تشخیص عسل طبیعی دغدغه بسیاری از افرادی است که به سلامت خانواده‌شان اهمیت می‌دهند. وقتی در بازار یا فروشگاه‌های آنلاین به دنبال خرید عسل می‌گردید، احتمال زیادی وجود دارد که با انواع تقلبی و غیرطبیعی آن روبه‌رو شوید. در زنبورداری عسل خونه، این نگرانی را از طریق ارائه عسل‌های تأیید شده و اصیل، با برگه آزمایش جدی گرفته‌ایم.
خرید عسل بدون شناخت ویژگی‌های عسل طبیعی، می‌تواند به یک تجربه پرریسک و پُر از ناامیدی تبدیل شود. بسیاری از فروشندگان به‌راحتی محصولاتی با رنگ، قوام و طعمی مشابه عسل طبیعی را عرضه میکنند که هیچ‌گونه ارزش غذایی ندارند. در این مقاله، با روش‌های ساده و دقیق تشخیص عسل طبیعی آشنا می‌شوید تا بتوانید با اطمینان خرید کنید.
توجه داشته باشید بهترین روش تایید شده توسط زنبورداران معتبر ارسال نمونه عسل به آزمایشگاه است که اغلب زنبورداران حرفه ایی این کار را انجام می دهند.
چرا تشخیص عسل طبیعی اهمیت دارد؟
تشخیص عسل طبیعی نه‌تنها از نظر اقتصادی اهمیت دارد، بلکه برای حفظ سلامت بدن نیز حیاتی است. عسل‌های تقلبی اغلب با گلوکز صنعتی، شکر، رنگ‌های خوراکی یا حتی مواد نگهدارنده تولید می‌شوند که می‌توانند به مرور زمان بر سیستم گوارشی، کبد و متابولیسم بدن آسیب بزنند.
از طرفی، با شناخت بهتر عسل طبیعی، به شکل غیرمستقیم از زنبورداران واقعی حمایت می‌کنید و جلوی رونق بازار محصولات تقلبی را می‌گیرید. این کار باعث افزایش کیفیت و شفافیت در بازار عسل ایران نیز می‌شود.
حمایت از زنبورداران محلی باعث می شود تا چرخه اقتصاد عسل طبیعی، این محصول با ارزش به دست سودجویان نیوفتد. در ادامه در مورد ویژگی عسل طبیعی و نحوه شناخت آن از تقلبی بیشتر توضیح خواهیم داد.
۵ ویژگی شاخص عسل طبیعی که همه باید بدانند.
ویژگی‌های عسل طبیعی را نمی‌توان صرفاً با ظاهر یا قیمت آن شناخت. اما تجربه زنبورداران و تحلیل‌های آزمایشگاهی نشان می‌دهد که عسل طبیعی اغلب ویژگی‌های زیر را دارد:
- رنگ طبیعی: عسل واقعی معمولاً طیف رنگی مختلفی دارد، از زرد روشن گرفته تا کهربایی، بسته به گل منبع (مثلاً عسل کنار تیره‌تر است، عسل گون روشن‌تر) این رنگ تغییر می کند. به عنوان مثال عسل بهار نارنج استان مازندارن در ابتدای برداشت رنگ بسیار روشن و بافت رقیق دارد اما بعد از گذشت چند ماه یواش یواش رنگ آن تیره تر می شود. عسل های تقلبی معمولا خیلی شفاف هستند در صورتی که عسل اصل رنگ مات تری دارد.
- بو و عطر خاص: بوی گل و گیاه به‌صورت خفیف و طبیعی در آن حس می‌شود؛ برخلاف عسل‌های مصنوعی که بی‌بو یا دارای اسانس هستند. بعضی از عسل های مثل عسل بهار نارنج استان مازندران بوی قالب گل بهار نارنج درون عسل کاملا مشهود است.
- قوام و چسبندگی بالا: عسل طبیعی هنگام ریختن از قاشق با حالتی کشسان و پیوسته حرکت می‌کند، نه به‌صورت قطره‌ای. البته این مورد به سختی قابل تشخیص است.
- جذب رطوبت بالا: اگر در ظرف باز بماند، رطوبت محیط را جذب کرده و چسبناک‌تر می‌شود. حتی در طولانی مدت باعث ترش شدن عسل هم می شود. در صورتی که عسل غیر طبیعی هیچ وقت خراب نمی شود.
- عدم ته‌نشینی سریع: وقتی با آب ترکیب می‌شود، در ته لیوان ته نشین می شود. در صورتی که عسل های غیر طبیعی در مدت کوتاه درون آب حل می شود.
۴ روش ساده خانگی برای تست اصالت عسل
تست عسل در خانه اصلا درست نیست، چون باید حتما در کنار تست ها یک عسل غیر طبیعی و یک عسل طبیعی که مطمئن هستیم رو با هم و همزمان تست کنیم تا متوجه تغییرات بشویم. پیشنهاد ما به عنوان زنبوردار این است که به تست های خانگی اصلا اطمینان نکنید، اما می‌تواند دید مناسبی از کیفیت عسل بدهد. این روش‌ها را بدون نیاز به تجهیزات خاص امتحان کنید:
۱. تست چسبندگی و جریان
عسل را روی یک سطح شیب‌دار بریزید. اگر عسل با کشش بالا و بدون بریدگی حرکت کرد، احتمال طبیعی بودن آن بیشتر است. عسل‌های رقیق یا آبکی، معمولاً تقلبی‌اند. البته عسل های استان مازندران به دلیل رطوبت بالای هوا استان، رقیق تر از استان های دیگه هستند و حتما این مورد درباره عسل های مازندران درست نیست.
۲. تست انحلال در آب
مقداری عسل را در لیوان آب سرد بریزید. عسل طبیعی به‌آرامی ته‌نشین می‌شود و حل نمی‌شود؛ در حالی‌که عسل تقلبی بلافاصله در آب پخش می‌شود.
۳. تست شعله کبریت
یک چوب‌کبریت خشک را در عسل بزنید و سپس آن را روشن کنید. اگر روشن شد، عسل احتمالاً خالص است. رطوبت بالا یا شکر افزوده باعث عدم روشن شدن کبریت می‌شود. این روش به هیچ وجه نتیجه درستی ندارد اما متاسفانه در بین مردم بسیار رواج دارد.
۴. تست جذب روی حوله
چند قطره عسل را روی یک دستمال کاغذی بریزید. اگر سریع پخش یا جذب شد، احتمالاً رقیق و ناخالص است. عسل طبیعی به‌راحتی جذب نمی‌شود. این روش هم زیاد توصیه نمی شود.چون رطوبت عسل های تولید شده در مناطق مختلف می تواند این آزمایش را با خطا مواجه کند.
روش‌های آزمایشگاهی برای تشخیص عسل اصل
تست‌های آزمایشگاهی عسل دقیق‌ترین راه برای تشخیص اصالت هستند. اگر قصد خرید عمده یا اطمینان ۱۰۰٪ دارید، نتایج آزمایش معتبرترین روش است:
- تست HMF: شاخص تازه بودن عسل کمتر از ۴۰ mg/kg باشد
- نسبت فروکتوز به گلوکز: باید بالاتر از ۰.۹ باشد.
- فعالیت دیاستازی: باید بالاتر از ۸ باشد؛ این آنزیم در عسل خام طبیعی موجود است.
- رطوبت عسل: باید کمتر از ۲۰٪ باشد تا نشانگر عدم رقیق‌شدگی باشد.
- ساکارز باید زیر 5 درصد باشد
- عدد پرولین باید بالای 250 باشد
تفاوت عسل طبیعی با صنعتی در چیست
تفاوت عسل طبیعی با تقلبی در رنگ، بوی گیاهی، غلظت و ترکیبات آن مشخص می‌شود. عسل صنعتی اغلب رقیق‌تر است، بوی خاصی ندارد و با افزودنی‌هایی مانند گلوکز تهیه می‌شود.
معیارهای انتخاب فروشنده معتبر عسل
خرید عسل طبیعی باید از فروشنده‌ای انجام شود که شفافیت، اصالت و تجربه را در اولویت قرار دهد. به نکات زیر توجه کنید:
- داشتن برگه آنالیز آزمایشگاهی معتبر
- معرفی کامل زنبوردار یا محل زنبورداری
- تست‌پذیری خانگی محصول پیش از خرید عمده
- فروش بدون واسطه و مستقیماً از زنبوردار
- تنوع محصولات بر اساس گیاه منبع
- از فروسنده در مورد خام بودن عسل سوال بپرسید.
چرا خام بودن عسل مهم است؟ عموم مردم فکر میکنند که عسل طبیعی نباید شکرک بزند، به همین دلیل فروشنده ها، عسل را در دمای بالا حرارت داده تا دیگر شکرک نزند. اینکار باعث از بین رفتن آنزیم های عسل و خواص آن می شود. خوردن این عسل ها با شکر فرقی ندارد.
پرسش‌های متداول درباره تشخیص عسل طبیعی
آیا شکرک زدن نشانه تقلبی بودن عسل است؟
خیر. شکرک زدن در عسل طبیعی (به‌ویژه عسل‌هایی با گلوکز بالا مثل آفتاب‌گردان) یک پدیده طبیعی است. شکرک زدن عسل ملاکی برای اصل یا غیر اصل بودن عسل نیست. امروز علم ثابت کرده که همه عسل ها از جمله عسل های غیر طبیعی هم شکرک می زنند.
آیا عسل طبیعی همیشه غلیظ است؟
نه لزوماً. بعضی عسل‌ها مثل عسل اقاقیا قوام کمتری دارند ولی طبیعی هستند.
چگونه بفهمیم برگه آزمایش واقعی است؟
به لوگوی آزمایشگاه، تاریخ انجام تست و شاخص‌هایی مثل HMF و دیاستاز توجه کنید.
جمع‌بندی: برای تشخیص عسل طبیعی به تجربه تکیه نکنید
تشخیص عسل طبیعی ترکیبی از تجربه، دانش و اعتماد به فروشنده است. اگرچه تست‌های خانگی مفیدند، اما معیار نهایی، شفافیت در فرآیند تولید و ارائه گواهی کیفیت است. در زنبورداری عسل خونه، تمام مراحل از برداشت تا بسته‌بندی تحت کنترل مستقیم است. اگر به‌دنبال خرید عسل طبیعی هستید که مطمئن، تست‌شده و از منبع معتبر باشد، عسل‌خونه انتخاب درستی است.
این مطلب صرفا جنبه تبلیغاتی داشته و فوت و فن هیچ مسئولیتی را در رابطه با آن نمی‌پذیرد
