بر اساس گزارش یک تیم علمی، رشد یخ زمستانی قطب شمال در سال جاری به کمترین میزان خود در تاریخ رسیده است.
در تاریخ ۲۳ مارس، مساحت یخ قطب شمال به اوج خود یعنی حدود ۵.۵۳ میلیون مایل مربع (۱۴.۳۳ میلیون کیلومتر مربع) رسید که حدود ۳۰,۰۰۰ مایل مربع کمتر از رکورد قبلی در سال ۲۰۱۷ است. به عبارتی، منطقه‌ای به اندازه ایالت کالیفرنیا از بین رفته است.
این رقم نگران‌کننده نشان‌دهنده پنجمین باری از سال ۲۰۱۵ است که حداکثر یخ زمستانی در یکی از پایین‌ترین میزان‌های ثبت‌شده قرار دارد.
افزایش دمای جهانی، عامل اصلی کاهش یخ
والت میر، دانشمند مرکز ملی داده‌های برف و یخ، توضیح می‌دهد که قطب شمال در دمایی نزدیک به نقطه انجماد قرار دارد و تغییرات کوچک دما می‌توانند تأثیرات بزرگی بر روی یخ‌های این منطقه بگذارند.
وی می‌گوید:
“افزایش دمای جهانی، علت اصلی کاهش یخ است. یخ دریایی بسیار حساس است… در دمای ۳۱ درجه فارنهایت می‌توان روی یخ اسکیت بازی کرد، اما در ۳۳ درجه شنا خواهید کرد.”
یک هشدار جهانی
جنیفر فرانسیس، دانشمند مرکز تحقیقات آب‌وهوایی وودول، این رکورد را یک زنگ خطر دیگر در مورد تغییرات اقلیمی می‌داند. وی معتقد است که یخ دریای قطب شمال مانند یک سیستم هشدار زودهنگام عمل می‌کند و تغییراتی را نشان می‌دهد که ممکن است هنوز در سایر نقاط زمین مشهود نباشند.
اما این تغییرات فقط بر حیات‌وحش قطب شمال تأثیر نمی‌گذارد. دانشمندان معتقدند که گرم شدن این منطقه الگوهای جوی را در سراسر جهان تغییر می‌دهد و می‌تواند باعث بروز طوفان‌های شدیدتر، بارندگی‌های نامنظم و موج‌های سرمایی در عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر شود.
همچنین مطالعات نشان می‌دهد که قطب شمال حدود چهار برابر سریع‌تر از میانگین جهانی گرم می‌شود. این افزایش دما باعث کاهش تفاوت دمایی بین قطب و سایر مناطق می‌شود که بر جریان جت استریم تأثیر گذاشته و آن را ناپایدارتر می‌کند.
اهمیت حیاتی یخ‌های زمستانی
کاهش یخ زمستانی مشکلاتی را برای پستانداران دریایی مانند خرس‌های قطبی، فوک‌ها و برخی گونه‌های ماهی‌ها ایجاد می‌کند که برای بقای خود به یخ‌های پایدار نیاز دارند.
به گفته میر، اگرچه معمولاً ذوب شدن یخ‌های تابستانی بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد، اما میزان یخ زمستانی نیز بسیار مهم است؛ زیرا تعیین می‌کند که یخ‌ها چگونه در ماه‌های گرم‌تر دوام خواهند آورد.
ژولین استروو، دانشمند یخ‌شناسی دانشگاه مانیتوبا، می‌گوید:
“مشکل فقط کم شدن مقدار یخ نیست، بلکه ضخامت آن نیز کاهش یافته و آسیب‌پذیرتر شده است.”
با این حال، وی هشدار می‌دهد که کمترین مقدار یخ زمستانی لزوماً به معنای کمترین مقدار یخ تابستانی نخواهد بود.
چند دهه کاهش یخ‌های زمستانی
در مقایسه با داده‌های قبلی، این کاهش بسیار چشمگیر است. در سال ۱۹۷۹، اولین سال ثبت داده‌های ماهواره‌ای، مساحت یخ زمستانی قطب شمال حدود ۶.۴۲ میلیون مایل مربع بود. اما اکنون، این منطقه ۹۰۰,۰۰۰ مایل مربع (بزرگ‌تر از کشور پاکستان) از دست رفته است.
همچنین در هشت سال اخیر، رویدادهای گرمایشی شدید، روند سرمایشی ۴۰ ساله را کاهش داده‌اند، اما رکوردهای مداوم کاهش یخ‌های زمستانی نشان‌دهنده شدت گرفتن تغییرات اقلیمی در قطب شمال است.
تأثیرات بر حیات‌وحش و محیط زیست
کمتر شدن یخ‌های زمستانی تهدیدی جدی برای حیات‌وحش قطب شمال محسوب می‌شود:
- خرس‌های قطبی برای شکار فوک‌ها به یخ‌های ضخیم نیاز دارند، اما کاهش یخ آن‌ها را مجبور می‌کند تا به خشکی بروند، جایی که منابع غذایی محدودتری دارند.
- فوک‌ها برای زاد و ولد به یخ‌های پایدار وابسته‌اند.
- جمعیت ماهی‌ها ممکن است تغییر کند، که این مسئله می‌تواند تأثیری مستقیم بر شیوه زندگی بومیان قطب شمال و صنعت ماهیگیری محلی داشته باشد.
تأثیرات گسترده‌تر تغییرات قطب شمال
این تغییرات فقط به قطب شمال محدود نمی‌شود. در قطب جنوب نیز اخیراً کاهش شدیدی در سطح یخ‌های دریایی مشاهده شده است، و این هم‌زمانی نگرانی‌های جهانی را افزایش داده است.
به گفته میر، میزان کل یخ‌های دریایی جهان در ماه فوریه به کمترین مقدار ثبت‌شده رسیده است که نشان‌دهنده تغییراتی گسترده و جهانی در سیستم‌های آب‌وهوایی است.
دانشمندان هشدار می‌دهند که ذوب شدن یخ‌های قطبی باعث گرم‌تر شدن زمین از طریق “اثر آلبدو” می‌شود:
- هرچه یخ‌های سفید و منعکس‌کننده نور خورشید کمتر شوند، آب‌های تیره‌تر بیشتر نور خورشید را جذب کرده و گرمای بیشتری را حفظ خواهند کرد، که خود باعث افزایش بیشتر دمای زمین خواهد شد.
هشداری برای آینده
اتفاقاتی که در قطب شمال در حال وقوع است، می‌تواند نشانه‌ای از تغییرات عمیق‌تر در سراسر جهان باشد. این تغییرات می‌توانند بر سواحل، الگوهای شدید آب‌وهوایی و اکوسیستم‌های جهانی تأثیر بگذارند.
محققان همچنان به بهبود مدل‌های پیش‌بینی تغییرات قطبی ادامه می‌دهند تا بتوانند تصویری روشن‌تر از آینده ارائه دهند. هدف آن‌ها این است که مردم از آلاسکا تا اروپا آمادگی بیشتری برای این تغییرات داشته باشند.
در حال حاضر، این رکورد جدید برای یخ‌های زمستانی قطب شمال، یک یادآوری جدی است که جهان گرم‌تر می‌شود و مکان‌های یخی امن، روز به روز در حال کاهش هستند.
