در پژوهشی گسترده، سطوح نگران‌کننده‌ای از میکروپلاستیک‌ها در برخی از شناخته‌شده‌ترین رودخانه‌های اروپا از جمله تیمز تا تیبر کشف شده است. پژوهشگران دریافته‌اند که هیچ‌کدام از این آبراهه‌ها از این نوع آلودگی در امان نیستند.
این یافته‌ها حاصل یک همکاری بزرگ علمی است که حضور گسترده و اغلب نامرئی میکروپلاستیک‌ها را در سیستم‌های آب شیرین اروپا نشان می‌دهد.
میزان کلی میکروپلاستیک‌ها
پژوهش گسترده با همکاری چندملیتی
این تحقیق به رهبری دانشمندان «مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه» (CNRS) و با همکاری ۱۹ آزمایشگاه در سراسر اروپا انجام شد.
مطالعه شامل ۱۴ تحقیق مجزا بود که ۹ رودخانه بزرگ از جمله الب، اِبرو، گارون، لوآر، رون، راین، سن، تیمز و تیبر را تحلیل کرد.
حجم قابل توجه با وجود چگالی پایین
با اینکه تراکم ذرات میکروپلاستیک در هر مترمکعب از آب رودخانه‌های اروپا بسیار کمتر از رودخانه‌های آلوده‌ای مانند گنگ یا یانگ‌تسه است، اما حجم بالای آب در رودخانه‌های اروپایی باعث می‌شود که مجموع آلودگی میکروپلاستیکی همچنان چشمگیر باشد.
حضور نگران‌کننده میکروپلاستیک‌ها
میانگین سه ذره در هر مترمکعب
سطح آلودگی شناسایی‌شده در این رودخانه‌ها به‌طور میانگین سه میکروپلاستیک در هر مترمکعب آب بود. این عدد در نگاه اول ممکن است پایین به نظر برسد، اما با در نظر گرفتن جریان سریع آب در این رودها، این مقدار به سرعت تجمع پیدا می‌کند.
به‌طور مثال، رود رون در شهر والانس فرانسه حدود ۳۰۰۰ ذره میکروپلاستیک را در هر ثانیه حمل می‌کند و رود سن در پاریس تقریباً ۹۰۰ ذره در هر ثانیه جابه‌جا می‌نماید.
ژان-فرانسوا گیلیونه، هماهنگ‌کننده پروژه، گفت: «این آلودگی در تمام رودخانه‌های اروپایی حضور دارد» و این حضور گسترده را «نگران‌کننده» توصیف کرد.
میکروپلاستیک‌های نامرئی خطرناک‌تر هستند
گیلیونه همچنین افزود: «جرم میکروپلاستیک‌هایی که با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند، از ذرات قابل مشاهده بیشتر است»؛ موضوعی که تیم پژوهشی را شگفت‌زده کرده است.
پیشرفت ابزارهای تحلیلی از زمان آغاز مطالعه در سال ۲۰۱۹، این امکان را فراهم کرده تا حتی کوچک‌ترین ذرات نیز شناسایی و اندازه‌گیری شوند.
منشأ آلودگی میکروپلاستیکی
سفر تحقیقاتی برای نمونه‌برداری
برای جمع‌آوری داده‌ها، گروهی متشکل از حدود ۴۰ شیمی‌دان، زیست‌شناس و فیزیک‌دان از دهانه رودخانه‌ها تا اولین شهر بزرگ در مسیر آن‌ها سفر کردند.
منابع میکروپلاستیک‌ها
نمونه‌ها نشان دادند که ذرات میکروپلاستیک شامل الیاف مصنوعی لباس‌های شسته‌شده، ذرات ساییده‌شده از لاستیک خودروها و قطعاتی هستند که هنگام باز کردن بطری‌های پلاستیکی آزاد می‌شوند.
الکساندرا تر هاله، شیمی‌دانی که در تحلیل داده‌ها مشارکت داشت، گفت: «میکروپلاستیک‌ها از دانه برنج هم کوچک‌ترند.»
گرانول‌های اولیه پلاستیک یا «اشک پریان»
پژوهشگران همچنین به گرانول‌های پلاستیکی اولیه موسوم به «اشک پریان» برخوردند؛ ذرات کوچکی که در تولید محصولات پلاستیکی استفاده می‌شوند. این گرانول‌ها می‌توانند از محل‌های صنعتی به رودخانه‌ها و اقیانوس‌ها راه یابند، به‌ویژه در پی نشت‌های دریایی.
گیلیونه گفت: «آنچه مشاهده می‌کنیم، آلودگی پراکنده و تثبیت‌شده است، که از همه‌جا سرچشمه می‌گیرد.»
نقش صنعت در آلودگی میکروپلاستیکی
سهم عمده پلاستیک‌های صنعتی
یکی از یافته‌های غافلگیرکننده این بود که یک‌چهارم میکروپلاستیک‌های شناسایی‌شده در رودخانه‌ها از زباله‌های پلاستیکی دورریخته‌شده نیستند، بلکه منشأ آن‌ها گرانول‌های صنعتی است.
تهدید بالقوه برای سلامت انسان
پیامدهای این موضوع بسیار نگران‌کننده هستند؛ یکی از مطالعات حتی وجود باکتری‌ای را روی یک میکروپلاستیک در رود لوآر شناسایی کرده که می‌تواند در انسان عفونت ایجاد کند.
نیاز فوری به اقدام هماهنگ
فشار برای کاهش تولید پلاستیک
به‌عنوان بخشی از ائتلاف بین‌المللی که در مذاکرات سازمان ملل برای کاهش آلودگی پلاستیکی مشارکت دارد، پژوهشگران خواهان راهکارهای پیشگیرانه در مبدا هستند.
گیلیونه گفت: «ائتلاف علمی بین‌المللی که ما نیز عضو آن هستیم، خواهان کاهش چشمگیر در تولید پلاستیک‌های اولیه است، زیرا می‌دانیم تولید پلاستیک مستقیماً با آلودگی مرتبط است.»
تهدید جدی برای انسان و طبیعت
این تحقیق به گفت‌وگوهای جهانی درباره نحوه تنظیم تولید پلاستیک و مدیریت پسماند فوریت می‌بخشد. پیش از این، میکروپلاستیک‌ها در هوای تنفسی، غذای مصرفی، جریان خون و حتی مغز انسان نیز شناسایی شده‌اند.
حضور آن‌ها در رودخانه‌های اصلی اروپا نشان می‌دهد که مشکل دیگر محدود به سواحل دوردست یا مناطق صنعتی نیست، بلکه محلی، ماندگار و در حال گسترش سریع است.
هشدار دانشمندان
دانشمندان هشدار می‌دهند که بدون اقدامات سریع و هماهنگ برای محدود کردن تولید پلاستیک، بهبود استانداردهای صنعتی و اجرای مقررات سخت‌گیرانه‌تر، این شکل از آلودگی بیشتر گسترش خواهد یافت و نسل‌های آینده، سلامت عمومی و زیست‌بوم‌ها را تهدید خواهد کرد.
این مطالعه کامل در مجله Environmental Science and Pollution Research منتشر شده است.
