ایمنی سفرهای هوایی امروزه در کانون توجهها قرار دارد. با اینکه رویدادهای تراژدیک در آسمان رخ میدهند اما مهم است که توجه داشت که سفر هوایی همچنان یک روش حمل و نقل بسیار ایمن محسوب میشود. در واقع، سفرهای هوایی در حال ایمنتر شدن هستند. طبق گزارش انجمن بینالمللی حمل و نقل هوایی، بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵، به ازای هر ۴۵۶ هزار پرواز، یک سانحه رخ داده است. اما بین سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴، فقط یک سانحه به ازای هر ۸۱۰ هزار پرواز وجود داشته است.
در حالی که خطوط هوایی تمام تلاش خودشان را به کار میبرند تا پرواز را ایمن کنند، یک تهدید بالقوه برای هوانوردی وجود دارد که حتی آنها نیز نمیتوانند در مورد آن کار زیادی انجام بدهند و آن تهدید نیز زبالههای فضایی است.
گروهی از محققان دانشگاه بریتیش کلمبیا اخیراً یافتههای خودشان را در گزارشهای علمی منتشر کردهاند و نشان میدهند که اگرچه احتمال برخورد زبالههای فضایی با هواپیما بسیار کم است اما همچنان خطری بالقوه و در حال افزایش است که میتواند عواقبی فاجعهبار به همراه داشته باشد.
بر اساس این گزارش، یک موشک یا سایر زبالههای فضایی به احتمال ۰.۸ درصد در سال در مناطق با تراکم بالا در اطراف فرودگاههای اصلی برخورد میکنند. با این حال، این گزارش خاطر نشان کرده که این نرخ برای مناطق بزرگتر اما همچنان شلوغ از حریم هوایی مانند مناطقی در شمال شرقی ایالات متحده، شمال اروپا یا اطراف شهرهای بزرگ در منطقه آسیا – اقیانوسیه به ۲۶ درصد افزایش مییابد.
نویسندگان این گزارش به خوبی آگاه هستند که فضای هوایی را نمیتوان به سادگی بست چراکه این فشار اقتصادی برای مناطق بزرگ برای دورههای زمانی نامشخص خواهد بود. همچنین این کار باعث میشود تا مقامات دولتی در یک دوراهی قرار بگیرند چراکه بستن حریم هوایی یا نبستن آن، در هر صورت با پیامدهای ایمنی و اقتصادی همراه است.
نویسندگان این گزارش همچنین توضیح میدهند که این سناریو دقیقاً در سال ۲۰۲۲ رخ داد، زمانی که یک موشک ۲۰ تنی دوباره وارد جو زمین شد. پیشبینی شده بود که این موشک بر فراز جنوب اروپا فرود بیاید و مقامات اسپانیایی و فرانسوی تصمیم گرفتند تا بخشهایی از حریم هوایی خودشان را ببندند.
این کار باعث تأخیر ۶۴۵ هواپیما شد و برخی از هواپیماهایی که از قبل برای فرود آماده شده بودند را نیز منحرف کرد. همچنین باعث شد که کشورهای همسایه به ویژه ایتالیا، پرتغال و یونان شاهد افزایش ترافیک خطوط هوایی باشند و خطر دیگری را ایجاد کنند. خوشبختانه، این موشک در نهایت در اقیانوس آرام فرود آمد.
موضوع برخورد زبالههای فضایی به هواپیماها با این واقعیت تشدید میشود که ما هواپیماهای بسیاری بیشتری نسبت به قبل در آسمان داریم. محققان خاطر نشان میکنند که تعداد پروازهای روزانه از سال ۲۰۰۰ تقریباً دو برابر شده است. در همان زمان، تعداد اجزای قابل ردیابی در مدار در دهه گذشته بیش از دو برابر شده است و هر هفته بخشهای بزرگ آن وارد جو میشوند.
این در حالی است که این زبالهها برای صدمه زدن به هواپیما نیازی نیست که بزرگ باشند. محققان توضیح میدهند که یک تکه زباله یک گرمی میتواند به هواپیما آسیب برساند، به ویژه اگر به شیشه جلو برخورد کند یا توسط موتور بلعیده شود و این در حالی است که یک مکعب فولادی ۹ گرمی میتواند بدنه هواپیما را سوراخ کند و زبالههایی با جرم بیش از ۳۰۰ گرم میتواند منجر به یک حادثه فاجعه بار و تلفات شود.
آنها در ادامه گزارش خودشان نیز راهحلی برای این مشکل ارائه کردند. به جای اینکه مأموریتهای فضایی یا پروازها در آسمان خاتمه پیدا کنند، توصیه میشود که همه مأموریتهای فضایی برای ورود مجدد کنترل شده به اقیانوس برنامهریزی شوند و ملزم به اجرا باشند.