اما آیا واردات خودرو فقط تابع بودن یا نبودن تحریم‌هاست؟ می‌توان امیدوار بود خودروهایی که وارد ایران می‌شوند از اصالت لازم برخوردار باشند؟ بودجه سال ۱۳۹۳ حاکی از کاهش ۴۸درصدی درآمد دولت از محل واردات خودرو است. این بند در بودجه ۹۳ چه پیامی برای وارد‌کنندگان خودرو دارد؟ آیدین فضلعلی‌زاده یکی از وارد‌کنندگان خودرو به کشور است که «تجارت فردا» برخی از این پرسش‌ها را با او در میان گذاشته است. این تاجر از مصائب واردات انواع خودرو به ایران سخن می‌گوید.
به نظر شما، در حال حاضر مسائل یک واردکننده چه مسائلی است؟ یعنی یک واردکننده اگر بخواهد در این کشور کالایی را وارد کند با چه مشکلاتی روبه‌ر‌و می‌شود؟
مشکلات که در همه کارها کم و بیش هست ولی آنچه ما باید به آن بپردازیم این است که مشکلاتی که در این کار با آن مواجه هستیم کم و بیش شامل همه صنوف مرتبط با واردات می‌شود به همین دلیل من مایلم در ابتدا اصل مشکلات را به دو بخش عمده تقسیم کنم، اولین معضل ما نوع مدیریت بخش بازرگانی و تجارت دولتی ما و نحوه تعامل آن با دیگر سازمان‌های مرتبط با کسب‌و‌کار است که متاسفانه باید اعتراف کرد واقعاً در سال‌های اخیر در این مورد هیچ پیشرفت قابل قبولی نداشته‌ایم و این پروسه‌های طولانی‌مدت اخذ مجوز یا استعلامات آسیب‌های جبران‌ناپذیری به پیکره اقتصاد بخش خصوصی ما وارد کرده و همچنان هم وارد می‌کند. دومین مساله عدم وجود سیستم کارآمد آموزش کارکنان در بخش بازرگانی دولت و حتی بخش خصوصی است که این هم یکی از مسائل مهم جامعه ماست که باید هر چه زودتر مسوولان جدید فکر اساسی نسبت به رفع آن ترتیب دهند.
موارد مشخص‌تر این مشکلات در کجای کار شما وجود دارد؟
ما در چند مرحله به اشکالاتی بعضاً می‌خوریم که در صورت وجود اراده سازمان یا نهاد مربوطه به راحتی قابل اصلاح است، از آن جمله برخی سختگیری‌ها در مورد ارزیابی خودروها در گمرک، برخی اشکالات مربوط به طولانی بودن پروسه مجوزهای شماره‌گذاری در ابتدای هر سال، سختگیری‌های جدید در مراکز شماره‌گذاری و اشکالات سیستم تخلیه خودروها در بنادر، پروسه‌های طولانی‌مدت مجوزهای واردات و نا‌هماهنگی بین سازمان‌های مرتبط پس از صدور مجوز‌ها و همین‌طور می‌توان مورد‌های دیگری برشمرد…!
قضیه قاچاق خودرو به نظر شما وجود دارد؟
ببینید قاچاق به کالایی گفته می‌شود که بدون طی کردن تشریفات گمرکی و بدون پرداخت کامل حقوق ورودی وارد کشورمان شده باشد، ما در این مساله با موضوعی پیچیده‌تر از قاچاق مواجهیم، چیزی که باعث نگرانی می‌شود وجود جریانی در بعضی گمرکات است که خودروها را طبق آنچه واقعاً هستند و طبق آن حقوق ورودی مشمول می‌شوند کارشناسی نمی‌کنند و مبلغ قانونی را به همان میزان قانونی دریافت نمی‌کنند. همه گمرکات ما هنوز مکانیزه نیستند، ما شاید اگر می‌توانستیم همه گمرکات را مثل گمرک شهید باهنر بندر‌عباس تجهیز کنیم همه چیز طبق روال قانونی و یکسان در سراسر کشور اعمال می‌شد و بدون هیچ‌گونه تبعیضی.
اشکالات دیگری که به نظر شما می‌توان حل کرد، چیست؟
یکی دیگر از مسائلی که ما با آن مواجه هستیم این است که ما باید ساز و کاری را فراهم بکنیم که تمامی گمرکات کشور نظر واحدی نسبت به هر نوع خودرو داشته باشند. در حال حاضر وزارت صنعت، معدن و تجارت این مسوولیت را دارند که با اخذ تمامی مجوزهای لازم از نماینده انحصاری هر برند در زمینه خودرویی اجازه ثبت سفارش خودروهای مجاز به ورود به کشور را صادر کنند. متاسفانه مشکلی که باعث طی کردن یک پروسه زمان‌بر و بعضاً فرسایشی می‌شود این است که خودرویی که به عنوان خودرو مجاز به ورود از طرف وزارت صنعت، معدن و تجارت برای ثبت سفارش اعلام و کلیه شرایط مربوط به خودرو مجاز احراز شده بایستی با تمامی سازمان‌های مرتبط با این مجوز نیز اعم از گمرک و محیط زیست و استاندارد و شماره‌گذاری هم هماهنگ شود در صورتی که ما الان وقتی می‌خواهیم ثبت سفارش کنیم، برای وارد کردن آن گاهی در نقطه اول یعنی در گمرک با مشکل مواجه می‌شویم. چرا که به طور مثال گمرک اظهار می‌کند این خودرو هنوز ارزش‌گذاری بهای آن اعلام نشده است که طبق آن حقوق ورودی محاسبه شود. در این صورت ما باید این خودرو را در گمرک بگذاریم و برای اینکه کار بیشتر معطل نشود باید نامه استعلام بگیریم و جواب آن را دنبال کنیم و بگیریم و بیاوریم تا کارمان راه بیفتد در حالی که این مسائل را وزارت صنعت، معدن و تجارت قبل از اینکه در پورتال و وب‌سایتش بیاورد که اینها مجاز به ورود هستند، بهتر بود که با هماهنگی با همه سازمان‌های مربوطه و پس از اخذ کلیه مجوزهای گرفته‌شده مجاز بودن هر مدل خودرویی را اعلام می‌کرد. ببینید اینها ممکن است به ظاهر چیز مهمی نباشد ولی تاثیر مهمی در روند کارها و قیمت‌های تمام‌شده می‌گذارد.
این پروسه چند روز زمان می‌برد؟ یعنی از روزی که از کشور مبدأ وارد می‌کنید و به اصطلاح وارد گمرک می‌شوید تا روزی که تحویل می‌گیرید و می‌خواهید به دست مشتری برسانید چقدر طول می‌کشد؟
در حال حاضر کل پروسه‌ای که از شروع خرید خودرو تا تحویل آن به مصرف‌کننده طول می‌کشد حدوداً ۲۰ تا ۲۵ روز است البته امکان اینکه به حداکثر ۱۰ روز تقلیل پیدا کند در صورت همکاری سازمان‌ها و مراکز مربوطه به راحتی وجود دارد.
صنف شما، که فکر کنم متشکل هم نیستید. به طور میانگین بخواهیم حساب کنیم، چه افرادی در این حوزه واردات خودرو مشغول هستند؟ با چه رویکردهایی؟ به غیر از انحصاری‌ها.
از زمان شروع افزایش تدریجی قیمت ارز، افراد زیادی وارد این بازار شده‌اند، چون قیمت ارز که افزایش پیدا می‌کرد تمام کسانی که وارد این حوزه شده بودند سود می‌کردند و این سود را شاید به حساب سود‌آور بودن واردات خودرو می‌گذاشتند در حالی که واقعاً این‌چنین نبود، کما‌اینکه پس از روی کار آمدن دولت جدید که به تبع آن سیاست تثبیت نرخ ارز تا حد قابل قبولی اعمال شده، این تعداد کسانی که طی سال‌های اخیر وارد این بازار شده‌اند به مرور می‌بینند که بازار به دلیل واقعی شدن قیمت‌ها از حاشیه سود قبل خود فاصله گرفته و غالباً حتی باعث ضرر و زیان نیز می‌شود.
الان هرکسی بخواهد می‌تواند خودرو وارد کند؟
به هیچ وجه، واردات خودرو هم مثل کلیه کالاهای مجاز به ورود به کشور، برای هر کسی با رعایت ضوابط و مقررات آزاد است.
حالا به عنوان یک فعال اقتصادی با توجه به برآوردی که از بازار دارید، عطش بازار ایران را برای واردات خودرو چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به‌رغم همه تصورات راجع به خودروهای وارداتی، تیراژ آن به نسبت کل بازار بالا نیست. ما بازار مصرف خوبی برای خودرو در کشورمان داریم ولی شاید بیشتر از ۹۵ درصد تقاضای بازار خودرو توان خرید خودروهای وارداتی را متاسفانه ندارند، البته این هم قابل اصلاح است فقط نیازمند همکاری سیستم بانکی هستیم تا بتوانیم این مسیر را برای کسانی که دوست دارند خودروهای با‌کیفیت سوار شوند هموار کنیم.
تجارت فردا
