یک کوه یخی غولپیکر از لبههای یخی قطب جنوب جدا شده و کارشناسان هشدار میدهند که این توده عظیم تنها نشانهای دیگر از تغییرات آبوهوایی است.
با افزایش دما، تشکیل این جزایر یخی شناور بیشتر از گذشته رخ میدهد. کارشناسان در حال بررسی این موضوع هستند که این تودههای یخی تا چه اندازه میتوانند بزرگ شوند و تأثیر آنها بر زندگی اقیانوسی چیست.
علت جدا شدن کوههای یخی از قطب جنوب
کوههای یخی چیزی بیش از تودههای شناور یخ هستند. این پدیده زمانی رخ میدهد که بخشهای بزرگی از یخچالهای طبیعی از توده یخی اصلی جدا شده و وارد آبهای آزاد میشوند.
تغییرات جوی میتواند این فرآیند را تسریع کند و تودههای عظیمی را شکل دهد که ممکن است کیلومترها امتداد داشته باشند. در دورههای گرمتر زمین در گذشتههای دور، این غولهای یخی نیز از قطب جدا شده و به مناطق دوردست سفر میکردند.
حلقه گمشدهای از گذشته
در دوره ائوسن پسین، زمین بهطور کلی گرمتر از امروز بود. دانشمندان معتقدند که برخی مناطق نزدیک به دریای «ودل» در آن زمان نیز قادر به تولید بلوکهای یخی بودهاند که مسافتهای طولانی را طی میکردند.
شواهد این سفرها زمانی کشف شد که بقایای باستانی یخهای شناور در نزدیکی جزایر «ساوث اورکنی» یافت شد. این بقایا شامل تکههای سنگی است که توسط یخهای در حال حرکت حمل شده و پس از ذوب شدن یخها، در کف اقیانوس تهنشین شدهاند.
جزئیات جدید درباره بقای کوههای یخی
«مارک البرتسن»، دانشجوی کارشناسی ارشد، با استفاده از شبیهسازیهای کامپیوتری جزئیات شگفتانگیزی را درباره بقای کوههای یخی در دورههای گرمتر کشف کرد. او نشان داد که برخی نواحی دریای «ودل» احتمالاً به اندازهای سرد باقی ماندهاند که تودههای یخی با اندازه متوسط بتوانند سالم مانده و به نقاط دوردست برسند.
وی و همکارانش در مقاله خود نوشتند: «نرخ بالای ذوب در دوره گرم ائوسن، مستلزم آن است که توده اولیه کوه یخی حداقل ۱۰۰ میلیون تن باشد.» چنین ابعادی به این کوههای یخی اجازه میداد که در آبهای گرمتر سفر کنند و همچنان ردپایی در مناطقی مانند ساوث اورکنی به جا بگذارند.
جدا شدن کوههای یخی قطب جنوب در دوران کنونی
دانشمندان اکنون نگراناند که شرایط مشابهی دوباره در حال شکلگیری باشد، اما اینبار به دلیل گرمایش ناشی از فعالیتهای انسانی. امروزه، گرمایش جهانی تعادل میان تجمع و ذوب یخها را در قطب جنوب با سرعت بیشتری بر هم میزند.
با افزایش وقایع «کنده شدن یخچالها»، اقیانوس منجمد جنوبی با هجوم آبهای شیرین مواجه میشود که میتواند بر گردش عمیق اقیانوسی تأثیر بگذارد.
کارشناسان همچنین هشدار میدهند که این تغییرات ممکن است بر نحوه ذخیرهسازی کربن در اقیانوسها اثر بگذارد و روند تغییرات آبوهوایی را تسریع کند.
کوههای یخی و جریانهای اقیانوسی
جریانهای اقیانوسی نقش حیاتی در توزیع گرما، مواد مغذی و اکسیژن در سراسر زمین دارند. اگر این جریانها ضعیف شده یا مسیر خود را تغییر دهند، زیستگاههای دریایی ممکن است دچار اختلال شوند و این امر بر حیات وحش و جوامع انسانی تأثیر بگذارد.
محققان همچنان در حال بررسی این موضوع هستند که چگونه این تودههای عظیم یخی نهتنها زمان حال را شکل میدهند، بلکه تصویری از شرایط آینده ارائه میکنند. آنها امیدوارند با ردیابی جریان آب شیرین، واکنش اقیانوس به افزایش دما را آشکار سازند.
تأثیر کوههای یخی قطب جنوب بر حیات وحش
گونههایی مانند پنگوئنها، فوکها و نهنگها به شرایط پایدار در اقیانوس منجمد جنوبی وابسته هستند. کوههای یخی عظیم میتوانند بسته به محل استقرار یا شکستنشان، زیستگاههای غذایی آنها را مختل یا تقویت کنند.
کوه یخی که در کف دریا به گل مینشیند، ممکن است مواد مغذی و پلانکتونها را آزاد کند و به رشد جمعیت ماهیان محلی کمک کند. برخی دانشمندان این تودههای یخی را هم بهعنوان یک تهدید و هم بهعنوان یک منبع بالقوه حیات برای مناطقی که با گرم شدن آبها دستوپنجه نرم میکنند، در نظر میگیرند.
مسیرهای تحقیقاتی آینده
مدلهای آبوهوایی نشان میدهند که اگر روند گرمایش با سرعت کنونی ادامه یابد، وقایع یخبندان در قطب جنوب شدیدتر خواهد شد. این پژوهشها به مدلهای جهانی گستردهتر کمک میکنند تا افزایش سطح دریا و احتمال اختلال در گردش اقیانوسی را پیشبینی کنند.
سوابق زمینشناسی بهعنوان سرنخهایی برای درک این فرآیندها عمل میکنند. اطلاعاتی که از حرکت کوههای یخی در گذشته به دست آمده، به دانشمندان کمک میکند تا تهدیدات جدیدی را که ممکن است در آینده ظاهر شوند، پیشبینی کنند.
تأثیر کوههای یخی بر شیمی اقیانوسها
مطالعات مربوط به کوههای یخی در دورههای مختلف نشان میدهد که این تودههای یخی چگونه میتوانند شیمی اقیانوس، حیات وحش و جریانهای جهانی را تغییر دهند. این یافتهها یادآور میشوند که تغییرات در قطبها، پیامدهایی در سراسر سیاره دارند.
پایش ماهوارهای ردیابی این کوههای یخی را در هزاران کیلومتر از اقیانوس منجمد جنوبی آسانتر کرده است. دریانوردان برای جلوگیری از برخورد و یافتن مسیرهای امن در آبهای در حال تغییر، به دادههای بهروز وابسته هستند.
پیمایش آبهای جدید
گردشگری در مناطق قطبی بهطور پیوسته در حال رشد است و کشتیهای تفریحی اکنون به سواحل یخی نزدیکتر میشوند. این امر فرصتهای جدیدی برای اکتشاف ایجاد میکند، اما نگرانیهایی درباره حوادث احتمالی در مناطق دورافتاده و آسیب به اکوسیستمهای شکننده نیز به همراه دارد.
با توجه به این واقعیتها، دانشمندان تأکید دارند که درک رفتار کوههای یخی، فراتر از یک تحقیق علمی است. این موضوع ارزش ملموسی برای صنایع، جوامع و حیات دریایی دارد که به آبهای پایدار متکی هستند.
مدیریت خطرات کوههای یخی
کارشناسان معتقدند که همکاری بینالمللی برای مدیریت خطرات احتمالی مرتبط با کوههای یخی ضروری است. با به اشتراک گذاشتن دادهها و تلاشهای تحقیقاتی هماهنگ، کشورها میتوانند برای تغییرات ناگهانی در مسیر این غولهای شناور آماده شوند و خطرات بالقوه را کاهش دهند.
کسب بینشهای جدید از یخهای باستانی همچنین میتواند راهحلهایی برای آینده ارائه دهد، آیندهای که ممکن است با رویدادهای بزرگتری از جدا شدن یخچالها مواجه باشد. نقشهبرداری از این احتمالات میتواند به برنامهریزی بهتر برای جوامع ساحلی در سراسر جهان کمک کند.
این مطالعه در مجله Climate of the Past منتشر شده است.