آن احتمال جهش ویروس کرونا و بروز سویه جدیدی از آن منتفی نیست.
به گفته متخصصان بیماری‌های واگیردار روند کنونی ابتلای گسترده افراد به زیرسویه‌های اومیکرون و سپس ابتلای مجدد آنها، زمینه لازم برای جهش ویروس کرونا و پیدایش سویه جدید را فراهم می‌کند.
آیا امکان تاثیرگذاری بر روند همه‌گیری کرونا وجود دارد؟
پاسخ دانشمندان به این پرسش «بله» است. به گفته آنها افراد با تزریق واکسن‌های کرونا و دوزهای یادآوری آن می‌توانند به مقابله با همه‌گیری کمک کنند.
هماهنگ‌کننده امور مقابله با بیماری «کووید ۱۹» در کاخ‌سفید معتقد است که با تزریق به موقع دوزهای واکسن کرونا و مراجعه به موقع برای رسیدگی پزشکی پس از ابتلا به ویروس کرونا می‌توان موارد مرگ و میر ناشی از ابتلا به «کووید ۱۹» را به شکل چشمگیری کاهش داد.
به گفته متخصصان بیماری‌های واگیردار واکسیناسیون نه تنها از ابتلا به شکل حاد بیماری «کووید ۱۹» و مرگ بر اثر آن جلوگیری می‌کند بلکه سطح ایمنی در برابر ویروس کرونا را در سطح جهان افزایش می‌دهد. امری که می‌تواند بر روند شیوع ویروس در سطح جهان تاثیر بگذارد.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آمریکا اخیرا اعلام کرد که با تزریق به موقع واکسن کرونا و دوزهای یادآوری آن همانند واکسن‌های آنفلوانزا می‌توان از بستری شدن ۱۰۰ هزار نفر بر اثر ابتلا به «کووید ۱۹» پیشگیری کرد. به گفته مسئولان این نهاد سطح بالای تزریق به موقع واکسن کرونا و دوزهای یادآوری آن همانند واکسن‌های آنفلوانزا همچنین از مرگ ۹ هزار نفر در این کشور پیشگیری می‌کند. حدود نیمی از آمریکایی‌ها هر سال برای تزریق واکسن فصلی آنفلوانزا به مراکز بهداشتی مراجعه می‌کنند.
یکی دیگر از راه‌های تاثیرگذاری بر روند همه‌گیری ویروس کرونا استفاده از ماسک در دوره‌هایی است که موارد ابتلا به این ویروس افزایش یافته است. استفاده از ماسک به طور خاص در محیط‌های بسته و شلوغ توصیه می‌شود.
