ابزارهای هوش مصنوعی متن‌باز زیادی را امتحان کرده‌ام، اما تنها چهار اپلیکیشن واقعاً کاربردی را هر روز استفاده می‌کنم. دلیل انتخاب آن‌ها ساده است: کاربری آسان، امنیت بالا به خاطر اجرای محلی روی سخت‌افزار خودم و البته رایگان بودن. در ادامه همراه با ما باشید.
اپلیکیشن LocalAI
LocalAI یک اپلیکیشن متن‌باز است که به شما امکان می‌دهد مدل‌های زبانی بزرگ را مستقیماً روی سخت‌افزار خود اجرا کنید. این ابزار بیش از ۱۱۰۰ مدل در کتابخانه‌اش دارد و شما می‌توانید بسته به نیاز خود هرکدام را نصب و اجرا کنید.
نکته منفی این برنامه این است که اپلیکیشن دسکتاپ اختصاصی ندارد و باید از طریق خط فرمان نصب و اجرا شود. با دستور local-ai models install [model identifier] می‌توانید مدل دلخواه را نصب کنید و سپس با دستور local-ai run [model identifier] آن را اجرا نمایید.
بعد از راه‌اندازی، رابط کاربری تحت وب LocalAI یک محیط دوستانه و ساده در اختیار شما قرار می‌دهد تا با مدل تعامل کنید، پرامپت‌های سفارشی بسازید، یا مدل‌های دیگر را مرور و نصب کنید.
اپلیکیشن AnythingLLM
AnythingLLM یکی از انعطاف‌پذیرترین اپلیکیشن‌های متن‌باز برای کار با مدل‌های زبانی بزرگ است. رابط کاربری ساده‌اش باعث می‌شود حتی بدون مهارت فنی بتوانید مدل‌ها را دانلود و اجرا کنید. این برنامه از مدل‌های مختلف پشتیبانی می‌کند، از جمله مدل‌های محبوب OpenAI، Anthropic، Mistral و همچنین استقرارهای محلی با Ollama یا LM Studio.
یکی از ویژگی‌های مهم AnythingLLM وجود «فضاهای کاری» است. شما می‌توانید اسناد خود را بارگذاری و سازمان‌دهی کنید و سپس با هوش مصنوعی تعامل داشته باشید تا پاسخ‌های دقیق و متناسب با محتوای خودتان دریافت کنید. برای نمونه، می‌توانید یک PDF آموزشی را بارگذاری کنید و از مدل بخواهید نکات کلیدی را استخراج کند.
این اپلیکیشن از پایگاه‌های داده برداری هم پشتیبانی می‌کند تا بازیابی اطلاعات مرتبط سریع و دقیق انجام شود. AnythingLLM را می‌توانید روی ویندوز، مک و لینوکس نصب کنید و نسخه موبایلی نیز در دست توسعه است.
Jan.ai
اگر به دنبال جایگزینی شبیه ChatGPT هستید که متن‌باز و امن باشد، Jan.ai انتخابی عالی است. این برنامه کاملاً روی سیستم شما اجرا می‌شود و هیچ داده‌ای به سرورهای ابری ارسال نمی‌شود. همین موضوع آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای کاربران حساس به حریم خصوصی تبدیل می‌کند.
رابط کاربری ساده و بدون حواس‌پرتی دارد و تجربه‌ای شبیه گفت‌وگو با ChatGPT را ارائه می‌دهد. عملکرد برنامه به سخت‌افزار شما بستگی دارد؛ هرچه GPU و RAM قوی‌تر باشد، پاسخ‌ها سریع‌تر و پیچیده‌تر خواهند بود.
پس از نصب، برنامه یک مدل پایه دانلود می‌کند تا فوراً شروع به کار کنید، اما می‌توانید از بخش Hub مدل‌های بیشتری را از منابعی مثل HuggingFace دریافت کنید. همچنین امکان اتصال به مدل‌های ابری مانند OpenAI و Gemini وجود دارد. یکی دیگر از قابلیت‌های کاربردی Jan.ai این است که می‌توانید فایل‌ها را بارگذاری کرده و تحلیل محتوای آن‌ها را دریافت کنید؛ ویژگی‌ای که برای پژوهش و مطالعه بسیار مفید است.
اپلیکیشن Ollama
Ollama هم یکی دیگر از اپلیکیشن‌های متن‌باز محبوب است که امکان اجرای مدل‌های زبانی روی سخت‌افزار شما را می‌دهد. کتابخانه مدل‌های آن متنوع است: Llama 3، Mistral، Gemma، DeepSeek-R1، Phi، Code Llama و بسیاری دیگر.
این اپلیکیشن یک برنامه دسکتاپ برای ویندوز، مک و لینوکس دارد که استفاده از آن را بسیار راحت می‌کند. ظاهر رابط کاربری شبیه به ChatGPT است؛ سمت چپ تاریخچه گفتگو و سمت راست بخش اصلی چت.
Ollama امکان بارگذاری فایل‌ها با حالت drag & drop را فراهم کرده و اگر مدل انتخابی از ورودی چندوجهی پشتیبانی کند، می‌توانید محتوای فایل را مستقیماً تحلیل کنید. حتی می‌توانید طول زمینه را تا ۱۲۸ هزار توکن افزایش دهید. اگر توسعه‌دهنده هستید، می‌توانید Ollama را از طریق خط فرمان نصب و اجرا کنید و مدل‌ها را با دستور ollama run [model identifier] راه‌اندازی نمایید.
سخن پایانی
چه به دنبال امنیت داده‌ها باشید، چه کارایی محلی و چه انعطاف‌پذیری، ابزارهایی مثل LocalAI، AnythingLLM، Jan.ai و Ollama ثابت کرده‌اند که برای بهره‌گیری از قدرت هوش مصنوعی نیازی به قربانی کردن حریم خصوصی یا وابستگی به سرورهای ابری ندارید. این اپلیکیشن‌ها تجربه‌ای مدرن و روان ارائه می‌دهند که به‌راحتی با اپلیکیشن‌های تجاری مانند ChatGPT، Gemini یا Copilot رقابت می‌کنند.
