کشاورزی جنگلی (Agroforestry) برای مدت طولانی در جامعه کشاورزی نادیده گرفته شده است، زیرا بسیاری بر این باورند که درختان و کشاورزی با یکدیگر سازگار نیستند. با این حال، این رویکرد یکپارچه که ترکیبی از درختان، درختچه‌ها و روش‌های کشاورزی سنتی است، مزایای قابل توجهی هم برای کشاورزان و هم برای محیط‌زیست به همراه دارد.
با وجود پتانسیل بالای این روش در بهبود سلامت خاک، افزایش تنوع زیستی و بالا بردن سودآوری، پذیرش کشاورزی جنگلی در غرب میانه آمریکا به طرز شگفت‌آوری پایین باقی مانده است. اکنون، پژوهشگران دانشگاه ایلینوی در اوربانا-شمپین در تلاشند تا این وضعیت را تغییر دهند.
متخصصان استدلال می‌کنند که گسترش کشاورزی جنگلی در مقیاس وسیع، نیازمند برنامه‌ریزی استراتژیک است که عوامل زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی را در نظر بگیرد تا این روش به گزینه‌ای عملی و جذاب برای کشاورزان غرب میانه تبدیل شود.
مزایای شگفت‌آور کشاورزی جنگلی
در حالی که اکثر مطالعات بر جنبه‌های زراعی و زیست‌محیطی کشاورزی جنگلی تمرکز کرده‌اند، سارا کسل (Sarah Castle)، نویسنده اصلی این پژوهش، خاطرنشان کرد که تأثیرات اجتماعی و اقتصادی این روش‌ها به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته است.
وی تأکید کرد: «مشخص شد که این عوامل، اولویت‌های ما را برای هدف‌گذاری کشاورزی جنگلی در مناطق خاص به‌طور چشمگیری تغییر می‌دهند.»
کسل بخش عمده‌ای از این تحقیقات را در دوران دکترای خود در دانشگاه انجام داد و در حال حاضر به‌عنوان پژوهشگر فوق‌دکتری در مدرسه محیط‌زیست ییل فعالیت می‌کند، در حالی که همچنان به‌عنوان پژوهشگر در دانشگاه ایلینوی نیز مشغول به کار است.
این تیم تحقیقاتی قصد داشت ابزاری ایجاد کند که مناطق دارای بیشترین پتانسیل برای بهره‌مندی از کشاورزی جنگلی را شناسایی کند. این مناطق باید از نظر اقتصادی پایدار، از نظر اجتماعی پذیرفتنی، و دارای درختانی باشند که بتوانند در شرایط کشاورزی جنگلی رشد کنند.
نقشه‌برداری از کشاورزی جنگلی با داده‌های ترکیبی
ترکیب نگرش‌های اجتماعی، امکان‌سنجی اقتصادی و داده‌های زیست‌محیطی، کاری عظیم و پیچیده بود.
کسل توضیح داد: «ما همه این لایه‌های داده‌ای مختلف را جمع‌آوری کردیم، آن‌ها را به گونه‌ای نرمال‌سازی کردیم که قابل مقایسه باشند، و سپس با دقت بسیار آن‌ها را ترکیب کردیم تا ارزیابی جامعی انجام دهیم. یکی از مفیدترین بخش‌های این فرآیند، انجام مصاحبه‌های کلیدی با افراد مطلع بود.»
این پژوهشگران با کارشناسانی از اداره توسعه کشاورزی ایلینوی (Illinois Extension)، مرکز ملی کشاورزی جنگلی وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA National Agroforestry Center)، خدمات جنگل‌داری ایالات متحده (U.S. Forest Service)، و مؤسسه ساوانا (Savanna Institute) همکاری کردند تا بازخوردهایی در مورد روش تحقیق خود دریافت کنند.
قدرت نقشه‌برداری هدفمند
این تیم توانست دارایی ارزشمندی ایجاد کند—یک نقشه که مناطقی را شناسایی می‌کند که در آن‌ها کشاورزی جنگلی می‌تواند به‌عنوان راهکاری پایدار برای کاهش فرسایش خاک، بهبود کیفیت آب و مقابله با تغییرات اقلیمی مورد استفاده قرار گیرد.
پژوهشگران تخمین زده‌اند که اگر کشاورزی جنگلی در مناسب‌ترین مناطق غرب میانه آمریکا گسترش یابد، میزان قابل توجهی از کربن جذب خواهد شد.
به گفته پروفسور کلویی واردراپر (Chloe Wardropper)، نویسنده همکار این مطالعه:
«گسترش این روش‌ها در تنها ۵ درصد از اراضی مناسب کشاورزی در غرب میانه می‌تواند سالانه ۴۳ میلیون تن دی‌اکسید کربن معادل (CO₂e) را جذب کند.»
برای مقایسه، پوشش‌های گیاهی محافظ خاک که به‌عنوان یک روش مرسوم برای جذب کربن شناخته می‌شوند، تنها ۸.۴ میلیون تن CO₂e در سال را در زمین‌های مشابه جذب می‌کنند، که نشان می‌دهد کشاورزی جنگلی پتانسیل به‌مراتب بالاتری دارد.
یک ابزار پشتیبانی شخصی‌سازی‌شده
برای حمایت بیشتر از این رویکرد، تیم تحقیقاتی تصمیم گرفت که ابزار نقشه‌برداری خود را به‌طور رایگان در دسترس مالکان زمین، دانشمندان محیط‌زیست و سیاست‌گذاران قرار دهد.
این ابزار تصمیم‌گیری به کاربران اجازه می‌دهد تا پارامترهای مدنظر خود را براساس اهداف خاص کشاورزی جنگلی تنظیم کنند.
کسل توضیح داد:
«فرض کنید می‌خواهید فقط یک گونه خاص درخت را بررسی کنید، یا فقط عوامل اقتصادی را در نظر بگیرید، یا اینکه اهمیت اقتصاد را پنج برابر بیشتر از عوامل زیست‌محیطی تعیین کنید.»
«کاربران این ابزار می‌توانند پارامترهای خود را تنظیم کرده و تحلیل را مجدداً اجرا کنند تا نقشه‌های شخصی‌سازی‌شده‌ای برای ایالت‌ها، شهرستان‌ها و حوزه‌های آبخیز غرب میانه ایجاد کنند.»
هر منطقه‌ای می‌تواند یک روش مناسب برای کشاورزی جنگلی داشته باشد، زیرا فرصت‌های فضایی آن‌ها منحصربه‌فرد است.
کشاورزی جنگلی را می‌توان با هر مزرعه‌ای سازگار کرد
پروفسور واردراپر، با اشاره به نمونه بادشکن‌های درختی (windbreaks)، خاطرنشان کرد که ورود به کشاورزی جنگلی لزوماً به معنای تغییر کامل سیستم مزرعه نیست.
وی اظهار داشت:
«روش‌های متعددی وجود دارد که یک مالک زمین یا اپراتور مزرعه می‌تواند کشاورزی جنگلی را متناسب با مزایای مدنظر خود تنظیم کند.»
وی تأکید کرد که گذار به کشاورزی جنگلی می‌تواند تدریجی، کم‌هزینه و به‌آسانی قابل مدیریت باشد.
در نهایت، دانشمندان در حال تغییر نگرش ما نسبت به کشاورزی هستند. با ادغام درختان در روش‌های کشاورزی خود، کشاورزان غرب میانه می‌توانند آینده‌ای پایدار را هم برای خود و هم برای سیاره زمین رقم بزنند.
انتشار تحقیق
این مطالعه کامل در مجله Environmental Research Letters منتشر شده است.
