گرمایش زمین در حال بازنویسی داستان دنیای ما است و هر منطقه، فصلی منحصربه‌فرد از این روایت جهانی را تجربه می‌کند.
تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA)، که به دلیل بیابان‌های سوزان و دماهای تابستانی شدید معروف است، سرعت گرم شدن سریع‌تر از پیش‌بینی‌ها است. این یافته‌ها تصویری تیره از آینده این منطقه ترسیم می‌کنند.
دکمه جلو زدن گرما
براساس یک مطالعه جدید، منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به سوی آینده‌ای با تغییرات آب و هوایی تسریع‌شده در حال حرکت است.
آستانه‌های گرمایش در این منطقه می‌تواند دو تا سه دهه زودتر از سایر نقاط جهان عبور کند.
تا زمانی که قرن ۲۲ میلادی فرا برسد، بخش‌هایی از شبه‌جزیره عربستان ممکن است با افزایش دمای حیرت‌آور ۹ درجه سانتی‌گراد (۱۶.۲ درجه فارنهایت) مواجه شوند.
این منطقه که پیش‌تر به خاطر دماهای بی‌سابقه تابستانی شهرت داشت، در آستانه گذر از افزایش متوسط ۲ درجه سانتی‌گراد (۳.۶ درجه فارنهایت) نسبت به دماهای پیش از صنعتی شدن قرار دارد.
بدون اقدامات سازگاری لازم، این گرمایش اضافی می‌تواند برخی مناطق را غیرقابل سکونت کند.
گرمایش در سراسر جهان
عبدالمالک، دانشمند اقلیم‌شناسی در دانشگاه علوم و فناوری ملک عبدالله و نویسنده اصلی این مطالعه، می‌گوید:
«وقتی درباره توافق‌نامه پاریس صحبت می‌کنیم، می‌گوییم که باید تلاش کنیم گرمایش جهانی را به ۱.۵ درجه سانتی‌گراد محدود کنیم و نباید از ۲ درجه سانتی‌گراد فراتر برویم.»
او هشدار داد: «اما در بخش‌هایی از خاورمیانه و شمال آفریقا، گرمایش قبلاً از ۱.۵ و حتی ۲ درجه سانتی‌گراد فراتر رفته است.»
برای بررسی دقیق‌تر داده‌ها، پژوهشگران اقلیم‌شناسی این دانشگاه از مدل‌های پیشرفته‌ای مانند CMIP5 و CMIP6 استفاده کردند تا جزئیات گرمایش این منطقه را به دقت تحلیل کنند.
عبدالمالک افزود: «اگرچه مطالعات پیشین نشان داده بودند که این منطقه سریع‌تر از دیگر مناطق گرم می‌شود، ما نشان دادیم که نرخ گرمایش در سراسر این منطقه یکنواخت نیست. این نرخ می‌تواند ۱.۵ تا ۳.۵ برابر سریع‌تر از میانگین جهانی باشد.»
معمای بیابان: گرمایی که افزایش می‌یابد
بیابان‌های خشک و کم‌آب منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا با چالشی منحصربه‌فرد روبه‌رو هستند. برخلاف مناطق مرطوب‌تر نزدیک استوا، این بیابان‌ها نمی‌توانند به راحتی از طریق تبخیر رطوبت خاک خنک شوند.
این عامل گرمایش را تسریع می‌کند و تقریباً به اندازه مناطق قطبی سرعت دارد.
تا پایان این قرن، شبه‌جزیره عربستان ممکن است با افزایش دمایی بین ۲.۶ درجه سانتی‌گراد (۴.۷ درجه فارنهایت) در سناریوی انتشار کم و ۷.۶ درجه سانتی‌گراد (۱۳.۷ درجه فارنهایت) در سناریوی انتشار بالا مواجه شود.
جورجی استنچیکوف، اقلیم‌شناس بازنشسته و یکی از نویسندگان همکار این مطالعه، بر اهمیت سازگاری تأکید کرد و گفت: «اما می‌توان در مناطق پرجمعیت محیط‌های مصنوعی ایجاد کرد.»
جهانی که با آب و هوای گرم‌تر سازگار می‌شود
اگر جهان به اهداف کاهش انتشار دست یابد، نرخ گرمایش در خاورمیانه و شمال آفریقا می‌تواند تا ۳۸ درصد کاهش یابد.
شهرهای این منطقه نیز می‌توانند از راهکارهای سبزسازی شهری و معماری سازگار با گرما برای مقابله با دمای شدید بهره‌مند شوند.
استنچیکوف گفت: «گرمایش جهانی یک مشکل جهانی است، بنابراین نمی‌توانید تنها در یک مکان از آن جلوگیری کنید. سازگاری ضروری خواهد بود و این اقدامات سازگارانه می‌توانند در خاورمیانه و شمال آفریقا آزمایش و توسعه یابند.»
دمای سوزان منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا یادآور صریحی است که تغییرات اقلیمی یک واقعیت است که باید اکنون با آن روبه‌رو شویم، نه بعداً.
اتخاذ اقداماتی برای سازگاری و کاهش این روند می‌تواند آینده‌ای پایدار برای این منطقه و در نهایت برای جهان ما تضمین کند.
پیامدهای انسانی گرمای شدید
افزایش دما در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا تنها چالش‌های زیست‌محیطی به همراه ندارد؛ بلکه تهدیدات شدیدی برای سلامت عمومی و ثبات اجتماعی-اقتصادی ایجاد می‌کند.
گرماهای طولانی‌مدت می‌تواند کمبود آب را تشدید کرده، خطر بیماری‌های مرتبط با گرما را افزایش دهد و باعث کاهش بهره‌وری در صنایع بیرونی و کارهای سخت مانند کشاورزی و ساخت‌وساز شود.
جمعیت‌های آسیب‌پذیر، از جمله سالمندان، کودکان و جوامع کم‌درآمد، در معرض بیشترین خطر هستند.
این شرایط همچنین ممکن است موجی از مهاجرت اقلیمی را به دنبال داشته باشد، زیرا برخی مناطق برای سکونت انسان بیش از حد گرم خواهند شد.
پژوهشگران تأکید می‌کنند که مقابله با این تأثیرات تنها به کاهش انتشار جهانی نیاز ندارد، بلکه نیازمند راه‌حل‌های محلی مانند توسعه زیرساخت‌های سرمایشی، طراحی ساختمان‌های مقاوم در برابر گرما و کمپین‌های عمومی برای آگاهی‌بخشی در زمینه ایمنی گرما است.
این مطالعه در نشریه Journal of Geophysical Research Atmospheres منتشر شده است.
