گوگل همیشه یکی از جسورترین شرکت‌های فناوری در زمینه‌ی آزمایش ایده‌های تازه بوده است. این غول تکنولوژی بارها تلاش کرده تا در همه‌ی جنبه‌های زندگی دیجیتال ما حضور پررنگی داشته باشد؛ از شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسانی گرفته تا موسیقی، بازی و بهره‌وری. گوگل هر جا که فرصتی ببیند، دست به خلق سرویس‌های تازه می‌زند. اما همان‌طور که به سرعت ایده‌های نو را عرضه می‌کند، سابقه‌ی طولانی در بستن بی‌سر و صدای آن‌ها نیز دارد.
گاهی دلیل این تصمیم روشن است: تعداد کم کاربران، وجود رقبای قوی‌تر یا تغییر در استراتژی شرکت. با این حال، بارها پیش آمده که گوگل سرویس‌هایی را تعطیل کرده که واقعاً محبوب و پرکاربرد بودند و کاربران هنوز به آن‌ها علاقه داشتند.
البته گوگل در این مسیر تنها نیست. مایکروسافت هم طی سال‌ها برنامه‌های پر طرفداری را کنار گذاشته و حس مشابهی از ناامیدی و دلتنگی در میان کاربران ایجاد کرده است. اما وقتی پای گوگل در میان باشد، برخی از این خداحافظی‌ها تلخ‌تر به نظر می‌رسند. در ادامه به ۷ اپلیکیشن و سرویس محبوب می‌پردازیم که دیگر وجود ندارند و جای خالی آن‌ها همچنان احساس می‌شود.
Google Reader – یک خبرخوان که طرفداران زیادی داشت
گوگل ریدر در سال ۲۰۰۵ معرفی شد؛ یک گردآورنده‌ی RSS که همه‌ی وب‌سایت‌ها و وبلاگ‌های محبوبتان را در یک فید قابل شخصی‌سازی کنار هم قرار می‌داد. برای کسانی که از الگوریتم‌های شبکه‌های اجتماعی خسته شده بودند، گوگل ریدر راهی آرام‌تر و آگاهانه‌تر برای دنبال کردن اخبار وب بود. البته اگر تعداد زیادی منبع دنبال می‌کردید، حجم محتوا می‌توانست گیج‌کننده شود، اما همین مسئله هم بخشی از جذابیت آن بود.
وقتی گوگل در سال ۲۰۱۳ اعلام کرد که به دلیل کاهش استفاده این سرویس را تعطیل می‌کند، خلأ بزرگی ایجاد شد. هرچند سرویس‌هایی مانند Feedly، Inoreader و The Old Reader پا به میدان گذاشتند و حتی امکانات بیشتری هم ارائه کردند، اما هیچ‌کدام نتوانستند همان تجربه‌ی خاص و ساده‌ی ریدر را بازسازی کنند. سرعت، سادگی و یکپارچگی با دیگر سرویس‌های گوگل چیزی بود که آن را بی‌همتا می‌کرد.
Google Play Music – جایگزین شد، اما فراموش نشد
پیش از آنکه اسپاتیفای، اپل میوزیک و یوتیوب میوزیک میدان‌داری کنند، گوگل پلی میوزیک در سال ۲۰۱۱ عرضه شد. ویژگی خاص این سرویس ترکیب دو ایده بود: یک سرویس استریم موسیقی و یک فضای شخصی برای بارگذاری آهنگ‌ها. کاربران می‌توانستند تا ۵۰ هزار ترک شخصی خود را در فضای ابری ذخیره کرده و در کنار میلیون‌ها آهنگ موجود گوش دهند.
در سال ۲۰۲۰ گوگل این سرویس را در یوتیوب میوزیک ادغام کرد. اگرچه امکان بارگذاری موسیقی شخصی هنوز از طریق نسخه دسکتاپ وجود دارد، اما تجربه‌ی کاربری دیگر همان حس گذشته را ندارد. در پلی میوزیک، کتابخانه‌ی شخصی شما هسته‌ی اصلی سرویس بود، اما در یوتیوب میوزیک بیشتر شبیه یک ویژگی فرعی در میان انبوهی از ویدیوها، پیشنهادها و پلی‌لیست‌ها به نظر می‌رسد.
Google Inbox – ایمیلی هوشمندتر که دوام نیاورد
در سال ۲۰۱۴، گوگل اپلیکیشن Inbox by Gmail را معرفی کرد؛ تلاشی برای بازآفرینی تجربه‌ی کار با ایمیل. این سرویس پیام‌ها را در قالب دسته‌بندی‌هایی مانند سفر، خرید و به‌روزرسانی‌ها مرتب می‌کرد، اطلاعات مهم هر ایمیل را مستقیماً نمایش می‌داد (مثل جزئیات پرواز یا رهگیری بسته‌ها) و ابزارهایی مثل یادآورها و گزینه‌ی Snooze برای رسیدگی بعدی ارائه می‌کرد.
این سرویس در سال ۲۰۱۹ بسته شد. گوگل اعلام کرد بسیاری از قابلیت‌های محبوب Inbox به جیمیل منتقل شده است. اکنون جیمیل دارای ویژگی‌هایی مثل Snooze، یادآوری هوشمند و اعلان‌های بهینه است. با این حال، روانی و طراحی مینیمالیستی Inbox هنوز جای خالی‌اش را نشان می‌دهد.
Picasa – اپی که سازمان‌دهی عکس را سرگرم‌کننده کرد
قبل از اینکه Google Photos همه‌گیر شود، پیکاسا وجود داشت. این نرم‌افزار دسکتاپی که گوگل در سال ۲۰۰۴ خریداری کرد، امکان مدیریت عکس‌ها به صورت آفلاین، ویرایش سریع و اشتراک‌گذاری از طریق Picasa Web Albums را فراهم می‌کرد. در سال ۲۰۱۶ گوگل تصمیم گرفت این سرویس را بازنشسته کند تا تمرکزش بر Google Photos باشد؛ اپلیکیشنی ابری و چندسکویی با امکاناتی بسیار بیشتر مثل همگام‌سازی موبایل، جست‌وجوی هوشمند و یادگیری ماشینی.
+Google – شبکه اجتماعی که هرگز به موفقیت نرسید
گوگل برای رقابت با فیسبوک، شبکه اجتماعی Google+ را معرفی کرد. قابلیت‌هایی مانند Circles برای مدیریت گروه‌ها، Hangouts برای تماس ویدیویی و Sparks برای محتوای علاقه‌مندی‌ها در آن وجود داشت. همچنین ادغام عمیقی با سرویس‌های دیگر گوگل ارائه می‌شد.
با وجود این جاه‌طلبی‌ها، گوگل+ نتوانست تعامل گسترده‌ای به دست آورد. بسیاری فقط به خاطر ارتباط آن با یوتیوب یا سرویس‌های دیگر عضو بودند. اگرچه بعضی انجمن‌ها – به ویژه در حوزه‌ی عکاسی و فناوری – پررونق بودند، اما این پلتفرم هیچ‌وقت به رقیب جدی فیسبوک تبدیل نشد.
Google Allo – پیام‌رسانی که قبل از Messages آمد و رفت
بازار پیام‌رسان‌ها همیشه چالش بزرگی برای گوگل بوده است. Allo که در سال ۲۰۱۶ معرفی شد، قرار بود پاسخی به واتس‌اپ، فیسبوک مسنجر و iMessage باشد. ویژگی‌هایی مانند دستیار گوگل درون چت‌ها، پاسخ‌های هوشمند، استیکرهای خلاقانه و حالت ناشناس با رمزنگاری اختیاری را ارائه می‌کرد.
اما با وجود نوآوری‌ها، Allo هرگز نتوانست مخاطب گسترده‌ای جذب کند. بیشتر کاربران از قبل در سرویس‌های دیگر فعال بودند و استراتژی پراکنده‌ی گوگل – با وجود هم‌زمان Allo، Hangouts، Duo و Messages – سردرگمی ایجاد می‌کرد. در سال ۲۰۱۹ این سرویس تعطیل شد و گوگل تمرکز خود را بر Android Messages و استاندارد RCS گذاشت.
Google Podcasts – ایده‌ای خوب که در یوتیوب میوزیک ادغام شد
گوگل پادکست‌ها را در سال ۲۰۱۸ راه‌اندازی کرد؛ اپلیکیشنی ساده، رایگان و یکپارچه با اندروید و جست‌وجوی گوگل. این سرویس تجربه‌ای سبک و کارآمد ارائه می‌داد، بدون شلوغی و پیچیدگی‌هایی که در اسپاتیفای دیده می‌شود.
اما در سپتامبر ۲۰۲۳ خبر رسید که این اپ در ۲۰۲۴ بازنشسته خواهد شد. در آمریکا در آوریل و در باقی جهان در ژوئن تعطیل شد. گوگل راهی برای انتقال اشتراک‌ها به یوتیوب میوزیک فراهم کرد، اما بسیاری از کاربران از این تصمیم ناامید شدند. چون یک اپلیکیشن اختصاصی برای پادکست‌ها بسیار کارآمدتر از ترکیب آن‌ها با پلتفرمی بزرگ‌تر بود.
میراثی از آزمایش‌ها
نگاهی به این برنامه‌ها نشان می‌دهد که گوگل همیشه از امتحان کردن ایده‌های تازه هراسی نداشته است. برخی از این آزمایش‌ها بعدها الهام‌بخش سرویس‌های موفق‌تر شدند. Inbox مسیر پیشرفت جیمیل را شکل داد، پیکاسا بستر Google Photos را آماده کرد و پلی میوزیک زمینه‌ساز یوتیوب میوزیک شد.
اما روی دیگر این ماجرا بی‌اعتمادی کاربران است. هر بار که سرویسی بسته می‌شود، بخشی از اعتماد مخاطبان از بین می‌رود. بسیاری از کاربران امروز پیش از استفاده از اپلیکیشن جدید گوگل تردید می‌کنند، چون می‌دانند ممکن است چند سال بعد ناگهان تعطیل شود. و واقعیت این است که جایگزین‌ها هم همیشه نتوانسته‌اند همان کیفیت و تجربه‌ی گذشته را تکرار کنند.
