بخش خرده‌فروشی عربستان سعودی سهم ۲۳ درصدی در اقتصاد غیرنفتی این کشور دارد و هدف آن عبور از ۴۶۰ میلیارد ریال سعودی (حدود ۱۲۲.۶ میلیارد دلار آمریکا) تا پایان سال ۲۰۲۴ است.
عربستان سعودی باتوجه‌به افزایش چشمگیر تراکنش‌های غیرنقدی، در شاخص جهانی توسعه خرده‌فروشی (GRDI) ۹ رتبه صعود کرده و به مقام سوم دست‌یافته است.
این شاخص با استفاده از طیف وسیعی از عوامل مانند ثروت مصرف‌کنندگان، چارچوب نظارتی و سلامت اقتصادی، پتانسیل خرده‌فروشی ۳۵ تا ۴۰ کشور درحال‌توسعه را تعیین می‌کند [طبق یک بیانیه].
نتایج نسخه ۲۰۲۳ این بررسی دوسالانه که توسط یک شرکت مشاوره آمریکایی انجام شده، نشان‌دهنده روند روبه‌رشد توسعه خرده‌فروشی جهانی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) است.
این نتایج همچنین بر تحول استراتژیک این کشور برای کاهش وابستگی به نفت که هم اکنون حدود ۴۰ درصد از تولید ناخالص داخلی آن را تشکیل می‌دهد و ایجاد محیطی مساعد برای کسب‌وکار تأکید می‌کند.
دباشیش موخرجی، شریک کرنی خاورمیانه و آفریقا و رهبر بخش مصرف‌کننده و خرده‌فروشی این شرکت، گفت: «موج بعدی رشد در خرده‌فروشی توسط منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، به‌ویژه پادشاهی عربستان سعودی، هدایت می‌شود.»
موخرجی در ادامه افزود: «این بازارها با پذیرش استراتژیک فناوری دیجیتال و رویکردهای مشتری‌محور، همان‌طور که در GRDI 2023 نشان‌داده‌شده است، در حال بازتعریف اکوسیستم خرده‌فروشی هستند.»
موخرجی تأکید کرد که افزایش رتبه عربستان در GRDI امسال، نشانه‌ای قطعی از پویایی صحنه خرده‌فروشی این کشور و تلاش‌های آگاهانه آن برای حمایت از یک محیط اقتصادی متنوع و رقابتی است.
این تحقیق همچنین نشان داد که صعود عربستان در این شاخص، ناشی از افزایش چشمگیر تراکنش‌های خرده‌فروشی غیرنقدی بوده است که از ۱۶ درصد در سال ۲۰۱۶ به ۶۲ درصد در سال ۲۰۲۲ رسیده است و هدف آن رسیدن به ۷۰ درصد تا سال ۲۰۳۰ است.
یکی دیگر از عوامل مؤثر بر این افزایش، توسعه اشتغال شهروندان سعودی در مشاغل بامهارت بالا و دوبرابر شدن مشارکت نیروی کار زن در این کشور است که فراتر از انتظارات «چشم‌انداز ۲۰۳۰» بوده است.
علاوه بر این، افزایش قابل‌توجه در معاملات و مجوزهای سرمایه‌گذاری در سال ۲۰۲۲، و همچنین پذیرش و محبوبیت روزافزون خدمات «اکنون بخرید، بعداً پرداخت کنید»، به صعود عربستان در این شاخص کمک کرده است.
از دیگر عواملی که می‌توان به آنها اشاره کرد، ورود برندهای خارجی، رشد صنایع سرگرمی و سبک زندگی و ادغام فناوری دیجیتال و هوش مصنوعی در بازار مصرفی عربستان است.
شاخص GRDI می‌تواند به‌عنوان راهنمائی برای خرده‌فروشانی که مایل به مذاکره در مورد چالش‌ها و استفاده از فرصت‌ها در این کشورهای درحال‌توسعه هستند، مورداستفاده قرار گیرد.
مجید الحقیل، وزیر امور municipal و روستایی و مسکن عربستان سعودی، اعلام کرد که بخش خرده‌فروشی این کشور سهم ۲۳ درصدی در اقتصاد غیرنفتی دارد و هدف آن عبور از ۴۶۰ میلیارد ریال سعودی (حدود ۱۲۲.۶ میلیارد دلار آمریکا) تا پایان سال ۲۰۲۴ است.
الحقیل در جریان «دهمین اجلاس سران خرده‌فروشی حلقه کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا» در ریاض، با اشاره به نقش محوری این بخش در تحقق برنامه تنوع اقتصادی عربستان، گفت: «ما در برنامه‌های خود برای بخش خرده‌فروشی بر رستوران‌ها، کافه‌ها، سرگرمی و اماکن عمومی تمرکز کرده‌ایم. ما از طریق ادغام پربار و مشارکت مؤثر با بخش خصوصی روی توسعه قوانین، مقررات و الزامات کار کرده‌ایم.»
وزیر در ادامه خاطرنشان کرد که نرخ اشغال در بخش خرده‌فروشی در ریاض و جده در سال ۲۰۲۳ به ۸۸ درصد رسیده است و تلاش‌ها منجر به صدور «حداقل ۷۰ هزار مجوز» در سال برای این بخش شده است.
الحقیل با اولویت قراردادن بومی‌سازی مشاغل بخش خرده‌فروشی، گفت: «ما در تلاشیم تا فرصت‌های شغلی متنوعی را فراهم کنیم. ما برای تشویق مؤسسات بخش خصوصی و ایجاد محیطی جذاب برای کار سعودی‌ها تلاش می‌کنیم.»
نکات کلیدی:
- عربستان سعودی در شاخص جهانی توسعه خرده‌فروشی (GRDI) به رتبه سوم صعود کرده است.
- این صعود به دلیل افزایش تراکنش‌های غیرنقدی، توسعه اشتغال در مشاغل بامهارت بالا و افزایش مشارکت زنان در نیروی کار است.
- هدف عربستان سعودی عبور از ۴۶۰ میلیارد ریال سعودی (حدود ۱۲۲.۶ میلیارد دلار آمریکا) در بخش خرده‌فروشی تا پایان سال ۲۰۲۴ است.
- بومی‌سازی مشاغل بخش خرده‌فروشی از اولویت‌های دولت عربستان است.
