با سرعت گرفتن تغییرات اقلیمی، تهدید جدی برای منابع غذایی جهانی به وجود آمده است. دانشمندان هشدارهایی جدی درباره پیامدهای ویرانگر احتمالی این بحران داده‌اند.
بدون تغییرات سریع در توسعه محصولات مقاوم به تغییرات اقلیمی، ممکن است با کمبود گسترده غذا، قحطی، مهاجرت‌های جمعی و بی‌ثباتی جهانی مواجه شویم. یک تیم بین‌المللی از محققان، در گزارشی که در ژورنال Trends in Plant Science منتشر شده، خواستار اقدام فوری برای جلوگیری از این بحران شده‌اند.
سیلویا رستریپو، رئیس مؤسسه بویس تامپسون (BTI) و یکی از نویسندگان این مقاله، گفت:
“ما در یک مسابقه با زمان هستیم.”
وی افزود:
“محصولاتی که برای تأمین غذای ما حیاتی هستند، به طور فزاینده‌ای برای بقا در برابر شرایط آب‌وهوایی شدید از جمله موج‌های گرما، خشکسالی‌ها و سیل‌ها، دچار مشکل می‌شوند. در همین حال، رویکردهای فعلی ما برای توسعه محصولات مقاوم‌تر و سخت‌تر به اندازه کافی سریع پیش نمی‌روند.”
تغییرات اقلیمی و تأثیر آن بر منابع غذایی
چالش‌های کشاورزی امروز پیچیده‌تر از همیشه است. محصولات نه تنها با دمای بالاتر دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بلکه با شیوع بیشتر آفات و بیماری‌ها نیز مواجه هستند.
حتی اگر گیاهان این چالش‌ها را تحمل کنند، تغییرات اقلیمی می‌تواند ارزش تغذیه‌ای آن‌ها را کاهش دهد. این وضعیت با این واقعیت پیچیده‌تر می‌شود که خود کشاورزی حدود ۲۶ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی را به خود اختصاص داده است، و این چرخه مخرب، تغییرات اقلیمی را تشدید می‌کند.
پنج توصیه کلیدی برای مقابله با بحران:
محققان مؤسسه بویس تامپسون (BTI) پنج توصیه اصلی را برای مقابله با این بحران ضروری ارائه کرده‌اند:
- ایجاد طرح‌های پژوهشی جهانی که دانشمندان کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه را برای اشتراک‌گذاری منابع و تخصص به هم پیوند دهد.
- مطالعه گیاهان در شرایط واقعی به جای محیط‌های کنترل‌شده آزمایشگاهی.
- تقویت همکاری بین دانشمندان و کشاورزان برای ارائه راه‌حل‌های عملی.
- جلب اعتماد عمومی نسبت به فناوری‌های جدید توسعه محصولات کشاورزی برای افزایش پذیرش آن‌ها.
- ساده‌سازی قوانین برای تسریع در اجرای راه‌حل‌های نوآورانه کشاورزی.
کمبود بودجه و مناطق محروم
با وجود نقش حیاتی کشاورزی در بقای بشر، تنها حدود ۴ درصد از بودجه جهانی تغییرات اقلیمی – تقریباً ۳۵ میلیارد دلار در سال – صرف توسعه سیستم‌های غذایی مقاوم به تغییرات اقلیمی می‌شود.
نگران‌کننده‌تر این است که بیشتر این بودجه بر کشاورزی در مقیاس بزرگ در کشورهای توسعه‌یافته تمرکز دارد و مزارع کوچک‌تر و کشورهای در حال توسعه را نادیده می‌گیرد.
این عدم توازن باعث تشدید چالش‌های اقلیمی و بحران منابع غذایی جهانی شده و مناطق آسیب‌پذیر را در معرض خطر بیشتری قرار داده است.
اندرو نلسون، دانشیار مؤسسه بویس تامپسون و یکی از نویسندگان این مطالعه، می‌گوید:
“ما باید کاملاً رویکرد خود را در مقابله با این چالش بازنگری کنیم. به جای شروع در آزمایشگاه و امیدوار بودن به موفقیت در مزارع، باید با درک چالش‌های واقعی کشاورزان شروع کنیم و سپس راه‌حل‌های عملی را توسعه دهیم.”
ایجاد مقاومت از طریق همکاری
موفقیت به همکاری بی‌سابقه میان دانشمندان، کشاورزان، سیاست‌گذاران و عموم مردم نیاز دارد. همچنین، لازم است فناوری‌های جدید در همه مناطق، به ویژه در جنوب جهانی که بیشترین تأثیرات اقلیمی را تجربه می‌کند، در دسترس قرار گیرند.
این همکاری جهانی می‌تواند به جلوگیری از تشدید بحران کشاورزی و بهبود امنیت غذایی و تغذیه در سراسر جهان کمک کند.
کارشناسان تأکید دارند که زمان تغییرات تدریجی گذشته است. اقدامات سریع و قاطع برای اجرای این پنج توصیه ضروری است. تنها با ایجاد سیستم‌های کشاورزی مقاوم می‌توان امید داشت که منابع غذایی خود را در برابر تغییرات اقلیمی حفظ کنیم.
اجلاس بین‌المللی تاب‌آوری گیاهان
گروه ۲۱ نفره نویسندگان این مقاله از ۹ کشور، پس از نخستین اجلاس بین‌المللی تاب‌آوری گیاهان که توسط مؤسسه تاب‌آوری گیاهان برگزار شد، شکل گرفتند.
این اجلاس که اوایل امسال برگزار شد، با سخنرانی اصلی میشل هک همراه بود. هک، استاد مدعو در مؤسسه بویس تامپسون و دانشگاه کرنل و زیست‌شناس مولکولی تحقیقاتی در USDA-ARS، درباره تحقیقات نوآورانه خود در پیشگیری از بیماری زردی مرکبات صحبت کرد.
هدف این اجلاس، ترویج همکاری جهانی با گرد هم آوردن دانشمندان برجسته گیاه‌شناسی از رشته‌های مختلف بود. هدف نهایی: ایجاد پژوهش در زمینه تاب‌آوری گیاهان به عنوان یک رکن اصلی در راه‌حل‌های تغییرات اقلیمی.
برگزاری اجلاس دیگری برای سال ۲۰۲۶ برنامه‌ریزی شده است که اهمیت و ضرورت تلاش‌های مداوم برای مقابله با تهدیدات اقلیمی را نشان می‌دهد.
حفاظت از منابع غذایی در برابر تغییرات اقلیمی
با ادامه سرعت گرفتن تغییرات اقلیمی، سیستم‌های غذایی ما با آینده‌ای نامشخص مواجه هستند. حل این مسائل به همکاری میان‌مرزی، فناوری‌های جدید و دیدگاه تازه‌ای برای حل مشکلات واقعی کشاورزی نیاز دارد.
پنج توصیه‌ای که محققان ارائه کرده‌اند، نقشه راهی برای ایجاد یک سیستم غذایی مقاوم و ایمن‌تر است – اما تنها در صورتی که قاطعانه عمل کنیم.
زمان اقدامات نصف‌ونیمه گذشته است؛ جهان باید برای تضمین منابع غذایی پایدار برای نسل‌های آینده با یکدیگر همکاری کند.
این مطالعه در ژورنال Trends in Plant Science منتشر شده است.
