📍 پدیده‌ای نادر در آسمان شب ایالات متحده
علاقه‌مندان به آسمان شب در ایالات متحده، امشب نیز شاهد منظره‌ای خارق‌العاده خواهند بود. موج جدیدی از ذرات باردار خورشیدی در قالب طوفان ژئومغناطیسی سطح G4 (شدید) در حال عبور از زمین است که انتظار می‌رود شفق‌های قطبی رنگارنگی حتی در مناطقی همچون آلاباما در جنوب نیز دیده شوند.
☀️ افزایش فعالیت خورشیدی در چرخه ۱۱ ساله
خورشید اکنون در مرحله‌ی فعالی از چرخه ۱۱ ساله خود قرار دارد و طی هفته جاری، با سرعت زیادی فوران‌های جرم تاج خورشیدی (CME) را به سمت زمین پرتاب کرده است. یکی از این فوران‌ها، طوفان‌های ژئومغناطیسی متوسطی ایجاد کرده و انتظار می‌رود که این فعالیت‌ها در شب ۱۶ آوریل تقویت شوند و تا ۱۸ آوریل ادامه یابند.
🚨 هشدار طوفان ژئومغناطیسی سطح G4
📅 زمان اعلام هشدار
مرکز پیش‌بینی وضعیت فضایی NOAA (SWPC)، در ساعت ۵:۲۵ بعدازظهر به وقت شرق آمریکا در روز ۱۶ آوریل ۲۰۲۵، شرایط طوفان ژئومغناطیسی سطح G4 را اعلام کرد و این هشدار برای روزهای ۱۷ و ۱۸ آوریل نیز تمدید شده است.
🌪 منبع اصلی طوفان
فوران جرم تاج خورشیدی (CME) زمین را در طول روز بمباران کرده است. پیش‌بینی‌کنندگان هنوز در حال بررسی این مسئله هستند که آیا این افزایش باد خورشیدی ناشی از یک فوران دوم بوده یا از ادغام دو جبهه مختلف حاصل شده است.
🔀 تأثیر میدان مغناطیسی بر شدت طوفان
فعالیت‌های ژئومغناطیسی زمانی افزایش می‌یابد که میدان مغناطیسی CME به سمت جنوب باشد، یعنی خلاف جهت میدان مغناطیسی زمین. در صورتی که میدان به سمت شمال باشد، پاسخ زمین نسبتاً ضعیف‌تر خواهد بود.
«شدت شفق‌های قطبی بستگی به نحوه برخورد میدان مغناطیسی زمین با انفجارهای خورشیدی دارد.» – شان دال، SWPC
🌬 سرعت بالای باد خورشیدی؛ آماده برای شفق‌های قطبی
باد خورشیدی ناشی از CME فعلی، به سرعت ۳۷۵ مایل در ثانیه رسیده که نسبت به سرعت ۲۵۰ مایل در ثانیه در اوایل هفته، افزایش چشمگیری دارد. همین مسئله باعث شده شرایط برای مشاهده‌ی شفق‌های درخشان مهیا باشد، به شرط آن‌که جهت مغناطیسی به‌درستی تراز شود.
🌍 اثرات طوفان ژئومغناطیسی بر زمین
📍 مناطقی که بیشترین تأثیر را می‌پذیرند
در طول طوفان‌های شدید، بیشترین اثر در عرض‌های جغرافیایی بالاتر از ۵۰ درجه دیده می‌شود، اما نواحی با عرض متوسط نیز ممکن است تحت تأثیر قرار بگیرند.
⚡ تأثیرات بر زیرساخت‌ها و ماهواره‌ها
- شرکت‌های برق ممکن است با نوسانات ولتاژ و هشدارهای اشتباه تجهیزات محافظتی مواجه شوند
- ماهواره‌ها ممکن است به دلیل کشش بیشتر، با مشکل در سیستم کنترل جهت و بار الکتریکی سطحی مواجه شوند
- سیستم‌های GPS ممکن است خطا داشته باشند و دقت مسافت‌یابی کاهش یابد
- رادیوهای موج کوتاه نیز ممکن است دچار قطعی و اختلال شوند
در موارد شدید، ارتباطات رادیویی و GPS به طور کامل مختل می‌شوند؛ موضوعی که دلیل اصلی پیگیری مداوم این طوفان‌ها توسط اپراتورهاست.
📚 موارد تاریخی
- سال ۱۸۵۹: طوفانی شدید باعث مشاهده شفق در هاوایی و آتش گرفتن خطوط تلگراف شد
- سال ۱۹۷۲: تصور می‌شود که طوفانی دیگر، مین‌های دریایی مغناطیسی آمریکا را در سواحل ویتنام منفجر کرده باشد
🌌 شفق قطبی حتی در جنوب
با صدور هشدار سطح G4 و شاخص ژئومغناطیسی K=8، احتمال مشاهده شفق‌های قطبی در مناطق جنوبی مانند آلاباما و شمال کالیفرنیا نیز افزایش یافته است.
📸 چطور شفق قطبی را بهتر ببینیم؟
به گفته دکتر «کلی کورک» از ناسا، بهتر است به پارک‌های ملی یا مناطقی دور از نور شهر بروید و با گوشی هوشمند عکس بگیرید، چون سنسور دوربین رنگ‌هایی را ثبت می‌کند که با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند.
«از این نمایش شگفت‌انگیز لذت ببرید. این هدیه‌ای است از خورشید به شما.» – کورک
🔁 پایان چرخه ۱۱ ساله خورشید نزدیک است
🌞 جابه‌جایی قطب‌های مغناطیسی خورشید
در هر چرخه ۱۱ ساله، قطب‌های مغناطیسی خورشید جابه‌جا می‌شوند و باعث افزایش فوران‌های CME و شعله‌های خورشیدی می‌گردند.
📊 پیش‌بینی ادامه‌دار بودن فعالیت‌ها
طبق پیش‌بینی ناسا و NOAA، این فعالیت‌ها حداقل تا پایان سال ۲۰۲۵ ادامه خواهند داشت، اما نقطه اوج دقیق آن تا چند ماه بعد مشخص نمی‌شود.
همین فعالیت‌های پیوسته باعث شده تا شفق‌های رنگارنگ در آلمان، بریتانیا، نیوانگلند و نیویورک نیز دیده شوند.
🛰 وضعیت فعالیت خورشیدی در ۲۴ ساعت گذشته
🌞 منطقه 4055 و فوران‌های خورشیدی
- ۱۵ آوریل: شعله M1.3 ساعت ۲:۱۳ بعدازظهر
- ۱۶ آوریل: شعله C8.1 ساعت ۱۲:۳۹ بامداد
با خروج منطقه 4055 از دید مستقیم، احتمال شعله‌های M-class از ۷۵ درصد به ۵۰ درصد کاهش یافته است.
🔬 سنجش ذرات و شوک CME
- GOES-19 میزان الکترون‌ها را حدود ۲.۳۸ میلیون بر سانتیمتر مربع ثبت کرده است
- شوک موج CME که در ۱۳ آوریل ترک خورشید کرده بود، در ۱۵ آوریل به زمین رسید
- مؤلفه مغناطیسی Bz به –۲۰ نانوتسلا رسید؛ عددی که توانایی تحریک فعالیت شدید ژئومغناطیسی را دارد
🧭 ادامه مسیر و پیش‌بینی‌ها
🌌 منطقه جدید 4060 و 4062
با خروج منطقه فعال قبلی، تمرکز به منطقه 4060 و منطقه جدید 4062 منتقل شده است. هنوز ساختار مغناطیسی منطقه جدید مشخص نیست.
📉 کاهش تدریجی طوفان
پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که طوفان کنونی تا اواخر ۱۷ آوریل کاهش می‌یابد، ولی شرایط مغناطیسی زمین ممکن است تا عبور جریان باد سریع از حفره‌های تاجی خورشید در ۱۸ آوریل ناپایدار باقی بماند.
🔭 توصیه نهایی برای علاقه‌مندان
نقشه شفق قطبی مرکز پیش‌بینی وضعیت فضایی (SWPC) یا اپلیکیشن‌های هشداردهنده را دنبال کنید، اگر هوا صاف بود، بیرون بروید و شاید شانس تماشای این نمایش رنگارنگ طبیعت را داشته باشید.
