1
سرهنگ محمدمهدی کاکوان معتقد است: پلیس فتا به حریم خصوصی افراد سرک نمی‌کشد و تنها وظیفه رسیدگی به جرمی که اتفاق افتاده و در مواردی جلوگیری از وقوع جرم را بر عهده دارد.
رییس پلیس فتا تهران در گفتگو با هفته نامه «تجارت فردا» استفاده از اپلیکیشن های پیام رسان را تایید نمی‌کند و هشدار می‌دهد کاربران حتماً قبل از پذیرش نصب این برنامه‌ها امکانات و مجوزهایی را که به این برنامه‌ها می‌دهند، مطالعه کنند و قبل از عضویت حتماً میزان ضرورت حضور در این شبکه‌ها را بسنجند. بهتر است کاربران از اشتراک‌گذاری هرگونه اطلاعات شخصی یا ارسال آنها از طریق این شبکه‌ها بپرهیزند.
در ادامه متن گفتگوی سرهنگ کاکوان با «تجارت فردا» آمده است:
به طور خلاصه بگویید وظیفه پلیس فتا چیست؟
با پیشرفت علم و تکنولوژی به موازات نفوذ اینترنت در کشور ناجا بر آن شد تا تشکیلاتی مبنی بر مبارزه با جرائم اینترنتی تشکیل دهد که مستقل عمل کند. با گسترش تکنولوژی و استفاده بیشتر کاربران و به موازات آن جرائمی که در این حوزه اتفاق می‌افتد ناجا تصمیم گرفت پلیس مستقلی را تحت عنوان پلیس فتا تشکیل دهد که عملاً از اوایل سال ۹۰ راه‌اندازی شد و وظیفه رسیدگی به کلیه جرائم در حوزه اینترنت و فضای مجازی را بر عهده دارد.
متاسفانه با‌خبریم که برخی کاربران در شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک و همچنین شبکه‌های اجتماعی موبایلی از جمله وایبر به انتشار مطالب توهین‌آمیز پرداخته‌اند و سردار هادیان‌فر در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها گفته بودند با کسانی که از طریق وایبر و واتس‌آپ مطالب توهین‌آمیز منتشر می‌کنند برخورد خواهد شد. این برخورد چه نوع برخوردی خواهد بود؟
درباره چگونگی و نحوه برخورد با این نوع کاربران بهتر است از خود سردار هادیان‌فر سوال شود. چون ایشان رئیس پلیس فتا هستند و بالاخره خود ایشان آن مساله را مطرح کرده و بهتر است خودشان پاسخگو باشند.
برخورد معمول چگونه است؟
برخورد معمولش چند بخش دارد، با توجه به موازین و مقررات نظام جمهوری اسلامی و اینکه ضابط قضایی مساله کدام بخش باشد، پلیس باشد، یگان‌های ویژه باشند یا بقیه گروه‌ها متفاوت خواهد بود.
آیا پلیس فتا مجوز فیلتر کردن سایت‌ها یا اپلیکیشن‌های پیام‌رسان مانند وایبر یا واتس‌آپ و غیره را دارد؟
در مورد فیلترینگ باید بگویم فقط کمیته مصادیق مجرمانه و فیلترینگ که کارشناسان عالی دارد، ورود می‌کند و اصلاً در حوزه ما قرار نمی‌گیرد. ما تنها وظیفه رسیدگی به شکایات مردم را بر عهده داریم و تقاضاهای مردمی را بررسی می‌کنیم.
می‌دانیم این برنامه‌های ارتباطی هیچ‌کدام تولید داخل نیستند و همه در کشورهای دیگر نوشته شده‌اند، و البته در تمام دنیا استفاده از این برنامه‌ها بسیار مرسوم است. اما آیا ما در ایران ابزار لازم برای مانیتور کردن این برنامه‌ها را داریم؟
قرار نیست ما چیزی را مانیتور کنیم، باید عرض کنم ما مجوز دخالت در حوزه خصوصی دیگران را نداریم. حتی هیچ شبکه اجتماعی را مانیتور نمی‌کنیم، تنها وقتی جرمی اتفاق می‌افتد ما ورود می‌کنیم و با روش‌هایی که داریم اقدامات لازم را انجام می‌دهیم.
در کشور ما بعضی از این ابزارها فیلتر است و کاربران برای استفاده از آنها از فیلتر‌شکن یا وی‌پی‌ان استفاده می‌کنند و اصطلاحاً به یک سرور خارج از کشور متصل می‌شوند و بسته‌های ارسالی از آدرس دیگری ارسال و دریافت می‌شود. آیا در این صورت هم برای شما و همکاران‌تان تعیین هویت این افراد امکان‌پذیر است؟
ببینید اگر هدف این است که به خوانندگان اطلاع دهید که توانایی پلیس فتا چقدر است باید عرض کنم به هر حال قابلیت‌هایی هست که پلیس دارد و اقدامات فنی وجود دارد که من نمی‌توانم به شما بیشتر از این توضیح دهم. اما اگر می‌خواهید به خوانندگان اطلاع دهید که خیال‌شان بابت فضای مجازی راحت باشد باید خطاب به خوانندگان بگویم، هر کسی که ضرر و زیانی در استفاده از فضای مجازی به او وارد شده است تشریف بیاورد پلیس فتا، بدون هیچ گونه نگرانی و با توجه به امکاناتی که پلیس فتا در اختیار دارد، مطمئناً نتیجه لازم را خواهند گرفت. مطمئن باشید به حق و حقوق خود خواهند رسید و مجرم به راحتی شناسایی خواهد شد اما از چگونگی شناسایی آن نمی‌توانیم اطلاعاتی بدهیم و جزو اطلاعات محرمانه است.
اما یک نکته مهم‌تر هم باید به خوانندگان متذکر شوم. اصولاً فضای مجازی، فضای بی‌حد و مرزی است. یعنی فرق می‌کند بین یک جرم که در یک منطقه جغرافیایی اتفاق می‌افتد. در آن صورت از طریق اطرافیان، همکاران در منطقه و… اقدام به دستگیری می‌کنیم، اما فضای مجازی این‌چنین نیست. حد و مرزی وجود ندارد و بسیاری از این جرم‌ها ممکن است از خارج از کشور اتفاق بیفتد. خیلی از کشورها با ما رابطه اطلاعاتی دارند و بحث همکاری جهت دستگیری مجرمان بین ما وجود دارد و ما اقدامات لازم را انجام می‌دهیم و البته خیلی از کشورها هم تابع قوانین بین‌المللی نیستند و بسیاری از جرائم اینترنتی از آنجا پشتیبانی می‌شود که کاربران عزیز ما باید خودشان بسیار مراقب این فضاهای مجازی باشند.
من تصور می‌کنم به دلیل اختلاف فرهنگی میان کشور ما و بعضی کشورهای توسعه‌یافته، به‌جای اینکه این برنامه‌ها وسیله ارتباط باشد، تبدیل به یک ابزار برای تفریح شده است و چند دلیل هم برای این اتفاق وجود دارد. یکی اینکه ارسال پیام از طریق این برنامه‌ها بسیار ارزان است. مثلاً به ازای ارسال یک پیام کوتاه از طریق اپراتورها باید حداقل ۱۰ تومان بپردازد در حالی که برای ارسال یک پیام از طریق این شبکه‌ها شاید یک کیلوبایت اینترنت با هزینه بسیار پایین‌تر مصرف کند. همین ارزانی سبب استفاده نادرست از این برنامه‌ها شده است. آیا این نظر را تایید می‌کنید؟
ببینید ما در فضای مجازی هم مانند فضای فیزیکی هستیم. تصور کنید شما حضور خود در تمامی فضاهای فیزیکی را شاید تایید نکنید. حتی در همین تهران شاید شما رفتن به بعضی مکان‌ها را در شأن خود ندانید. فضای مجازی هم همین است. لذا کاربران باید دقت کنند وقتی می‌خواهند عضو یک شبکه اجتماعی یا هر چیز دیگری شوند، قبل از هر چیز به این سوال پاسخ دهند که آیا اصلاً ضرورتی برای عضویت در این شبکه اجتماعی وجود دارد؟ اینکه اطلاعات ما و برنامه‌هایی که ما داریم در اختیار این شبکه‌ها قرار بگیرد یا نه و اینکه این برنامه‌ها چه قابلیت‌هایی دارد؟ استفاده از تکنولوژی را به هیچ وجه نمی‌شود طرد کرد یا گفت ضرر دارد یا اینکه برای مسائل فان استفاده می‌شود اما قطعاً می‌توان گفت قابلیت‌های بدی دارد و البته قابلیت‌های بسیار خوبی هم دارد. هر کاربر بنا به شرایط و شخصیت و مسائل فرهنگی خودش، خودش باید تشخیص بدهد آیا به این فضا وارد بشود یا نه و حالا اگر وارد این فضا شده است چقدر باید از این فضا استفاده کند و چقدر اطلاعات در اختیار آن برنامه قرار دهد که خدای‌ناکرده مورد آسیب واقع نشود.
ما چندی قبل توانستیم با مدیرعامل وایبر که آقای تالمون مارکو است، مصاحبه کنیم. در بخشی هم امنیت این برنامه را مورد بررسی قرار دادیم و هشدارهایی را هم در خصوص استفاده از این برنامه به کاربران دادیم. اما بسیاری از کاربران برای کم کردن هزینه‌ها مجبورند از این برنامه‌ها استفاده کنند. آیا برنامه مشابه داخلی یا روش جایگزینی برای عدم استفاده از این برنامه‌ها نوشته شده است؟
البته این سوال شما پلیسی نیست که بنده جوابگوی شما باشم. اما قطعاً اپراتورهای تلفن همراه باید جواب قانع‌کننده‌ای برای این صحبت شما داشته باشند. چیزی که من به‌عنوان یک پلیس می‌توانم خدمت شما و خوانندگان محترم عرض کنم این است که استفاده از فضای مجازی به رغم اینکه فرصت‌هایی را دارد اما باید بدانیم که تهدیداتی هم در این فضا هست. حال من راجع به این شبکه اجتماعی خاص که شما فرمودید ورود نمی‌کنم، چون اصلاً به هیچ وجه این فضا را تایید نمی‌کنم. اما کاربران باید بدانند که این عکس‌ها، فیلم‌ها و اطلاعاتی که از طریق این برنامه‌ها رد و بدل می‌کنند، در کشورهای مختلفی که این برنامه‌ها سرور دارند نگهداری می‌شود و کاربران خودشان باید تصمیم بگیرند که آیا حضور در این شبکه‌ها اصلاً ضرورت دارد یا خیر و اینکه اگر ضرورت دارد چه میزان اطلاعات از خود در آنها قرار دهند یا رد و بدل کنند. اینکه استفاده از این شبکه‌ها چقدر مقرون به صرفه است هم یک کار پلیسی نیست و اپراتورها و وزارت ارتباطات باید پاسخگوی شما باشند و اینکه چه نوع بسته‌های اینترنتی به کاربر ارائه دهند.
