سرعت نگرانکنندهای که حشرات با آن از محیطزیست ما، بهویژه مناطق شهری، در حال ناپدیدشدن هستند، به یک نگرانی جدی تبدیل شده است. این پدیده فاجعهبار بهقدری سریع در حال وقوع است که از مطالعات علمی پیشی میگیرد.
این فوریت با پیچیدگی چرخه زندگی حشرات، از جمله مراحلی مانند تخم، لارو، شفیره و حشرات بالغ، برجسته میشود و این سؤال را ایجاد میکند که آیا همه مراحل با سرعت یکسان در حال کاهش هستند. تا همین اواخر، تحقیقات جامع در این مورد نادر بود.
بررسی کاهش جمعیت حشرات در مناطق شهری
مطالعهای نگرانکننده با تمرکز بر پایش مراحل لارو و حشرات بالغ پروانهها در یک محیط شهری نیمهگرمسیری طی یک سال، نور جدیدی بر این موضوع انداخته است.
این تحقیق اولین موردی است که مراحل مختلف زندگی حشرات را برای درک جامعیت کاهش آنها تجزیهوتحلیل میکند و بهعنوان یک گام مهم به جلو تلقی میشود.
علاوه بر این، این مطالعه یکی از معدود مطالعاتی است که دینامیک جمعیت حشرات را در عرضهای جغرافیایی پایین، مناطقی که به طور فزایندهای در حال تحمل بار توسعه شهری و دماهای شدید هستند، بررسی میکند.
مایکل بلتس، نویسنده اصلی این مطالعه و پژوهشگر در موزه تاریخ طبیعی فلوریدا در طول تحقیقات، بر اهمیت محیطهای نیمهگرمسیری و گرمسیری تأکید کرد.
جزایر گرمازدگی شهری و کاهش حشرات
این مناطق نهتنها بالاترین فراوانی و تنوع حشرات را در خود جایدادهاند، بلکه سریعترین نرخهای شهرنشینی را نیز در سطح جهان تجربه میکنند.
بلتس اشاره کرد: «اثر جزیره گرمازدگی شهری در این مناطق ممکن است بهویژه برای حشرات مضر باشد»، و بر تأثیر منفی شهرنشینی بر جمعیت حشرات تأکید کرد.
شهرها، صرفنظر از موقعیت جغرافیایی آنها، مشکل گرما را تشدید میکنند. بر خلاف محیطهای طبیعی یا روستایی، جایی که بخش قابلتوجهی از نور خورشید به فضا منعکس میشود، مواد شهری مانند آسفالت و بتن نور بیشتری را جذب کرده و به گرما تبدیل میکنند.
این پدیده «جزایر گرما» را در داخل شهرها ایجاد میکند، مناطقی با دمای تا ۷ درجه فارنهایت گرمتر از محیط اطرافشان که تهدیدی جدی برای حیاتوحش محلی، بهویژه در مناطق گرمتر ایجاد میکند.
روشنکردن وضعیت غمانگیز پروانهها
رابرت گورالنیک، نویسنده همکار و سرپرست اطلاعرسانی تنوع زیستی در موزه تاریخ طبیعی فلوریدا، در مورد پیامدهای گستردهتر کاهش حشرات اظهارنظر کرد. او گفت: «شکی نیست که کاهش حشرات یک پدیده واقعی است.»
او همچنین به چالش در تعیین اینکه این کاهشها در کدام مناطق، گرمسیری یا معتدل، حادتر است اشاره کرد و بر نیاز به تحقیقات دقیق در محیطهای مختلف تأکید کرد.
روش ابتکاری این تیم شامل جمعآوری پروانهها از مکانهای مختلف در سراسر شهرستان آلاچوا، فلوریدا، با سطوح مختلف توسعه شهری بود.
صید پروانههای بالغ با استفاده از منابع نور بهعنوان طعمه ساده بود. بااینحال، به دلیل زیستگاه آنها در تاج درخت و بیتفاوتی آنها نسبت به نور مصنوعی، یافتن کرمها چالشبرانگیزتر بود.
با وجود این موانع، اهمیت گنجاندن کرمها در مطالعه آشکار بود، همانطور که بلتس اشاره کرد، “کرمها منبع غذایی مهمی برای پرندگان تخمگذار هستند.”
اندازه مهم است: سرنوشت پروانههای بزرگ و کوچک
پروانههای بزرگ و کوچک هر دو با کاهش جمعیت روبرو هستند، اما نه به روشهایی که قبلاً تصور میشد. پروانههای بزرگتر که زمانی تصور میشد به دلیل توانایی سفر در مسافتهای بیشتر، در پیمایش چالشهای شهری بهتر عمل میکنند، در واقع در معرض خطر بیشتری هستند.
این تحقیق نشان داد که پروانههای بزرگتر در مناطق شهری در مقایسه با همتایان کوچکتر خود عملکرد بدتری دارند که این یافته با یافتههای قبلی یک مطالعه در بلژیک در تضاد است.
به گفته محقق اصلی مایکل بلتس، این اختلاف احتمالاً ناشی از تفاوت آبوهوا بین اروپای معتدل و فلوریدای نیمهگرمسیری است، بهطوریکه پروانههای بزرگتر در آبوهوای گرمتر انرژی بیشتری برای خنکشدن صرف میکنند.
این مشاهده به سایر حشرات نیز تعمیم مییابد و نشان میدهد که یک الگوی گستردهتر وجود دارد که در آن شهرنشینی به دلیل کاهش استرس متابولیک، اندازههای بدن کوچکتر را ترجیح میدهد.
تغذیه ممکن است کلید بقای حشرات شهری باشد
رژیم غذایی پروانهها نیز نقش حیاتی در بقای آنها در شهر دارد. پروانههایی که از انواع گیاهان تغذیه میکنند، بیشتر از پروانههایی که رژیم غذایی تخصصی دارند، با زندگی در شهر سازگار هستند و با توسعه شهری به سرعت روبهکاهش هستند. این سازگاری بر اهمیت تنوع غذایی برای بقا در محیطهای در حال تغییر تأکید میکند.
با وجود تمرکز بر مناطق حفاظت شده، این مطالعه کاهش قابلتوجهی در جمعیت پروانهها را مشاهده کرد که نشان میدهد حتی این فضاها نیز در برابر اثرات شهرنشینی مصون نیستند.
رابرت گورالنیک، یکی از محققان این مطالعه، به این تصور غلط اشاره کرد که پارکهای شهر که به نظر طبیعی میآیند، در واقع میزبان جوامعی هستند که به طور قابلتوجهی در مقایسه با مناطق حیاتوحش دستنخورده تغییریافتهاند.
گورالنیک گفت: «وقتی وارد پارکشهر میشوید، ممکن است فکر کنید که به یک محیط طبیعی نگاه میکنید، زیرا سالم به نظر میرسد. اما حقیقت این است که چیزی که شما میبینید یک جامعه کاملاً متفاوت از جوامعی است که در مکانهایی مانند مناطق مدیریت حیاتوحش وجود دارد.»
یافتهها بهویژه باتوجهبه اینکه از شهرستان آلاچوا، منطقهای در فلوریدا که کمتر از بسیاری دیگر شهرنشین است، نگرانکننده است و به ماهیت گسترده ازدستدادن تنوع زیستی اشاره دارد.
پیامدها و تلاشهای حفاظتی
بااینحال، وضعیت ناامیدکننده نیست. بلتس بر پتانسیل مناطق شهری و حومه شهر برای حمایت از جمعیت پروانهها از طریق تلاشهای آگاهانه برای ارتقای زیستگاههای آنها تأکید میکند.
کاشت گیاهان بومی میتواند طیف وسیعی از گردهافشانها، از جمله پروانهها را جذب و حفظ کند و در نتیجه تنوع زیستی را افزایش دهد.
علاوه بر این، کاهش آلودگی نوری که پروانهها و سایر حشرات شبگرد را گیج و در معرض خطر قرار میدهد، راهی ساده اما مؤثر برای حمایت از این اعضای حیاتی اکوسیستم ارائه میدهد.
حشرات، پروانهها و انسانها در حال همزیستی در مناطق شهری
در خلاصه، این مطالعه واقعیت تلخ کاهش جمعیت حشرات، بهویژه پروانهها، در محیطهای شهری را آشکار میکند و نشان میدهد که چگونه روند بیامان شهرنشینی و جزایر گرما به وجود آمده در پی آن، تهدیدات قابلتوجهی را برای تنوع زیستی حشرات ایجاد میکند.
با بررسی دقیق مراحل لارو و بالغ پروانهها، این تحقیق بینشهای بیسابقهای در مورد چالشهایی که این موجودات با آنها روبرو هستند، از آبوهوای نیمهگرمسیری فلوریدا تا تلههای گرمازدگی شهری در سراسر جهان ارائه میدهد.
بااینوجود، در میان یافتههای نگرانکننده، امیدی نیز وجود دارد: پتانسیل مداخله مثبت انسان. از طریق اقدامات سادهای مانند پرورش گیاهان بومی و بهحداقلرساندن آلودگی نوری، میتوانیم مسیری را برای کاهش تأثیر شهرنشینی بر پروانهها و سایر گونههای حشرهای حیاتی ایجاد کنیم و بقای آنها و حفظ شبکه پیچیده حیات در سیاره ما را تضمین کنیم.
مطالعه کامل در مجله Global Change Biology منتشر شده است.