کاهش ارزش پول ملی؛ سکوی پرتاب بیت کوین
در سال‌های اخیر، افزایش نرخ تورم، کاهش ارزش ریال و نوسانات شدید اقتصادی، موجب شده‌اند که مردم ایران به دنبال راه‌هایی برای حفظ ارزش دارایی‌های خود باشند. در این میان، بیت کوین و سایر رمزارزها به عنوان پناهگاه امن مالی وارد میدان شده‌اند. با کاهش اعتماد عمومی به نظام بانکی و بی‌ثباتی شدید سیاست‌های اقتصادی، بیت کوین تبدیل به گزینه‌ای جذاب برای سرمایه گذاری، پس‌انداز و حتی انتقال دارایی شده است.
فناوری بلاک چین؛ پاسخی به نیازهای یک اقتصاد گرفتار تحریم
یکی از دلایل اصلی محبوبیت قیمت بیت کوین و شبکه آن در ایران، فناوری غیرمتمرکز بلاک چین است. این فناوری به کاربران امکان می‌دهد بدون نیاز به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها یا دولت‌ها، دارایی‌های خود را ذخیره و انتقال دهند. در کشوری که به‌طور مداوم با تحریم‌های مالی بین‌المللی مواجه است، دسترسی به شبکه‌ای که مستقل از ساختارهای جهانی مالی عمل می‌کند، مزیتی فوق‌العاده محسوب می‌شود. غیرقابل ردیابی بودن تراکنش‌ها، امنیت بالا و در دسترس بودن جهانی، دلایلی هستند که بیت کوین را به گزینه‌ای بسیار مهم برای مردم ایران تبدیل کرده‌اند.
نقش بیت کوین در پوشش نوسانات شدید ریال
در شرایطی که قیمت دلار و یورو در ایران به صورت روزانه تغییر می‌کند و نرخ تورم گاه از ۴۰ درصد نیز عبور می‌کند، سرمایه گذاری در بیت کوین می‌تواند نقشی حفاظتی در برابر کاهش ارزش پول ملی ایفا کند. بسیاری از مردم، به ویژه طبقه متوسط و فعالان اقتصادی، بیت کوین را به عنوان یک دارایی ضدتورمی تلقی می‌کنند. در واقع، در حالی‌که ریال ارزش خود را به سرعت از دست می‌دهد، بیت کوین در طولانی‌مدت دارای روند صعودی پایدار بوده است، حتی با وجود نوسانات کوتاه‌مدت.
دسترسی آسان و آموزش پذیری بالا برای عموم مردم
برخلاف سایر دارایی‌ها نظیر طلا، ارز یا ملک که برای خرید آن‌ها نیاز به منابع مالی قابل‌توجه یا واسطه‌های گوناگون وجود دارد، بیت کوین به راحتی از طریق پلتفرم‌های آنلاین، صرافی‌های دیجیتال داخلی و خارجی و حتی شبکه‌های همتا به همتا (P2P) قابل دسترسی است. با افزایش ضریب نفوذ اینترنت و گوشی‌های هوشمند، حتی کاربران با دانش مالی پایین نیز می‌توانند به راحتی وارد بازار رمزارزها شوند. آموزش‌های فراوان در فضای مجازی و رشد جامعه رمزارزی ایران، این دسترسی را ساده‌تر کرده است.
حفظ حریم خصوصی مالی در مواجهه با محدودیت های دولتی
در اقتصادهایی مانند ایران که محدودیت‌های بانکی، نظارت‌های شدید دولتی و کنترل سرمایه وجود دارد، کاربران همواره به دنبال روش‌هایی برای انجام تراکنش‌های مالی بدون افشای هویت خود هستند. بیت کوین با ارائه بستری برای حفظ حریم خصوصی، امکان انتقال دارایی‌ها بدون ردپای مشخصی در سیستم مالی سنتی را فراهم می‌کند. این ویژگی به‌ویژه برای صادرکنندگان و واردکنندگان خصوصی و آزادکارانی که با کارفرمایان بین‌المللی همکاری دارند، بسیار مهم است.
فرار سرمایه از سیستم بانکی سنتی
طی دهه اخیر، اعتماد عمومی به بانک‌ها در ایران کاهش یافته است. از بلوکه شدن سپرده‌ها در برخی مؤسسات مالی گرفته تا ناتوانی بانک‌ها در ارائه خدمات ارزی، دلایل بسیاری وجود دارد که موجب شده مردم به دنبال جایگزین‌هایی باشند. بیت کوین به عنوان دارایی‌ای که خارج از دسترس دولت‌ها و نهادهای متمرکز عمل می‌کند، برای فرار سرمایه از سیستم سنتی بانکی، نقش کلیدی ایفا می‌کند. این امر مخصوصاً در مقاطع بحرانی، نظیر ناآرامی‌های سیاسی یا تشدید تحریم‌ها، شدت بیشتری می‌گیرد.
نقش بیت کوین در ایجاد آزادی مالی شخصی
برای بسیاری از جوانان ایرانی، به‌ویژه آن‌هایی که در حوزه‌های فریلنسینگ، برنامه‌نویسی، طراحی و تجارت آنلاین فعالیت می‌کنند، بیت کوین به ابزاری برای دستیابی به استقلال مالی بدل شده است. در نبود دسترسی آزاد به سیستم‌های پرداخت بین‌المللی مانند PayPal یاVisa ، بیت کوین و سایر رمزارزها امکان دریافت دستمزد، پس‌انداز و حتی سرمایه گذاری را فراهم کرده‌اند. در واقع، برای این قشر از جامعه، بیت کوین نه فقط یک دارایی دیجیتال، بلکه ابزاری برای آزادی اقتصادی است.
چشم انداز آینده: نهادینه شدن بیت کوین در اقتصاد ایران
اگرچه دولت ایران هنوز موضع رسمی مشخصی نسبت به استفاده عمومی از بیت کوین ندارد، اما با رشد مداوم جامعه کاربران رمزارز و فشارهای اقتصادی بی‌پایان، انتظار می‌رود که در آینده نزدیک شاهد قانون‌گذاری‌های جامع‌تر و شاید پذیرش رسمی رمزارزها باشیم.
