برنامه‌نویسی کامپیوتر مسیر شغلی پر درآمد و با توان درآمدی بالایی است، از این رو این روزها والدین علاقمندند کودکانشان به عنوان برنامه‌نویس کامپیوتر بزرگ شوند. اگر میخواهید به کودکان خود یاد دهید که چگونه برنامه نویس شوند، لازم است از کجا شروع کنید؟ میتوانید از زبانهای برنامه‌نویسی و ابزارهای مخصوص کودکان که در این لیست برایتان آورده‌ایم استفاده کنید.
Scratch
Scratch یک زبان برنامه‌نویسی رایگان برای کوکان است که توسط آزمایشگاه Lifelong Kindergarten دانشگاه MIT توسعه یافته است. این زبان رایگان شامل آموزش‌های چگونگی شروع کار، دستورالعمل‌های درسی برای والدین و همچنین یک جامعه کاربری منسجم است. همچنین کارت‌هایی وجود دارند که می‌توان به دور از کامپیوتر مفاهیم برنامه‌نویسی Scratch را یاد بگیرند.
Scratch دارای یک رابط بصری به شیوه ساخت بلوکها برای ایجاد تجربه‌ای اصولی برای کودکال و حتی والدین آنها است. به نحوی که اجزای برنامه‌نویسی از جمله عملگرها، رویدادها و عملیات‌ها را به یک دیگر می‌چسبانید.
هر بلوک شکلی دارد که اجازه می‌دهد تنها با یک شی سازگار دیگر ترکیب شود. برای مثال حلقه تکرار به صورت حرفU به نمایش درآمده است تا به شما این امکان را دهد که بدانید باید بلوکها را بین شروع و پایان یک حلقه قرار دهید.
می‌توان از این برنامه برای ساخت پویا نمایی‌ها و بازی‌های واقعی توسط تصاویر و ویژگی‌های پیشفرض یا حتی افزودن فایل‌های جدید استفاده کنید. می‌توان از این برنامه حتی بدون اتصال به اینترنت نیز بهره برد. کودکان می‌توانند در صورت تمایل تولیدات خود را بر روی جامعه آنلاین Scratch قرار دهند.
از آنجا کهScratch رایگان است و پشتیبانی خوبی دارد، اولین پیشنهاد ما برای برنامه‌نویسی کودکان است. حتی به راحتی می‌توانند تاثیرScratch را بر روی سایر زبانهای برنامه‌نویسی از جمله Blockly که در اینجا لیست شده‌اند نیز ببیبید.
رده سنی مناسب: ۸ الی ۱۶ سال
الزامات: کامپیوتری دارای مک، ویندوز یا لینوکس
Blockly
Blockly حالت بهبود یافته Scratch توسط گوگل است که از همان تکنیک ساخت اتصالات بلوکها استفاده می‌کنید اما قابلیت آن این است که می‌تواند کد را در قالب چندین زبان برنامه‌نویسی مختلف تحویل دهد. در حال حاضر شامل زبانهای JavasScript، Python، PHP، Luaو Dart است. این قابلیتBlockly را بیشتر به یک ویرایشگر بصری تبدیل کرده است، تا صرفا یک زبان برنامه‌نویسی مخصوصا کودکان.
در واقع شما میتوانید در کنار صفحه خود همزمان با اتصال بلوکها، کد مربوط به آنها را نیز مشاهده کنید. همچنین میتوانید زبان را تغییر دهید و تفاوت بین آنها را مشاهده کنید. این کار Blockly را به ابزاری ایدآل برای آموزش کد نویسی برای رده سنی گسترده‌ای تبدیل کرده است.
با اینکه به نظر میرسد کهBlockly انتقال یافته خوبی ازScratch است، درواقع گوگل باMIT برای توسعه نسل بعدیScratch با استفاده از پلتفورم Blockly کار می‌کند.
Blockly همچنین از ساختار اصلیAndroid App Inventor که می‌تواند برای توسعه نرم‌افزارهای اندرویدی به کار رود بهره برده‌است. MIT کنترل آنچه که زمانی پروژه گوگل بود را به دست گرفته است.
متاسفانه Blockly به کاملیScratch توسعه نیافته است و به اندازه کافی آموزشی برای آن وجود ندارد. بدین منظور رده سنی بالاتری برای آن توصیه می‌کنیم و همچنین پشتیبانی بیشتر والدین را لازم می‌دانیم.
رده سنی پیشنهادی: بیشتر از ۱۰ سال
الزامات: کامپیوتری دارای مک، ویندوز یا لینوکس
Alice
Alice یک ابزار برنامه نویسی سه بعدی است که برای آموزش مفهوم زبانهای برنامه نویسی شی‌گرا مانند C++ به کار می‌رود. این سیستم نیز از راه کار مشابه ساخت بلوکها جهت امکان دادن به کودکان برای ساخت بازی‌ها یا انیمیشن‌ها توسط برنامه‌نویسی حرکت دوربین‌ها، مدل‌های سه بعدی و سکانس‌ها بهره می‌برد.
رابط کاربری درگ و دراپ کردن و همچنین یک دکمه ساده اجرا می‌تواند برای برخی دانش آموزان نسبت ساختار خوشه ای Scratch دارای پیچیدگی کمتری باشد. برنامه ها یا متدهایAllice می‌توانند به یک IDEجاوا مانند NetBeens تبدیل شوند تا دانش آموزان برنامه‌نویسی بتوانند انتقالی از یک ظاهر ساخت بلوک به یک زبان برنامه‌نویسی استاندارد داشته باشند.
Alice توسط دانشگاهCarnegie-Melon توسعه یافته است. سایت آن تر و تمیز نیست، اما برنامه آن می‌تواند همچنان مورد تحقیق قرار بگیرد و توسعه یابد.
نکته: اگر میخواهیدAlice را بر روی یک مک بوک نصب کنید، لازم است که نصب آن را با رفتن به آدرس System Preferences: Security and Privacy: Allow apps downloaded from: Anywhere فعال کنید. (میتوانید تنظیمات را پس از نصب به حالت قبل بازگردانید).
رده سنی پیشنهادی: بیشتر از ۱۰ سال
الزامات: کامپیوتری دارای مک، ویندوز یا لینوکس
Swift Playgrounds
Swift یک زبان برنامه‌نویسی جهت ساخت برنامه هایiOS است. Swift Playgrounds یک بازی iPad است که جهت آموزش چگونگی برنامه نویسی به زبانSwift برای کودکان طراحی شده است. می‌توان آن را به صورت رایگان از اپل دانلود کرد و همچنین نیاز به هیچ پیش دانش کد زنی ندارد.
این نرم‌افزار آموزش‌های بسیاری برای طراحی دستورات متفاوت Swift دارد. در این نرم‌افزار باید کارکتری به نام Byte را در یک جهان سه بعدی هدایت کنید. اگرچه کودکان نیازی به هیچگونه دانش برنامه نویسی ندارند، با این حال باید بدانند چگونه آموزش‌ها را بخوانند و همچنین برای حل مسائل ممارست داشته باشند. قابلیت درگ و دراپ کردن کدها امکان تایپ اشتباه را حذف کرده است اما Swift Playgrounds دارای ساختار اتصال بلوکها به یکدیگر نیست.
زمانی که فرزند شما درSwift Playgrounds مهارت پیدا کرد، می‌تواند برنامه‌نویسی به زبانSwift را شروع کند.
رده سنی پیشنهادی: بیشتر از ۱۰ سال
الزامات: iPad
Twine
برای کودکانی که علاقه بیشتری به ساخت بازی و داستان‌سرایی دارند، و علاقه‌ای به جزئیات تکنیکی برنامه‌نویسی ندارند، می‌توانند ازTwine استفاده کنند.
Twine یک نرم افزار رایگان غیرخطی داستان‌سرایی است که می‌تواند توسط کاربرانی در تمام رده های سنی از جمله افراد بالغ و تحصیل کرده مورد استفاده قرار بگیرد.توسطTwine دیگر نیازی به یادگیری هیچ کدی نیست، این نرم‌افزار به جای آموزش کدزنی به کاربران، چگونگی ساختارسازی و ایجاد بازی‌ها و داستانهای غیرخطی را آموزش می‌دهد.
داستانهایTwine مانند صفحات وب، شامل صفحات متنی و تصاویر می‌شود.طراحی رابط کاربری آن ارتباط بین صفحات را نشان می‌دهد، به نحوی که می‌تواند توسط متون، لینک‌ها و تصاویر اصلاح شوند. بیشترین کاربرد آن برای بازی‌های سبک ‘ماجراجویی خود را انتخاب کنید’ که در آنها بازی‌کننده می‌تواند شاخه خود را در هر مرحله از بازی انتخاب کند، کاربرد دارد.
درحالی که این نرم‌افزار به کودکان آموزش کدزنی نمی‌دهد، مهارت‌های طراحی و برنامه‌ریزی را به آنها می‌دهد که این مهارت‌ها برای طراحان بازی و داستان‌سرایان نقشی حیاطی دارد.
شما میتوانید داستانهای Twine را به صورت آنلاین ایجاد کنید یا میتوانید نرم افزار آن را برای استفاده آفلاین دانلود کنید.
رده سنی پیشنهادی: ۱۲ سال به بالا
الزامات: کامپیوتری دارای مک، ویندوز یا لینوکس
LEGO Mindstorms
یک راهکار دیگر برای یادگیری برنامه‌نویسی، استفاده از روبایتک است. بسیاری از کودکان به برنامه‌نویسی چیزهایی که در دنیای واقع عینیت دارند پاسخ مثبتی نشان می‌دهند. کیت‌های روباتیک و زبانهای برنامه‌نویسی بسیاری وجود دارند که میتوانید برای برنامه‌نویسی از آنها استفاده کنید. اما سیستم LEGO Mindstorms دارای بزرگترین جامعه کاربری و یک نرم‌افزار برنامه‌نویسی بصری مناسب برای کودکان است. میتوانید محیط برنامه‌نویسی آن را به صورت رایگان دانلود کنید، اما برای استفاده از آن نیاز دارید که یک کیتMindstorms برای اجرای برنامه‌ها دارید.
نرم‌افزار برنامه‌نویسی LEGO EV3 می‌تواند بر روی تبلت و کامپیوتر نصب شود و مانندScratch و Blockly از ساختار بلوک سازی بهره می‌برد. البته برنامه LEGO تمایل بیشتری به ساخت برنامه‌های عرضی دارد و بیشتر به صورت فلوچارت مانند است. دانش آموزان تلفیقی از عملکردها، متغیرها و رویدادها را به منظور تغییر ساخته‌های خود توسط LEGO Mindstorms ایجاد می‌کنند. در حالی که زبان برنامه‌نویسی آن برای کودکان کم سن، ساده است ولی در همین حین، می‌تواند برای کودکانی با سن بالاتر و حتی افراد بالغ در حد کافی چالش برانگیز باشد.
علاوه بر محیط برنامه‌نویسی LEGO Mindstorms؛ سیستمLEGO دارای یک کرنل متن باز لینوکس است که می‌تواند اصلاح شود و توسط زبانهای برنامه‌نویسی سنتی تری مانند Python یا C++ برنامه‌نویسی شود.
الزامات فنی: زبان برنامه نویسیEV3 بر روی مک، ویندوز، اندروید و iOS قابل اجرا است.
رده سنی پیشنهادی: ۱۰ سال به بالا (کودکان کم سن‌تر می‌توانند با نظارت بیشتری از آن استفاده کنند)
الزامات: کامپیوتری دارای سیستم عامل مک یا ویندوز یا یک تبلت اندروید یا iOS
Kodu
Kodu یک نرم‌افزار برنامه‌نویسی بازی شرکت ماکروسافت است که برایXbox 360 طراحی شده است. نسخه ویندوز آن رایگان است ولی نسخهXbox 360 آن۴٫۹۹ دلار است. کودکان می‌توانند از این نرم‌افزار برای طراحی و باز کردن بازی‌ها در دنیای سه بعدی بهره ببرند.
Kodu دارای رابط گرافیکی جذابی است و برنامه‌نویسی نسخه Xbox آن می‌تواند به صورت کامل از کنترلگر بازی صورت پذیرد. اگر سخت‌افزار لازم آن را داشته باشید،Kodu با وجود قدیمی بودن، همچنان انتخاب خوبی به شمار می‌رود.
متاسفانه نسخهXbox یک Kodu وجود ندارد و به نظر نمی‌رسد که در آینده نیز توسعه پیدا کند.
رده سنی پیشنهادی: ۸ الی۱۴ سال
الزامات: ویندوز ۷ یا کمتر یا Xbox 360
توصیه‌های بیشتر
برای کودکان با سن بالاتر ممکن است ترجیح دهید که آنها آموزش خود را مستقیما از زبانهای برنامه‌نویسی استاندارد مانند Python، Java یا Ruby شروع کنند. هیچ زبان برنامه‌نویسی مخصوص کودکانی مورد نیاز نیست. آموزشگاه Khan وCodecademy دوره‌های آموزشی آنلاین رایگانی را برای شروع برنامه‌نویسی قرار داده‌اند. دانش‌آموزان با انگیزه می‌توانند از Minecraft نیز استفاده کنند. جامعه Minecraft بسیار پرهیاهو و دارای آموزش‌های بسیاری است و همچنین دارای کمپ‌ها و کلاس‌های مجازی است. بازی سه بعدی Unity راهکار مناسب دیگری برای ورود به برنامه‌نویسی بازی‌های سه بعدی است که البته دارای منابع آنلاین بسیار زیادی نیز هست. فقط در نظر داشته باشید که برنامه‌نویسی ذاتا خسته کننده است. در این کار نیاز به رفع اشکالات و سعی و خطاهای بسیار زیادی است. بهترین ابزاری که والدین می‌توانند برای نو برنامه‌نویسان خود فراهم کنند، ایجاد حس ممارست و اراده است.
