دانشمندان تغییرات در مجمع‌الجزایر نروژی سوالبارد را که یخچال‌های طبیعی آن با سرعتی نگران‌کننده در حال عقب‌نشینی هستند، بررسی کرده‌اند.
این کارشناسان از داده‌های ماهواره‌ای با وضوح بالا برای مطالعه لبه‌های میدان‌های یخی استفاده کردند و نشان دادند که چگونه یکی از گرم‌ترین مناطق جهان همچنان نشانه‌های آشکاری از تغییرات را به نمایش می‌گذارد.
الگوهای نگران‌کننده عقب‌نشینی یخچال‌ها
بر اساس مطالعه اخیر، ۹۱ درصد یخچال‌های سوالبارد در حال کوچک‌تر شدن هستند و از سال ۱۹۸۵ تاکنون بیش از ۵۰۰ مایل مربع از مساحت خود را از دست داده‌اند.
یافته‌ها نشان می‌دهد که بیش از نیمی از این توده‌های یخی چرخه‌های فصلی مشخصی در نحوه ترک‌خوردن و ریزش به دریاهای اطراف دارند.
دکتر تیان لی، پژوهشگر ارشد مرکز یخچال‌شناسی دانشگاه بریستول، گفت:
«مقیاس عقب‌نشینی یخچال‌ها در چند دهه اخیر شگفت‌انگیز است.»
عرض جغرافیایی شمالی سوالبارد و میدان‌های یخی با ارتفاع نسبتاً پایین آن باعث می‌شود که گرمای تدریجی جریان‌های اقیانوسی تأثیر بیشتری داشته باشد، در حالی که دمای هوای بالای این منطقه تا هفت برابر سریع‌تر از میانگین جهانی افزایش می‌یابد.
زنجیره‌ای از تغییرات در قطب شمال
سریع‌ترین شتاب عقب‌نشینی یخچال‌ها در سال ۲۰۱۶ شناسایی شد، زمانی که یخ‌ها در واکنش به افزایش شدید دما در هوا و اقیانوس با سرعت بیشتری کوچک شدند.
پژوهشگران خاطرنشان کردند:
«تغییرات بین‌سالی در عقب‌نشینی جبهه یخچال‌ها حساسیت بالایی به گرمایش جوی و اقیانوسی نشان می‌دهد، به‌ویژه در پاسخ به بی‌نظمی‌های شدید دمایی در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۹.»
کارشناسان معتقدند پدیده جوی موسوم به بلاکینگ به این شرایط کمک کرده است. این الگوی آب‌وهوایی جریان عادی هوا را متوقف می‌کند و می‌تواند دمای مناطق خاصی از قطب شمال را به‌طور غیرعادی افزایش دهد.
این روند گرمایش نه تنها باعث عقب‌نشینی یخچال‌ها شده، بلکه الگوهای بارش را نیز تحت تأثیر قرار داده و زنجیره‌ای از تغییرات را در سراسر محیط قطب شمال ایجاد کرده است. روند بارش در قطب شمال، به‌ویژه سوالبارد، در چند دهه اخیر به طور قابل‌توجهی افزایش یافته است.
تأثیرات شدید آب‌وهوایی بر اکوسیستم‌ها
با افزایش رویدادهای شدید آب‌وهوایی، ذوب یخچال‌ها سریع‌تر شده و اکوسیستم‌ها و گونه‌های دریایی را تهدید می‌کند. زیستگاه‌های آب‌های سرد ممکن است ناپدید شوند، زنجیره‌های غذایی مختل شده و گونه‌ها مجبور به مهاجرت شوند.
ماهی‌ها و دیگر جانداران دریایی به شرایط پایداری که یخ‌ها فراهم می‌کنند وابسته هستند و با ادامه عقب‌نشینی یخچال‌ها بقای آن‌ها در معرض خطر قرار می‌گیرد.
افزایش ریسک کنده شدن یخ با عقب‌نشینی یخچال‌ها
تکه‌های یخی که هنگام کنده شدن به دریا می‌ریزند، تنها برای کشتی‌های عبوری یک منظره دیدنی نیستند.
این پدیده نقشی کلیدی در حفظ یا از دست دادن جرم یخچال‌ها دارد. تغییرات جزئی در شرایط آب و هوا می‌تواند تعادل را به‌سمت شکستن بیشتر یخ‌ها سوق دهد.
پروفسور جاناتان بامبر، یکی از نویسندگان این مطالعه، توضیح داد که چرا برآوردهای فعلی در مورد افزایش سطح دریا همچنان با عدم قطعیت‌های قابل‌توجهی همراه است.
وی گفت: «پدیده کنده شدن یخ فرآیندی است که مدل‌سازی و درک آن دشوار بوده، اما نقشی حیاتی در سلامت یخچال‌ها ایفا می‌کند.»
پیامدها برای محیط قطب شمال
ذوب یخچال‌ها آب شیرین و رسوب را وارد دریاهای اطراف می‌کند که این امر بر چرخه‌های اقیانوسی و اکوسیستم‌های دریایی تأثیر می‌گذارد. این جریان‌ها شرایط محلی را تغییر داده و بقا در زیستگاه‌های معمول برای برخی حیوانات دشوار می‌شود.
اجتماعات پلانکتونی نیز نسبت به تغییرات شوری و سطح مواد مغذی واکنش نشان می‌دهند. ساکنانی که به ماهیگیری وابسته‌اند ممکن است با دشواری بیشتری معیشت خود را حفظ کنند، زیرا گونه‌های آشنا مهاجرت می‌کنند یا کاهش می‌یابند.
با عقب‌نشینی بیشتر یخ‌ها، مسیرهای حمل‌ونقل جدیدی باز می‌شوند. اگرچه این مسیرها فرصت‌های اقتصادی بالقوه‌ای را به همراه دارند، اما برای اکوسیستم‌های دریایی و سواحل شکننده تهدیدآمیز هستند.
پیش‌بینی تغییرات پیش رو
مقامات محلی و گروه‌های پژوهشی به طور دقیق یخچال‌های سوالبارد را زیر نظر دارند و دولت‌ها درباره به‌روزرسانی استراتژی‌های سازگاری اقلیمی بحث می‌کنند.
کارشناسان تأکید دارند که کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای یکی از مستقیم‌ترین راه‌ها برای کند کردن این تغییرات است.
اگرچه دانشمندان و سیاست‌گذاران در حال بررسی راهکارهایی برای کند کردن سرعت عقب‌نشینی یخچال‌ها هستند، اما این روند با افزایش دما اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. اقدامات حفاظتی مانند بهبود ایستگاه‌های نظارتی ممکن است به پیش‌بینی دقیق‌تر تغییرات کمک کند.
این ایستگاه‌ها می‌توانند پیش‌بینی بهتری از رویدادهای بلوکه شدن جوی ارائه دهند که باعث افزایش ناگهانی دما و سرعت ذوب یخ‌ها می‌شوند.
پژوهشگران خاطرنشان کردند:
«با وقوع بلوکه شدن‌های جوی مکرر و ادامه گرمایش منطقه‌ای، عقب‌نشینی جبهه یخی در آینده احتمالاً شدت یافته و منجر به از دست دادن جرم بیشتری در یخچال‌ها خواهد شد.»
این مطالعه در مجله Nature منتشر شده است.
