فکر میکنید اگر خواب ببینید مردهاید یا در حال مردن هستید، آیا در زندگی واقعی هم خواهید مرد؟
این موقعیت را تجسم کنید: نیمههای شب است و شما در خواب ناز به سر میبرید. در خواب رویای پرواز مانند یک ابرقهرمان را میبینید و تکانهای شنل بلند خود را در باد حس میکنید. زمینِ زیر پایتان را از زیر نظر میگذرانید و حتی به اختیار خودتان تصمیم میگیرید که چه زمانی فرود بیایید. این حالت به این دلیل است که رویای شما یک رویای معمولی نیست. برخلاف خوابهای تکه پاره و گیجکنندهای که در زندگی طبیعی میبینید، این بار ذهن شما کاملاً آگاه است که در حال خواب دیدن هستید. شما ممکن است حتی بتوانید حرکات خود را در خوابتان کنترل کنید.
وقتی شما خواب هستید و خواب میبینید اما هنوز آگاهید که در حال خواب دیدن هستید پدیده رویای شفاف یا رویای آگاهانه (lucid dream) رخ میدهد. در این نوع خواب، مغز در مرحلهای بین حالت خواب عمیق REM و بیداری کامل قرار دارد.
بنا به تعریف ویکیپدیا، رؤیای شفاف یا رؤیای آگاهانه یا Lucid Dream به رؤیایی اطلاق میشود که رویابین در آن از این واقعیت که در حال رؤیا دیدن است، آگاه میشود. در رؤیای شفاف رویابین همچنان توانایی کنترل محیط فیزیکی را ندارد ولی به صورت آگاهانه روی رؤیا کنترل دارد و میتواند صحنه رؤیا را به میل خود تغییر دهد. به همین دلیل بسیاری از فانتزیها و غیرممکنها میتوانند قابل تجربه باشند.
هنگامی که رویای شفاف میبینید، رخدادها را میتوانید خیلی واقعی احساس کنید. مثلاً فرض کنید در حال رانندگی در یک جاده مواج و پر از سراشیبی و سربالایی هستید. به بالای یه تپه میرسید و حالا مسیرتان در سراشیبی قرار دارد. ترمز میگیرید و ناگهان متوجه میشوید که ترمزها از کار افتاده است. به تدریج بر سرعت خودرو افزوده میشود و کنترل خودرو را از دست میدهید. سعی میکنید خودتان را در مسیر جاده نگه دارید و با وجود این که میدانید ترمز بریدهاید، باز هم مدام پایتان را روی ترمزها فشار میدهید. این را هم میدانید که به زودی تصادف میکنید و خواهید مرد… مدتی بعد واقعاً همین اتفاق در خواب رخ میدهد و شما میمیرید! مرگ ناگهانی شما تأثیر هیجان انگیزی در خوابتان دارد. اما اگر در خواب ببینید که مردهاید، آیا واقعاً میمیرید؟
خدا رو شکر، پاسخ منفی است. حداقل ما این طور فکر میکنیم که جواب منفی است زیرا حقیقت این است که اگر کسی در رویای شفاف خود مرگ خود را ببیند و بمیرد، ما راهی برای فهمیدن آن نداریم. این شخص قطعاً فرصتی برایش نمیماند که تجربه رویای خود را با ما به اشتراک بگذارد زیرا دیگر در این دنیا نیست!
شاید رویای مرگ خیلی هم بد نباشد و حتی فوایدی نیز برای ذهن ما داشته باشد. قبل از هر چیز، خوب است بدانید که اگر شما یادتان باشد که خواب دیدهاید، حتی اگر خوابتان بد یا ترسناک باشد، حداقل میدانید که چرا در ساعات آتی و در زمان بیداری احساس تشویش و بیقراری میکنید.
در هر حال، ممکن است با چنین رویای شفافی تمام روز احساس بیتابی و تشویش داشته و مدام منتظر رسیدن لحظه مرگ خود باشید؛ بدتر از همه این است که بدانید در رویای شفافی جان خود را از دست دادهاید که حتی ممکن است به سختی جزییات آن را به یاد آورید. کارشناسانِ این نوع خوابها بر این باورند که درک پذیرش مرگ در خواب به افراد کمک میکند مرگ در زندگی واقعی را راحتتر بپذیرند. شاید اگر خواب مرگ خود را ببینید و با آن رو به رو شوید، دیگر از مردن هراسی به دل راه ندهید. در نهایت، باید قبول کنید که به قول معروف این شتری است که دیرو یا زود دم خانه هر کسی میخوابد؛ یک روز نوبت دیگران است و یک روز نوبت شما.
مطالعات دانشگاهی به این نتیجه رسیدهاند که رویاهای شفاف میتوانند تحمل کابوسها را هفت برابر بیشتر کنند. شرکتکنندگان در این آزمایشات متوجه شدند که اگر آگاه باشند که در کابوس شبانه هستند و خواب میبینند، حدود ۶۰ درصد از مواقع احساس راحتی میکنند و خیالشان راحت میشود که حتی اگر در رویایشان بمیرند، باز هم این فقط یک رویاست.