کلین روم چیست؟ ویژگی های اتاق تمیز چیست؟ استاندارد روشتایی و چراغ کلین روم؟ این‌ها سوال هایی است که قصد داریم به آن بپردازیم. قبل از هر چیزی لازم است ابتدا با محیط کلین روم آشنا شوید. کلین روم، Clean room یا اتاق تمیز به یک محیط ایزوله گفته می شود که ذرات هوا در آن به اندازه میکرون و زیر میکرون قابل مشاهده است. در واقع این نشان دهنده تمیزی این محیط است.
مکان اتاق تمیز همانطور که از نامش مشخص است یک مکان ایزوله است و امکان ورود در چنین فضایی کاملا کنترل شده می باشد. حتی کارکنان چنین فضایی هم با لباس خاص در این مکان حضور پیدا می کنند. در کلین روم ها فیلتر هایی طراحی شده است تا میزان آلودگی را به حداقل برساند.
کلین روم یا اتاق تمیز مکانی است که آلودگی، غلظت ذرات و عواملی مثل رطوبت فشار هوا و غیره تحت کنترل قرار می گیرد. نحوه کنترل این پارامترها با توجه به کاربردهای مختلف کلین روم متفاوت است. استاندارد ISO-14644 کلین روم را در ۹ کلاس طبقه بندی می کند که شامل ایزو یک تا ایزو نه میشود. کلین روم ایزو ۱ سطح تمیز تری نسبت به کلاس های بعدی دارد. ملاحظات باز و بسته شدن درب‌ها و تردد کارکنان نیز در هر کلاس متفاوت است و هر کدام سیستم های خاصی برای کنترل آن دارند.
ویژگی دیگر اتاق تمیز، نوع پوشش کارکنان این اتاق می باشد. کارکنان کلین روم با در نظر گرفتن کاربرد یا کلاس اتاق های تمیز باید پوشش های خاصی داشته باشد. پوشش کارکنان اتاق تمیز گاهی صرفاً کلاه و دستکش است و در برخی موارد نیز کارکنان باید پوششی سر تا پا داشته باشند. مقررات اتاق های تمیز هم ممکن است طبق کلاس بندی های آن ها متفاوت باشد. مقررات کلی کلین روم مواردی مثل لزوم تمیزی دست ها، ناخن ها و صورت عدم استفاده از جواهرات، ممنوعیت حمل اجسام خارجی به داخل اتاق مانند کلید، سیگار، دستمال و غیره است.
فشار هوا در اتاق تمیز چگونه کنترل میشود؟
یکی از اساسی ترین مسائل در زمینه ساخت و طراحی کلین روم، طراحی فشار هوا در این محیط می باشد. قدم اول؛ تعیین میزان فشار هوای مورد نیاز و مثبت یا منفی بودن آن با بررسی کاربرد و مشخصات کامل فعالیت مورد نظر می باشد. تعیین دقیق میزان فشار و مثبت و منفی بودن آن موجب انتخاب درست تجهیزات مورد نیاز برای کنترل فشار هوا و اندازه گیری آن میشود.
استفاده از سیستم تهویه برای کنترل فشار هوا در اتاق تمیز
میزان فشار هوا در اتاق تمیز اگر بیشتر از محیط اطرافش باشد اصطلاحاً فشار مثبت در آن محیط ایجاد شده است. فشار مثبت در اتاق های تمیز اغلب با استفاده از سیستم های تهویه به نام هواساز HVAC به‌وجود می آیند. موارد استفاده از کلین روم هایی با فشار مثبت اغلب در محیط های بیمارستانی جهت مراقبت از بیمارانی با سیستم ایمنی ضعیف یا در کارخانجات برای تولید قطعات حساس مانند میکروچیپ ها می باشد.
فشار هوا در اتاق تمیز اگر کمتر از فضای بیرونی باشد فشار هوای منفی شناخته می شود. فشار منفی نیز با کمک سیستم های تهویه ایجاد می شوند. میزان فشار هوا در اتاق های تمیز توسط تجهیزات خاصی مورد بررسی قرار می گیرد.
نحوه کنترل فشار هوا هنگام تردد کارکنان و باز شدن درب
تردد کارکنان و درب های کالا گذر اتاق تمیز باید با استفاده از سیستم هایی، تحت کنترل قرار گرفته و برنامه ریزی خاصی داشته باشد. عدم برنامه ریزی برای باز و بسته شدن درب‌ها و تردد کارکنان، می تواند فشار هوا در اتاق تمیز را دچار افت ناگهانی کند. افت ناگهانی فشار هوا در اتاق تمیز، ممکن است است فعالیت کلین روم را مختل کند. سیستم های هواساز نیز ممکن است برای تامین فشار هوای از دست رفته تحت فشار قرار گرفته و به مرور دچار مشکل شوند. جهت جلوگیری از افت ناگهانی فشار هوا در اتاق تمیز و عدم ورود ذرات و آلودگی ها، از سیستم اینترلاک استفاده می شود.
سیستم اینترلاک بر روی درب‌های کلین روم نصب می شود. سیستم یکپارچه اینترلاک در صورت باز شدن یک درب، درب های دیگر را قفل میکند تا مانع افت فشار هوا در محیط شود. سیستم های اینترلاک درب های اتاق تمیز در دو حالت معمولی و معکوس مورد استفاده قرار می گیرد.
کنترل تردد کارکنان با استفاده از سیستم اینترلاک در کلین روم
کاربردهای مختلف کلین روم در صنعت
امروز صنایع مختلف طبق نوع فعالیت خود از کلاس بندی های مختلف کلین روم استفاده می کنند. صنایع مختلفی که از کلین روم استفاده می کنند به طور مثال شامل موارد زیر می باشد:
- طراحی، آزمایش و ساخت تجهیزات پزشکی: اغلب تجهیزات پزشکی که باید به صورت کاملا تمیز و بدون هیچ آلودگی و گرد و غباری تولید شوند در کلین روم تولید می شوند. تجهیزات پزشکی تولید شده در اتاق کلین روم شامل مواردی مثل تجهیزات قلبی، سرنگ، سوزن های دندانپزشکی، نخ بخیه، لوازم جراحی و غیره می باشد.
- صنایع الکترونیک : اغلب قطعات الکترونیکی دارای حساسیت بالایی هستند و هر گونه آلودگی می تواند عملکرد آنها را مختل کند به همین دلیل این قطعات در اتاق تمیز ساخته و مونتاژ می شوند. صنایع الکترونیکی برای ساخت قطعات میکروالکترونیک، آی سی ها، مدارهای الکترونیکی و یا مونتاژ قطعات استفاده می کند.
- داروسازی: داروسازی‌ها به دلیل اینکه هر گونه آلودگی در دارو ها، می تواند سلامت بیماران را به خطر بیندازد، مواد دارویی را در اتاق تمیز تولید می کنند.
استفاده از کلین روم در صنایع غذایی
- صنایع غذایی: تولید و بسته بندی محصولات غذایی در اتاق تمیز باعث می شود که محصولات غذایی از هر نوع آلودگی به دور باشند. تولید و بسته بندی این محصولات در اتاق های تمیز باعث می شود، انقضای محصولات به تاخیر بیافتد.
- و غیره.
این مقاله بمنظور آشنایی هرچه بهتر بازدید کنندگان تهیه گردیده است. لذا نظرات ارزشمند شما می تواند ما را در انتخاب بهتر مقالات یاری نماید. کارشناسان شرکت اندیشگران جامع صنعت ایرانیان بصورت 24 ساعته آماده مشاوره در زمینه های طراحی، اجرا و معتبرسازی کلین روم در کنار شما خواهند بود.
این مطلب صرفا جنبه تبلیغاتی داشته و فوت و فن هیچ مسئولیتی را در رابطه با آن نمی‌پذیرد
