در بستر دریای مرکزی کالیفرنیا، منطقه‌ای پر از فرورفتگی‌ها و حفره‌های مرموز وجود دارد که وسعتی به اندازه لس‌آنجلس (حدود ۱۳۰۰ کیلومتر مربع) را در بر می‌گیرد. این گودال‌های گرد، که از منطقه بیگ سور تا خلیج مورو امتداد دارند، سال‌ها مورد توجه دانشمندان اقیانوس‌شناسی بوده‌اند.
برای مدت‌ها، این فرضیه مطرح بود که این فرورفتگی‌ها، که قطر هرکدام‌شان به اندازه شش زمین فوتبال و عمق‌شان حدود پنج متر است، نتیجه خروج گاز متان از دل گل و لای دریایی هستند. اما با مطرح شدن احداث مزرعه بادی فراساحلی در همان ناحیه، نگرانی‌هایی درباره استحکام سازه‌ها روی چنین بستری به وجود آمد.
پراکندگی عجیب و مشکوک فرورفتگی‌ها
منظره‌ای با نظمی ترسناک
با بررسی دقیق‌تر مشخص شد که بیش از ۵۲۰۰ گودال در این منطقه به شکلی منظم و با فاصله‌های تقریباً مساوی از هم پراکنده شده‌اند. این نظم غیرعادی، فرضیه‌های قدیمی درباره منشأ آن‌ها را زیر سوال برد و این احتمال را مطرح کرد که یک نیروی فعال همچنان در حال شکل‌دادن و حفظ این فرورفتگی‌هاست.
ماموریت اکتشافی برای رمزگشایی از بستر دریا
حضور پررنگ ربات‌های پیشرفته در اعماق اقیانوس
برای حل این معما، تیمی تحقیقاتی از ابزارهای پیشرفته و ربات‌های زیردریایی استفاده کردند. ربات‌های خودران با پرواز چند متری از کف دریا، تصاویر سونار بسیار دقیقی از سطح بستر تهیه کردند که حتی چین‌وچروک‌های شن را نیز به وضوح نشان می‌داد.
نقشه‌های به‌دست‌آمده نشان دادند که اغلب گودال‌ها تقریباً دایره‌ای شکل هستند و به‌طور میانگین ۲۰۰ متر قطر دارند. در کشتی تحقیقاتی، کارشناسان مؤسسه تحقیقاتی آکواریوم خلیج مونتری (MBARI)، سازمان زمین‌شناسی آمریکا (USGS)، و دانشگاه استنفورد این داده‌ها را با دقت تجزیه‌وتحلیل کردند.
اطلاعات درون خاک: شواهدی از چیزی فراتر از گاز
ربات‌ها همچنین از فناوری «پروفایلر CHIRP» برای مشاهده لایه‌های زیر خاک استفاده کردند. به جای حباب‌های گاز، لایه‌هایی مرتب از گل ریزدانه و شن زبر دیده شد که نشان‌دهنده وقوع رویدادهایی پرقدرت‌تر از نشت آرام گاز بودند.
شواهد جدید از زمین‌لغزش‌های زیرآبی
حفاری‌های دقیق برای آشکار کردن گذشته زمین‌شناسی
ربات «Doc Ricketts» متعلق به MBARI در ۳۰ بار غواصی، ۱۸۵ ساعت فیلم‌برداری کرد و صدها نمونه خاک از داخل و خارج گودال‌ها برداشت. نتایج تجزیه‌وتحلیل‌ها هیچ نشانی از متان – نه شیمیایی و نه صوتی – نشان نداد.
فروریختن رسوبات؛ سرنخ اصلی پیدایش گودال‌ها
در نمونه‌ها، لایه‌هایی از گل نرم دیده شد که به‌آرامی ته‌نشین شده بودند. اما گاهی، لایه‌ای ضخیم از شن ناگهان روی آن قرار گرفته بود. این لایه‌ها نشانه‌ای از «جریان گرانشی رسوبات» یا همان زمین‌لغزش‌های زیرآبی عظیم هستند.
تیم تحقیقاتی توانست وقوع چنین جریان‌هایی را تا حدود ۲۸۰ هزار سال پیش ردیابی کند، در حالی که آخرین مورد حدود ۱۴ هزار سال پیش رخ داده است. وقتی این جریان‌ها از شیب پایین می‌آیند، مرکز هر گودال را می‌شویند و لایه‌ای تازه از شن روی سطح می‌نشانند؛ گویی همه گودال‌ها همزمان بازنشانی می‌شوند.
تأثیر این یافته‌ها بر انرژی پاک و زیرساخت‌های دریایی
خبر خوب برای مزرعه‌های بادی فراساحلی
جریان‌های گرانشی رسوبات شاید هر ده‌ها هزار سال یک‌بار رخ دهند، اما تاثیرشان تا امروز باقی مانده است. از آن‌جا که این یافته‌ها نشان می‌دهند گاز متانی در کار نیست، نگرانی‌ها درباره پایداری سازه‌های انرژی بادی برطرف شده‌اند.
دکتر کریس شولین، رئیس مؤسسه MBARI می‌گوید: «گسترش انرژی تجدیدپذیر برای کاهش شدید انتشار دی‌اکسیدکربن و جلوگیری از تغییرات اقلیمی غیرقابل‌برگشت حیاتی است. اما همچنان پرسش‌های بسیاری درباره اثرات زیست‌محیطی پروژه‌های انرژی فراساحلی باقی مانده‌اند.»
سؤالات بی‌پاسخ همچنان باقی‌اند
گودال‌ها چگونه به‌وجود آمدند؟
اگرچه اکنون می‌دانیم که این گودال‌ها چگونه «تازه» می‌مانند، اما منشأ اولیه آن‌ها هنوز مشخص نیست. آیا یک جریان رسوبی عظیم اولیه این فرورفتگی‌ها را به‌وجود آورده؟ یا جریان‌های آرام طی سال‌ها باعث انباشت رسوبات در اطراف حفره‌ها شده‌اند؟
مدل‌سازی‌های رایانه‌ای قرار است بررسی کنند که آیا جریان‌های آزاد قادرند بدون کمک گاز، این گودال‌ها را حفظ کنند یا نه. همچنین تحقیقاتی درباره کانال‌های «لوسیا چیکا» و «سن سیمئون» در دست انجام است، چرا که احتمالاً این دو کانال نقش مهمی در تغذیه رسوبات دارند.
منطقه‌ای بی‌نظیر در نقشه اقیانوس‌های غربی آمریکا
در حال حاضر، میدان فرورفتگی‌های سور، دقیق‌ترین منطقه نقشه‌برداری‌شده کف دریا در ساحل غربی آمریکاست. اینجا یک آزمایشگاه طبیعی برای همکاری میان متخصصان انرژی، زمین‌شناسان، و بوم‌شناسان دریایی است.
چه چیزهای دیگری در انتظار کشف هستند؟ هیچ‌کس نمی‌داند.
این پژوهش کامل در مجله Journal of Geophysical Research Earth Surface منتشر شده است.
