محدودکردن علایق در مسیر شغلی و ثبات بخشیدن به آن، تنها یکی از مزایایی است که تخصص محوری به همراه دارد. برای افرادی که در سازمان خود، وظیفه محور هستند و از داشتن دانش عمیق در یک یا دو زمینه لذت می‌برند، تخصص محوری می‌تواند یک ایده مناسب باشد. در ادامه این مطلب به مفهوم تخصص محوری و مزایای آن در مسیر شغلی، می‌پردازیم.
تخصص شغلی چیست؟
تخصص شغلی، فرایندی است که کارکنان، دانش، آموزش و تجربه در زمینه خاصی از تخصص را کسب می‌کنند. اهمیت تخصص شغلی در نیروی کار امروزی این است که نیاز به نیروی کار ماهر را رفع می‌کند.
تخصص شغلی با تقسیم کار متفاوت است، تقسیم کار در واقع یک روش مدیریت است که در آن کارفرما کارکنان خود را آموزش می‌دهد تا با تقسیم‌کردن کارها به بخش‌های قابل‌کنترل، وظایف بزرگ و پیچیده را انجام دهند.
ابعاد اصلی تخصص شغلی، هم برای کارفرما و هم برای کارمند مهم است تا درک بهتری از مسئولیت‌ها داشته باشند. این ابعاد شامل موارد زیر است؛
- تنوع در مهارت
برای اینکه هر فرد کشف کند در چه شغلی باید تخصص پیدا کند، درک اینکه هر شغلی به چه مهارت‌هایی نیاز دارد، ضروری است. درک تنوع مهارت‌ها کمک می‌کند تا فرایند تخصص شغلی کارآمدتر اجرا شود.
- هویت وظیفه
هویت وظیفه درک کامل از شرح شغل است که فرد را به عضوی مؤثرتر در تیم تبدیل می‌کند. هویت وظیفه، درک فرد از وظایفی است که در حوزه تخصص او قرار دارند و نحوه سازماندهی و اندازه‌گیری آن‌هاست.
- اهمیت وظیفه
پس از مشخص‌شدن وظیفه، کارفرما و کارمند باید وظایف را اولویت‌بندی کنند تا کارها به ترتیب الویت انجام شوند.
- خودمختاری
خودمختاری به میزان کنترل فرد بر تکمیل یک کار اشاره دارد. هرچه مجموعه مهارت‌های فرد تخصصی‌تر شود، کنترل فرایندها و نتیجه کار آسان‌تر است.
- بازخورد
بازخورد، نتیجه‌ای است که پس از تکمیل یک کار از طریق ارتباط دوطرفه‌ای که وجود دارد به کارفرما انتقال داده می‌شود. بازخورد در گرو ارائه اطلاعات مناسب به هر دو طرف است تا درک درستی از آنچه رخ‌داده است، ایجاد شود. اینکه آیا کار با استاندارد مناسب تکمیل شده و یا موارد بهبود قابل‌توجه وجود دارد یا خیر.
با درک بهتر تعریف تخصص شغلی و ابعاد اصلی آن، می‌توان تخصص شغلی را به طور کامل مفهوم‌سازی کرد، زیرا مزایای آن بر مواردی مانند روابط کارمند و کارفرما و بازارپذیری کار تأثیر می‌گذارد. این مفهوم گاهی آن‌قدر حائز اهمیت می‌شود که در برخی شرکت‌ها برای استخدام و ارزیابی نیروی کار مورد بررسی قرار می‌گیرد، برای مثال در گروه وطن‌زرین، تخصص محوری به معنی به‌کارگیری دانش فنی و مهارت‌های موردنیاز در نقش تخصصی و حرفه‌ای خود و پذیرش مسئولیت و استفاده، گسترش و به اشتراک‌گذاری دانش و مهارت‌ها به گونه‌ای ارزش‌آفرین برای سازمان، شایسته شمرده می‌شود.
مزایای تخصص شغلی چیست؟
تخصص شغلی مزایای زیادی دارد، از جمله:
- پایین آوردن ریسک
- بهبود روحیه
- مهارت در کار
- تخصص تجهیزات
- افزایش سرعت بین کارها
پایین آوردن ریسک
تخصص شغلی، خطر اشتباه را کاهش می‌دهد. هنگامی که در یک شغل تخصصی داشته باشید، بر وظایف مربوط به آن تسلط خواهید داشت و در نتیجه با کاهش احتمال اشتباه، برای شرکتی که در آن کار می‌کنید، ارزش زمانی و مالی ایجاد خواهید کرد.
بهبود روحیه
مزیت دیگر تخصص شغلی افزایش سطح روحیه کارکنان است. اگر در محیطی با کارمندان متخصص کار کنید، متوجه می‌شوید که آن‌ها تمایل دارند با یک ذهنیت تیمی مثبت باهم متحد شوند. با بهبود روحیه و حمایت سایر کارمندان متخصص، استرس ناشی از کار کمتر می‌شود. هنگامی که کارکنان احساس کنند مسئولیت یا نقش متمایزی را برای سازمان به ارمغان می‌آورند، آن کار را باانگیزه و دقت بیشتری انجام می‌دهند.
مهارت در کار
شاید بارزترین مزیت برای تخصص شغلی این باشد که به شما این امکان را می‌دهد که در یک کار خاص به مهارت بالایی دست پیدا کنید. با تمرکز حرفه خود روی زمینه‌های خاص تخصصی، می‌توانید مهارت‌های خود را اصلاح کنید یا بهبود دهید و در مسیر شغلی خود ثبات پیدا کنید.
تخصص تجهیزات
برای افرادی که دوست دارند چیزهای جدید بیاموزند، تجهیزات تخصصی که معمولاً در محیط کار تخصصی وجود دارد، می‌تواند یک مزیت باشد. این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که تجهیزات، مستقر یا مهندسی مجدد شوند تا نیازهای متخصصان را برآورده کنند. این محیط‌ها می‌توانند به مرکزی برای یادگیری و توسعه مهارت‌های تجهیزاتی تبدیل شوند.
افزایش سرعت بین کارها
هرچه افراد بیشتر تخصص داشته باشند، وظایف کمتری بر عهده آن‌هاست. به عنوان مثال، یک متخصص منابع انسانی، مسئول تعداد زیادی از وظایف منابع انسانی است که می‌تواند شامل حقوق و دستمزد تا امور مربوط به کارمندان جدید باشد. در صورتی‌که، یک متخصص کنترل کیفیت یک محصول در آزمایشگاه تنها مسئول بی‌شمار وظایفی است که در این حوزه قرار می‌گیرند. در نتیجه، متخصصان اغلب می‌توانند زمان تغییر وظایف را کاهش دهند.
