گاهی اوقات سؤالاتی به ذهن ما می‌رسد که به نظر عجیب می‌آیند، اما ممکن است واقعاً سؤالات مهمی باشند و پاسخ‌های منطقی برایشان وجود داشته باشد. آیا تابه‌حال فکر کرده‌اید که آیا هواپیماها هم بوق دارند؟ می‌دانید که هواپیماها چگونه به یکدیگر هشدار می‌دهند؟ یا وقتی روی زمین و در باند فرودگاه در حال حرکت هستند، چطور به دیگران اطلاع می‌دهند تا از سر راهشان کنار بروند؟ بالاخره، هواپیما هم یک وسیله نقلیه است و باید با سایر هواپیماها ارتباط برقرار کند. آیا تابه‌حال به این فکر کرده‌اید که آیا این غول‌های فلزی در حال حرکت روی زمین بوق دارند؟ پاسخ به این سؤال به پیچیدگی‌های طراحی و عملکرد هواپیماها برمی‌گردد.
چرا بوق برای وسیله نقلیه مهم است؟
همه ما با صدای بوق ماشین‌ها آشنا هستیم. ماشین‌ها معمولاً برای هشدار به سایر خودروها بوق می‌زنند، هرچند گاهی این کار معانی دیگری هم دارد. وجود بوق‌ها در اکثر وسایل نقلیه برای هشدار به سایرین (چه فرد و چه وسایل نقلیه دیگر) بسیار ضروری هستند.
اما باید بدانید که بوق هواپیما با آنچه از بوق ماشین یا قطار تصور می‌کنید متفاوت است. تمام هواپیماها به دستگاه‌های هشداردهنده‌ای مجهز هستند که در صورت نزدیک شدن بیش از حد یک هواپیمای دیگر، هشدار می‌دهند. اگر فاصله به حد خطرناکی برسد، هواپیما ممکن است سرعت خود را کاهش دهد یا ارتفاعش را کم کند تا از برخورد جلوگیری کند.
برخی هواپیماهای قدیمی دارای چراغ‌های هشدار هستند، اما بیشتر هواپیماها در کابین خلبان بوق هشدار دارند. هواپیماهای بزرگ‌تر نیز صداهای مختلفی برای اعلام نقص فنی یا خطر دارند. توجه داشته باشید که این صداها فقط در کابین خلبان شنیده می‌شود و مانند بوق ماشین‌ها در فضا پخش نمی‌شود. تصور کنید اگر همه هواپیماها در آسمان بوق می‌زدند، چه سروصدایی ایجاد می‌شد!
سیستم‌های ارتباطی هواپیماها
هواپیماها به طور کلی به سیستم‌های ارتباطی پیچیده‌ای مجهز هستند که شامل رادیو، سیستم‌های ناوبری و هشداردهنده‌ها می‌شود. در حالی که بوق‌هایی که ما در خودروها می‌شنویم به عنوان یک علامت هشدار برای دیگر رانندگان و عابران پیاده عمل می‌کند، هواپیماها از سیستم‌های مختلفی برای ارتباط با یکدیگر و با برج کنترل فرودگاه استفاده می‌کنند. بنابراین، بوق به معنای متعارف آن در هواپیماها وجود ندارد.
نحوه هشدار و ارتباط
آيا بعد از خرید بلیط هواپیما و سوار شدن در هواپیما، به این فکر کرده‌اید که هواپیماها چگونه از برخورد با یکدیگر جلوگیری می‌کنند؟
خلبان و هواپیما از روش‌های مختلفی برای شناسایی حضور سایر هواپیماها استفاده می‌کنند. یکی از این روش‌ها، استفاده از نشانه‌های بصری است. به‌عنوان‌مثال، با خاموش و روشن کردن چراغ‌ها به یکدیگر علامت می‌دهند. همچنین، وجود چراغ‌های رنگی روی بال‌های هواپیما نیز به عنوان علامت هشداردهنده عمل می‌کند؛ معمولاً چراغ قرمز روی بال چپ و چراغ سبز روی بال راست قرار دارد که به دیگر هواپیماها کمک می‌کند جهت حرکتشان را تشخیص دهند.
هواپیماهای مدرن دارای سیستم جلوگیری از برخورد ترافیک هوایی (TCAS) هستند. اگر دو هواپیما بیش از حد به یکدیگر نزدیک شوند و در معرض خطر تصادف قرار گیرند، این سیستم به هر دو خلبان هشدار می‌دهد تا یکی از آنها ارتفاعش را افزایش دهد و دیگری کاهش دهد. علاوه بر این، هواپیماها دارای سیستمی به نام ACARS هستند که به طور مداوم با ماهواره‌ها و زمین در ارتباط‌اند و اطلاعات مربوطه را ارسال و دریافت می‌کنند؛ بنابراین، خلبان به‌خوبی از موقعیت هواپیما و احتمال خطر برخورد با سایر هواپیماها مطلع خواهد بود.
در طول پرواز، هواپیماها به طور مداوم تحت نظر رادارهای هوایی و زمینی قرار دارند و پارامترهایی مانند سرعت، ارتفاع و مسیر دائماً کنترل می‌شوند تا در صورت بروز هرگونه خطر، سریعاً به خلبان اطلاع داده شود.
بوق‌های هشدار
با این حال، برخی از هواپیماها دارای سیستم‌های بوقی هستند که به عنوان آژیر خطر عمل می‌کنند. این بوق‌ها در مواقع اضطراری برای هشدار به خلبان و خدمه پرواز فعال می‌شوند. به عنوان مثال، اگر یک مشکل فنی در سیستم‌های هدایتی یا آتش‌سوزی رخ دهد، سیستم‌های هشدار دهنده به صدا درمی‌آیند. این صداها معمولاً متفاوت هستند و هر یک نشان‌دهنده نوع خاصی از مشکل است. به این ترتیب، خلبانان می‌توانند به سرعت متوجه شوند که کدام سیستم دچار نقص شده است.
آیا هواپیماها هنگام حرکت روی زمین بوق دارند؟
ما درباره ارتباط هواپیماها در آسمان صحبت کردیم، اما وقتی هواپیماها بر روی زمین و در باند فرودگاه هستند چه؟ آیا در حال حرکت روی باند به سایر هواپیماها بوق می‌زنند؟
در زمان حرکت روی زمین، هواپیماها از سیستم‌های ارتباطی خاصی استفاده می‌کنند. خلبانان و مهندسان پرواز برای برقراری ارتباط با یکدیگر و با برج کنترل فرودگاه از دستگاه‌های رادیویی و سیگنال‌های الکترونیکی استفاده می‌کنند. یکی از این سیگنال‌ها، بوق یا صدای هشدار است که با فشار دادن دکمه‌ای خاص در کابین خلبان فعال می‌شود. این بوق به مهندسان و کارکنان زمین اطلاع می‌دهد که هواپیما آماده حرکت یا نیاز به توجه خاصی دارد.
به طور کل، هواپیماها دارای سیستم هشدار و ارسال سیگنال‌هایی هستند که مشابه بوق ماشین عمل می‌کنند. وقتی هواپیما روی زمین است و مهندسان پرواز در حال بررسی و کار بر روی آن هستند، با ارسال سیگنال با همکاران خود ارتباط برقرار می‌کنند. خدمه پرواز یا مهندسان با فشار دادن دکمه‌ای به نام «GND» سیگنال (بوق) را ارسال می‌کنند.
اگر داخل کابین خلبان را دیده باشید، می‌دانید که تعداد زیادی دکمه روی پنل کنترل وجود دارد. پیدا کردن دکمه بوق (GND) در بین این همه دکمه کار دشواری است، اما وقتی این بوق به صدا درآید، صدای بلندی ایجاد می‌کند که انگار چند کشتی بخار از زیر هواپیما عبور می‌کنند. پس از آن، با اتصال هدست، می‌توانند مستقیماً با یکدیگر صحبت کنند.
تفاوت با وسایل نقلیه دیگر
در مقایسه با وسایل نقلیه دیگر مانند خودروها یا کشتی‌ها، کاربرد بوق در هواپیماها بسیار محدودتر است. در حالی که بوق خودرو برای جلب توجه دیگر رانندگان یا عابران پیاده استفاده می‌شود، بوق در هواپیما عمدتاً برای اهداف ایمنی و هشداردهی داخلی طراحی شده است. همچنین، صداهای آژیر و هشدار در هواپیماها معمولاً بسیار بلندتر و مشخص‌تر از بوق‌های خودرو هستند تا بتوانند توجه خلبانان را در شرایط بحرانی جلب کنند.
آژیر خطر
برخی هواپیماها همچنین بوق واقعی دارند که به عنوان آژیر خطر عمل می‌کند. این بوق در مواقع اضطراری برای هشدار به خلبان به صدا درمی‌آید. سیستم هواپیما به گونه‌ای طراحی شده که خود هواپیما نیز می‌تواند در صورت نقص فنی یا بروز مشکل به مهندسان پرواز و خلبان هشدار دهد. به عنوان مثال، ۹۰ ثانیه پس از بروز مشکل در سیستم‌های هدایتی یا وقوع آتش‌سوزی، این صدای آژیر به صدا درمی‌آید. صدای آژیر بسته به نوع مشکل متفاوت است و به همین دلیل خلبان و مهندسان می‌توانند با توجه به نوع صدا متوجه شوند کدام سیستم دچار مشکل شده است.
کلام آخر
در این مقاله درباره کاربرد بوق در هواپیماها صحبت کردیم. در نهایت، می‌توان گفت که هواپیماها به معنای واقعی کلمه بوق ندارند، اما سیستم‌های هشدار و ارتباطی آنها نقش مشابهی را ایفا می‌کنند. این سیستم‌ها به حفظ ایمنی پرواز و تسهیل ارتباطات بین خلبانان و کارکنان زمین کمک می‌کنند. بنابراین، با وجود این که ممکن است تصور کنیم بوق یک ویژگی اساسی در هواپیماها نیست، اما وجود سیستم‌های هشداردهنده و ارتباطی نشان‌دهنده اهمیت ایمنی در صنعت هوانوردی است.
این مطلب صرفا جنبه تبلیغاتی داشته و فوت و فن هیچ مسئولیتی را در رابطه با آن نمی‌پذیرد
