پیش از آنکه یک مرورگر مبتنی بر هوش مصنوعی نصب کنید، لازم است بدانید موج جدیدی که پیرامون مدل‌های بزرگ زبانی شکل گرفته، باعث شده شرکت‌های کوچک و بزرگ به فکر ساخت «مرورگر هوش مصنوعی» بیفتند. حتی نام‌هایی مانند OpenAI و Perplexity هم وارد رقابت با غول بی‌رقیب این حوزه، یعنی Google Chrome، شده‌اند. هرچند وجود رقابت همیشه مثبت است، اما تجربه‌ی استفاده از این مرورگرها چیز دیگری می‌گوید: بیشترشان هنوز آماده‌ی استفاده‌ی روزمره نیستند.
نویسنده توضیح می‌دهد که حدود یک هفته مرورگر ChatGPT Atlas را امتحان کرده و پس از کنار گذاشتن آن، تحقیقات بیشتری انجام داده است. نتیجه‌ی بررسی‌ها نشان می‌دهد مسیر این مرورگرها به طور کلی اشتباه است.
آسیب‌پذیری جدی: حملات Prompt Injection
یکی از مهم‌ترین مشکلات مرورگرهای هوش مصنوعی، آسیب‌پذیری در برابر حملات تزریق دستور است. در این نوع حمله، یک وب‌سایت مجموعه‌ای از دستورهای پنهان را داخل صفحه قرار می‌دهد تا مدل زبانی، به جای گوش دادن به درخواست کاربر، از آن دستورهای مخفی پیروی کند. در این حالت، سیستم هک نمی‌شود؛ مدل صرفاً کل صفحه شامل متن‌های مخفی را می‌خواند و آن‌ها را دستور تلقی می‌کند.
این مسئله در مرورگرهایی که کل صفحه را یک‌جا تحلیل می‌کنند بسیار خطرناک‌تر است. نویسنده می‌گوید حتی OpenAI هم تأیید کرده Atlas هنوز در برابر چنین حملاتی آسیب‌پذیر است. او موفق شده یکی از مرورگرهای مشهور به نام Dia را فریب دهد تا تمام پاسخ‌ها را با «زبان دزد دریایی» ارائه دهد و واژه‌ی «dogs» را به «sea dogs» تغییر دهد. اگر چنین حمله‌ای با یک مثال ساده ممکن است، تصور کنید وب‌سایت‌های فروش یا سایت‌های مخرب چه کارهایی می‌توانند انجام دهند: از هدایت کاربر به گزینه‌های گران‌تر گرفته تا سوق دادن او به لینک‌های ناامن. در مرورگرهای هوش مصنوعی، شما «کاربر» نیستید بلکه «منبع داده» هستید
در سال‌های گذشته، گوگل با جمع‌آوری تاریخچه جستجو، مکان، عادت‌ها و علایق کاربران، یک پروفایل کامل از افراد می‌ساخت. اما با رواج مدل‌های زبانی، وضعیت بسیار حساس‌تر شده است. تعامل کاربران با یک LLM به‌صورت گفت‌وگومحور است، و باعث می‌شود افراد اطلاعات شخصی بیشتری را با سیستم در میان بگذارند. برخی حتی از ChatGPT مثل یک درمانگر استفاده می‌کنند.
این داده‌ها فقط ذخیره نمی‌شوند: در بسیاری از موارد برای آموزش و بهبود مدل‌های آینده استفاده می‌شوند. حالا تصور کنید یک مرورگر هوش مصنوعی تمام صفحات مشاهده‌شده، تمام درخواست‌ها و حتی تاریخچه‌ی جستجوی روزمره‌تان را به سرور ارسال کند. این خالص‌ترین شکل پروفایل‌سازی است؛ و دقیقاً همان چیزی است که ساخت یک مرورگر هوشمند را برای شرکت‌ها به‌شدت وسوسه‌برانگیز می‌کند.
عامل‌های هوشمند (Agents) هنوز مفید نیستند
یکی از ادعاهای مرورگرهای هوش مصنوعی، استفاده از «عامل‌ها» است؛ یعنی بخش‌هایی که قرار است خودکار وظایف را انجام دهند. اما فعلاً این ویژگی بیشتر دردسر ایجاد می‌کند تا کمک. نویسنده می‌گوید Agent Mode در ChatGPT Atlas اغلب عملکرد اشتباه داشت:
- اقداماتی را توهم می‌زد
- متن‌هایی را بی‌دلیل خلاصه می‌کرد
- اسکرول صفحه را نمی‌فهمید
- و بسیار کند بود
در شرایطی که خودِ کاربر می‌تواند یک کار ساده را سه برابر سریع‌تر انجام دهد، وجود عامل هوشمند نه تنها سودمند نیست، بلکه در برابر حملات تزریق دستور هم آسیب‌پذیر است و حتی ممکن است در برابر ایمیل‌های فیشینگ فریب بخورد. این یعنی یک ریسک امنیتی جدی.
بیشتر امکانات را می‌توان با افزونه‌ها ساخت
اگر به مرورگرهای AI امروز نگاه کنید، متوجه می‌شوید تقریباً همه‌شان شبیه هم هستند:
- استفاده از LLM هنگام ناکافی بودن جستجوی سنتی
- یک ستون کناری که صفحه را تحلیل می‌کند
- تعدادی قابلیت ساده‌ی عامل‌محور
کل این مجموعه را می‌توان با چند افزونه روی یک مرورگر مبتنی بر Chromium بازسازی کرد. در حقیقت، خود مرورگر هوش زیادی ندارد؛ تمام قدرت در سرور و مدل زبانی است. به همین دلیل، نیاز به یک مرورگر تازه تقریباً بی‌معنی است.
برای نمونه:
- Perplexity یک افزونه دارد که جستجوی گوگل را جایگزین می‌کند.
- افزونه‌هایی مثل FillApp ستون کناری هوش مصنوعی و برخی قابلیت‌های عامل را فراهم می‌کنند.
این‌ها نشان می‌دهد مرورگرهای AI چیزی انقلابی ارائه نمی‌کنند؛ بلکه فقط یک پوسته‌ی تازه بر همان امکانات قدیمی هستند.
مرورگرهای هوش مصنوعی باید بلندپروازانه‌تر باشند
شرکت‌ها باید از این ایده فاصله بگیرند که یک مدل زبانی به‌تنهایی می‌تواند مرورگر را «هوشمند» کند. هوش مصنوعی باید تجربه را واقعاً بهتر کند، نه فقط محتوای صفحه را به‌صورت متفاوت تکرار کند. نویسنده می‌گوید هنوز در حال گشتن بین مرورگرهای مختلف است و هیچ‌کدام نتوانسته‌اند جایگزینی برای تجربه‌ای باشند که مرورگر اصلی Arc ارائه می‌داد.
تا زمانی که این مرورگرهای جدید به چیزی بیش از «یک مرورگر معمولی + یک مدل زبانی در کنار صفحه» تبدیل نشوند، نمی‌توان آن‌ها را جدی گرفت.
