آیا تا به حال فکر کرده‌اید چرا برخی کشاورزان به کاشت محصولات مختلف ادامه می‌دهند یا به گل‌های وحشی در حاشیه مزارع‌شان اجازه می‌دهند که شکوفا شوند؟ دلیل آن فقط خلق یک منظره زیبا نیست.
کاشت محصولات متنوع شامل چیزی به پیچیدگی و ناپیدایی باکتری‌ها و به بزرگی و مشهودی ذخیره کربن و تغییرات آب‌وهوایی است.
کشاورزی و مسئله کربن
بخش قابل توجهی از دی‌اکسید کربن موجود در جو ما از خاک سرچشمه می‌گیرد. شخم زدن، آماده‌سازی و برداشت، کربن را از خاک آزاد کرده و آن را به آسمان می‌فرستد.
علیرغم نیت‌های خوب، کشاورزی با مشکل مواجه است. حدود ۴۰ درصد از زمین‌های جهان به کشاورزی اختصاص یافته است و این روش‌ها مسئله‌ای کم اهمیت نیستند.
تنوع گیاهی و ذخیره‌سازی کربن
مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که اجازه دادن به رشد گیاهان مختلف در یک مزرعه می‌تواند به حفظ کربن در خاک کمک کند.
این جالب نیست؟ جواب به سادگی می‌تواند کاشت محصولات مختلف یا حتی اجازه دادن به گل‌های وحشی باشد.
ریشه موضوع
رهبری این ایده جدید را لوئیس دومینگز-هورتا و تیمی از محققان دانشگاه زوریخ بر عهده دارند. آنها یک آزمایش خلاقانه به نام TwinWin را در فنلاند انجام دادند.
در این آزمایش، مزارع بایر با جو کاشته شدند و در کنار جو، در برخی مزارع تا هشت گونه گیاهی مختلف کاشته شد.
چرا این گیاهان اضافه شدند؟ پاسخ در ریشه‌هاست. برخی از این گیاهان تثبیت‌کننده نیتروژن هستند و برخی ریشه‌های عمیقی دارند. هر دوی این ویژگی‌ها به بهبود سلامت خاک کمک می‌کنند و منجر به ذخیره بیشتر کربن می‌شوند.
کربن در گیاهان متنوع
محققان یک معیار خاص برای ارزیابی اثرگذاری فعالیت میکروبی به نام بهره‌وری استفاده از کربن در نظر گرفتند. آنها این کار را با پایش رشد میکروبی، تنفس خاک و دینامیک جامعه میکروبی انجام دادند.
نتیجه چه بود؟ مشخص شد که تنوع بیشتر گیاهی باعث تعاملات بهتر میکروبی در خاک اطراف ریشه‌ها می‌شود. این نه تنها به معنی استفاده کارآمدتر از کربن است، بلکه به سلامت کلی خاک نیز کمک می‌کند.
افزایش گیاهان، کاهش کربن
تنوع گیاهی همچنین تولید زیست‌توده کلی گیاه را افزایش داد. این به این معناست که حتی با کاهش کربن، محصول‌دهی کاهش نیافت. بنابراین کشاورزان می‌توانند بدون از دست دادن درآمد به این روش ادامه دهند.
یافته‌ها اهمیت تنوع را روشن می‌سازد. با افزایش تنوع، می‌توانیم اکوسیستم‌های سالم‌تری داشته باشیم که به تغییرات مقاوم‌تر باشند.
اما این تنها به محیط مربوط نمی‌شود. این روش راهی پایدار است برای اینکه بخش کشاورزی در مقابله با تغییرات آب‌وهوایی نقش خود را ایفا کند.
تنوع گیاهی در کشاورزی مدرن
به‌کارگیری استراتژی‌های کاشت متنوع به معنای برنامه‌ریزی، درک شرایط خاک و انتخاب گونه‌های گیاهی سازگار است.
کشاورزان با چالش‌هایی مانند شناخت محصولاتی که مکمل هم هستند، نحوه جا دادن این روش در سیستم‌های تناوبی و هزینه‌های اولیه تغییر روش‌های سنتی مواجه هستند.
با این حال، خدمات ترویجی و مشاوره‌های کشاورزی به تدریج پشتیبانی بیشتری برای این تغییرات ارائه می‌دهند، و راهنمایی‌هایی در مورد انتخاب گونه‌های مناسب با شرایط محلی و نکاتی برای مدیریت این سیستم‌های متنوع ارائه می‌دهند.
با پذیرش گسترده‌تر این سیستم‌های زیستی متنوع، دانش جمعی رشد می‌کند و بهترین روش‌ها به طور گسترده‌تر انتشار می‌یابند.
آینده پایدار کشاورزی
با افزایش تحقیقات در زمینه نقش تنوع گیاهی در جذب کربن، پتانسیل سیاست‌گذاری این موضوع بسیار حائز اهمیت است.
دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی می‌توانند از طریق یارانه‌ها یا کمک‌های مالی، کشاورزان را به پذیرش کاشت متنوع تشویق کنند.
چنین اقداماتی نه تنها به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند، بلکه تنوع زیستی را نیز ترویج می‌دهد و به اکوسیستم‌های مقاوم‌تر منجر می‌شود.
سیاست‌گذاران باید بین دغدغه‌های اقتصادی کوتاه‌مدت و اهداف زیست‌محیطی بلندمدت تعادل برقرار کنند، اما شواهد نشان می‌دهد که این رویکردها می‌تواند هم سود مالی و هم منافع زیست‌محیطی به همراه داشته باشد و از آینده‌ای پایدار در کشاورزی حمایت کند.
اجرای تنوع گیاهی
تنوع گیاهی ممکن است روی کاغذ خوب به نظر برسد و در آزمایشگاه عالی به نظر برسد، اما پیاده‌سازی آن در مزارع (به ویژه برای کشاورزان کوچک‌مقیاس) می‌تواند کاری پرچالش باشد. کار اضافی و هزینه می‌تواند چالش‌های قابل توجهی ایجاد کند.
لوئیس دومینگز-هورتا اظهار کرد: “اجرای تنوع گیاهی در سیستم‌های کشاورزی به نیروی کار زیادی نیاز دارد، به ویژه برای کشاورزان کوچک‌مقیاس که کلید پایداری هستند.”
وی افزود: “با این حال، نتایج ما نشان می‌دهد که با حمایت سیاستی مناسب، تشویق به مخلوط محصولات متنوع می‌تواند بخش کلیدی از ‘کشاورزی کربنی’ باشد که به جذب بیشتر کربن در خاک‌ها کمک می‌کند و در عین حال بهره‌وری کشاورزی را حفظ می‌کند.”
به گفته دومینگز-هورتا، این می‌تواند راه را برای روش‌های کشاورزی مقاوم به تغییرات آب‌وهوایی باز کند که به نفع محیط‌زیست و کشاورزان است.
اهمیت این مطالعه
در مواجهه با چالش‌های کربن مازاد و تغییرات آب‌وهوایی، راه‌حل‌هایی مانند گیاهان متنوع امیدبخش هستند. آنها مسیرهایی به سوی شیوه‌های کشاورزی پایدار و مقاوم ارائه می‌دهند که هم به نفع محیط زیست و هم کشاورزان است.
این راه‌حل‌ها نیازی به مداخلات فناورانه رادیکال یا تغییرات اساسی در سیاست‌ها ندارند. بلکه از ما می‌خواهند که به ریشه‌های خود بازگردیم و تنوع را بپذیریم، نه تنها به خاطر یک منظره رنگارنگ بلکه برای جهانی سالم‌تر و پایدارتر.
این مطالعه در ژورنال Nature Communications منتشر شده است.
