احتمالاً ویدیوهای وایرال شده‌ای را در شبکه‌های اجتماعی مشاهده کردید که در آن‌ها، هواپیماها در آسمان ثابت به نظر می‌رسند و به جای اینکه به سمت جلو حرکت کنند، در هوا معلق دیده می‌شوند. با اینکه برخی از افراد سریعاً این وضعیت را یک نقص در ماتریکس می‌دانند، اما توضیحی نسبتاً ساده درباره این مسئله وجود دارد و در واقع، این یک توهم نوری به دلیل اثر اختلاف منظر یا پارالاکس است.
به عبارت دیگر، هواپیماها در واقع در هوا معلق نیستند بلکه چشمان و ذهن ما باعث گمراه شدن و فریب ما می‌شوند چراکه ما به‌عنوان بیننده در حال حرکت با سرعتی متفاوت یا در جهتی دیگر از هواپیما هستیم. به این ترتیب، ما هواپیما را به‌صورت معلق در هوا می‌بینیم و این در حالی است که این هواپیما در حال حرکت به سمت جلو است. در ادامه همراه با ما باشید تا بیشتر با اثر اختلاف منظر آشنا شوید.
اثر اختلاف منظر چطور کار می‌کند؟
جیسون استفن، دانشیار دانشگاه نوادا در لاس وگاس بیان کرده که پارالاکس تفاوتی است که ما در موقعیت اجسام نزدیک نسبت به اجسام پس‌زمینه و به دلیل تغییر زاویه دید می‌بینیم؛ بنابراین، هنگامی که فرد مشاهده‌کننده در حال حرکت است، به نظر می‌رسد که موقعیت شیء مقابل آن‌ها تغییر می‌کند، حتی اگر آن جسم ثابت باشد.
در واقع، شما می‌توانید اختلاف منظر را همین حالا و در هر کجا که هستید، بدون حرکت از نقطه‌ای که در آن هستید، تجربه کنید. بازوی خودتان را مستقیماً جلوی خود نگه دارید و انگشت خود را بالا ببرید. سپس یک بار فقط با چشم راست به آن نگاه کنید و یک بار فقط با چشم چپ. با این کار متوجه خواهید شد که به نظر می‌رسد انگشت شما به عقب و جلو حرکت می‌کند.
این به‌خاطر این است که چشمان شما در موقعیت‌های مختلفی روی صورت شما قرار دارند و بنابراین، هر چشم انگشت شما را از منظر کمی متفاوت می‌بیند. مغز ما به طور خودکار اختلاف منظر را به‌عنوان عمق تفسیر می‌کند. مطمئناً بدون تفاوت در تصاویر بین چشم چپ و راست، که همان اختلاف منظر است، شما نمی‌توانید هیچ درک عمقی داشته باشید.
اختلاف منظر حرکتی زمان اتفاق می‌افتد که از پنجره یک ماشین در حال حرکت به بیرون نگاه می‌کنید. به نظر می‌رسد که اجسام نزدیک‌تر به شما تند تند در حرکت هستند و این در حالی است که اجسام دورتر ثابت یا بسیار کند به نظر می‌رسند. این دقیقاً همان چیزی است که در ویدیوهای مربوط به هواپیماهای معلق در آسمان می‌بینید.
چگونه اثر اختلاف منظر هواپیماها را معلق نشان می‌دهد؟
در همه ویدیوهای موجود از هواپیماهایی که در هوا معلق هستند، یک موضوع مشترک وجود دارد و آن این است که فردی که فیلم را ضبط می‌کند در یک وسیله نقلیه در حال حرکت است، خواه در هواپیمای دیگری باشد یا یک ماشین و همین نیز کلید ایجاد این توهم نوری است.
اگر در حین فیلم‌برداری در حال حرکت باشید، موقعیت هواپیما را نسبت به پس‌زمینه خواهید دید. اگر حرکت دوربین فیلم‌برداری هواپیما را در یک راستا با شی پس‌زمینه نگه دارد، شما حرکت هواپیما را در میدان دید نخواهید دید.
این دقیقاً همانند این است که شما با خودروی خود در حال حرکت در بزرگراه هستید و از کنار یک خودروی دیگر عبور می‌کنید و وقتی به آن نگاه می‌کنید، به نظر می‌رسد که این خودرو در حال حرکت به سمت عقب است.
در برخی از ویدیوها که از داخل ماشین از هواپیماهای معلق در هوا ضبط شده‌اند، چیزی جز آسمان در پس‌زمینه هواپیما وجود ندارد و از آنجا که مغز ما نمی‌تواند نقطه مرجع دقیقی برای آن مشخص کند، این طور به نظر می‌رسد که هواپیما بی‌حرکت و معلق است. در هر صورت، اگر فرد مشاهده‌کننده از حرکت بایستد، این توهم نوری از بین خواهد رفت.
