شرایط اجتماعی قطعا یکی از مهم ترین عوامل در هویت رفتاری انسا نها و حتی شرکت هاست و شرکتهای خارجی در ایران از این قانون مستثنی نیستند. وقتی درنگاه اول لیست بیش از سه هزار شرکت خارجی و نماینده را درا یران میبینم، با خود به این داستان می اندیشم که اگر در دولت حاضر کمی روابط خارجی بهبود یابد یا به طور کامل تحریم ها برداشته شود، چه حجمی از شرک تهای خارجی به ایران می آیند؟
از صنعت الکترونیکی ولوازم خانگی و خودرو گرفته تا خوراک و پوشاک ولوازم پزشکی و… اما متاسفانه اتفاقی که در این هشت سال برای هویت رفتاری شرکتهای خارجی افتاد، سه گونه رفتاری را برای این شرکتها دربر داشت.
گونه اول: رفتن از ایران؛
برخی از شرکتهای بزرگ و کوچک خارجی ساده ترین راه را در مقابل این تحریم ها برای خود انتخاب کردند و رفتن را بهترین راه حل در مقابل فشار بر شرکت های مادر دانستند .بماند که شاید هم بهترین بهانه برای رفتن از ایران در مقابل افت شدید تجارت جهانی در آن زمان ها بود!
شرکت هایی مانند: نوکیا، نوکیا زیمنس، رنو، ZTE ، شرکت نفتی BP و…
گونه دوم :تقلیل نیرو؛
در پی چراغ خاموش بودن برخی دیگر که حاضر نبودند بازار انحصاری خود را از دست دهند، شروع به کم کردن نیرو و بودجههای مارکتینگ کردند تا در عین حضور دربازار ایران و از دست ندادن آن در مقابل فشارها مقاومت کنند.
شرکت هایی مانند: پاناسونیک، سونی و…
گونه سوم :ترکیب؛
این حالت که شاید ترکیبی از دو حالت قبل است، برای شرکت هایی اتفاق افتاد که هم سهم بازار زیادی در ایران دارند و هم در زمینه های مختلف کار می کنند؛
شرکت هایی مانند سامسونگ. این شرکت ها با توجه به حجم بالای کار درا یران در مقابل این فشارها نیز مجبور به تغییر هویتی شدند. تغییراتی مانند تقسیم شدن شرکت در بین واردکنندگان بزرگ ایرانی و واگذاری بخش هایی به آنواردکننده که در نتیجه باعث ضعیف شدن قدرت مدیران اصلی شرکت شد؛ اتفاقی که نتایج خوبی نه برای شرکت اصلی و نه درنهایت برای مصرف کننده خواهد داشت. مانند اتفاق اخیری که برای بخش موبایل سامسونگ رخ داده و نشان دهنده فعالیت واردکنندگان و آثار سوء بر این برند است که نتیجه ای جز حذف برند موبایل از ایران را برای سامسونگ در بر نداشت و نتیجه بد آن ورود کالای قاچاق به بازار و آسیب دیدن هرچه بیشتر برند و مصرف کننده بود.
نتیجه: جمع بندی سه حالت قبل دو نتیجه در پی دارد:
ورود شرکتهای رده سوم چینی و هندی؛ که توجهی به تحریمها ندارند و تحریم ها را دور می زنند )صنعت خودرو و پزشکی بازخورد این نتیجه را سریع به خود دید(.
شروع دوباره تولید!؛ البته از آنجا که این تولید نیاز به موارد اولیه وارداتی دارد و خرید مواد اولیه نیاز به انتقال پول؛ پس یا تولید تعطیل شد یا راه ورود مواد اولیه از کشور چین و هند باز شد.
شهاب الدین حدیدی