تصور کنید: یک موجود بدون مغز در حال تصمیمگیری. به نظر غیرممکن میرسد، درست است؟ اما دانشمندان ثابت کردهاند که این یک خیال علمی نیست، بلکه یک واقعیت است. آنها دنیای شگفتانگیز قارچها و توانایی عجیب آنها در نشان دادن شناخت پایهای را بررسی کردهاند، حتی بدون داشتن مغز.
هوش نادیده گرفته شده قارچها
چطور یک موجود بدون مغز میتواند نشانههایی از هوش نشان دهد؟ پاسخ در شبکه پیچیدهای از رشتههای مایسلیوم (تارهای طولانی و عنکبوتمانند که قارچها برای رشد از آنها استفاده میکنند) نهفته است.
اکثر افراد فقط قارچهای کوچک روی زمین را میبینند و از شبکه گستردهای که در زیر زمین قرار دارد بیخبر هستند.
«شما از تواناییهای قارچها شگفتزده خواهید شد» یو فوکاساوا از دانشگاه توهوکو میگوید. «آنها حافظه دارند، یاد میگیرند و میتوانند تصمیمگیری کنند.»
چه کسی میدانست؟ قارچها حافظه دارند
باور کنید یا نه، قارچها حافظه دارند. آنها یاد میگیرند و تصمیمات حیاتی میگیرند. آنها مشکلات را به شکلی حل میکنند که ذهن را به حیرت وا میدارد.
فوکاساوا میگوید: «صادقانه بگویم، تفاوتهایی که آنها در حل مشکلات نسبت به انسانها دارند، شگفتانگیز است.» این تقریباً مثل این است که آنها در حال انجام بازی شطرنج با طبیعت هستند و برنده میشوند.
تصمیمگیری در قارچها
محققان یک آزمایش جالب انجام دادند. آنها میخواستند ببینند که یک شبکه مایسلیوم تجزیهکننده چوب در دو سناریوی مختلف چگونه واکنش نشان میدهد: بلوکهای چوبی که در یک دایره یا یک صلیب قرار گرفتهاند. سوال ساده بود – قارچها چگونه رفتار خواهند کرد؟
در آرایش صلیبی، چهار بلوک بیرونی بیشتر پرجمعیت بودند. محققان معتقدند این به این دلیل است که قارچها این بلوکهای بیرونی را به عنوان پایگاههایی برای گسترش شبکه مایسلیوم به مناطق دیگر میبینند. بنابراین، در اینجا اتصالات متراکمتری مشاهده شد.
در آرایش دایرهای، اتصال در همه بلوکها یکسان بود، اما مرکز دایره دست نخورده باقی ماند. قارچها فایدهای در گسترش شبکه خود به منطقهای که از قبل پر بود، ندیدند.
این اعمال نشان میدهد که قارچها اطلاعات را در سراسر شبکه مایسلیوم خود منتقل میکنند و جهت رشد خود را بسته به شکل اطرافشان تنظیم میکنند.
دنیای اسرارآمیز قارچها
درک ما از قارچها در مقایسه با دانش ما درباره گیاهان و حیوانات بسیار ناچیز است. این موجودات زیرزمینی با شبکههای پیچیده شبیه به شبکههای عصبی، یک معمای منتظر حل شدن هستند.
رفتار آنها تصویری جذاب از چگونگی تکامل انواع مختلف شناخت در موجودات ارائه میدهد.
قارچها و بهینهسازی منابع
قارچها در بهینهسازی منابع مهارت چشمگیری دارند، مهارتی که برای بقای آنها ضروری است.
این توانایی تخصیص منابع نتیجه مکانیسمهای بازخورد پیچیده و ارزیابیهای محیطی است که توسط شبکه مایسلیوم انجام میشود.
محققان تاکید میکنند که قارچها مناطق دارای منابع فراوان را اولویتبندی میکنند، که نشاندهنده درک پیشرفتهای از محیط اطراف آنهاست. در مناطق غنی از منابع، رشد مایسلیوم سرعت میگیرد و مواد مغذی را جذب کرده و برای استفاده آینده ذخیره میکند.
این عمل نه تنها اطمینان میدهد که قارچها در محیطهای متغیر زنده میمانند، بلکه اهمیت اکولوژیکی آنها را به عنوان تجزیهکنندگان و بازیافتکنندگان مواد مغذی برجسته میکند.
پیامدهای این تحقیق برای فناوریهای انسانی
تواناییهای حل مسئله منحصر به فرد و استراتژیهای شبکهسازی کارآمد قارچها، الهامبخش نوآوریهای فناوری انسانی شده است. دانشمندان در حال بررسی الگوریتمهای مایسلیومی هستند تا شبکههای کارآمدتری مانند برنامهریزی شهری و سیستمهای ارتباطی توسعه دهند.
ظرفیت فوقالعاده قارچها برای برقراری ارتباط و هماهنگی در سراسر شبکههایشان، به ما در ایجاد سیستمهای پایدار و مقاوم کمک میکند.
با تقلید از روشهای تخصیص منابع قارچها، محققان به دنبال طراحی راهحلهایی هستند که زیرساختهای انسانی را بهبود ببخشد و به چارچوبهای هوشمندتر و سازگارتر منجر شود.
این همگرایی زیستشناسی و فناوری، پتانسیل نهفته در انبار عظیم دانش طبیعت را نشان میدهد.
شگفتیهای طبیعت
یافتههای این تحقیق شکاف بزرگی را در درک ما از اکوسیستمهای زیستی و نحوه عملکرد آنها پر میکند. این تحقیق دنیای جدیدی از امکانات را برای کشف ما باز میکند.
چه کسی فکر میکرد که این موجودات کوچک و اغلب نادیده گرفته شده میتوانند به ما این همه آموزش دهند؟ این یک گواهی بر شگفتیهای طبیعت است و نشان میدهد که چقدر بیشتر باید بیاموزیم.
پس دفعه بعد که قارچی را در باغ خود دیدید، به یاد داشته باشید که چیزهای زیادی فراتر از ظاهر آن وجود دارد. این موجودات کوچک در حال تصمیمگیری، به اشتراکگذاری اطلاعات و حل مشکلات هستند – آن هم بدون داشتن مغز.
این تحقیق در مجله Fungal Ecology منتشر شده است.