به دلیل قوانین تنظیمی در اتحادیه اروپا و ایالات متحده، شرکت‌ها سیاست‌های شفافیت دستمزد را در دستور کار خود قرار داده‌اند و شروع به اعلام دستمزدها در آگهی‌های شغلی کرده‌اند. تحقیقات نشان می‌دهد که شفافیت دستمزد می‌تواند به افزایش وفاداری کارکنان، جذب استعدادهای جدید و کاهش اختلافات جنسیتی کمک کند. با این حال، در فرآیند گذار به این رویکرد، چالش‌های سیستمی و نگرش‌های تابوگونه نیز وجود دارد. اما آیا شرکت‌های ترکیه برای این تغییر آماده هستند؟
نقطه عطفی در ایالت کلرادوی آمریکا
در سال 2020، ایالت کلرادو تغییر مهمی را تجربه کرد: قانونی به تصویب رسید که شرکت‌ها را ملزم می‌کرد بازه حقوق را در آگهی‌های شغلی اعلام کنند. این قانون به نقطه عطفی برای کسب‌وکارها و کارکنان تبدیل شد؛ چرا که بسیاری از شرکت‌ها مجبور شدند حقوق‌ها را به شکلی شفاف‌تر و قابل فهم‌تر اعلام کنند. حتی برخی شرکت‌های بزرگ ترجیح دادند دیگر در کلرادو آگهی شغلی منتشر نکنند.
با وجود واکنش‌های اولیه، شفافیت دستمزد به مرور به یک مزیت رقابتی برای شرکت‌ها تبدیل شد. این قانون، با عنوان “قانون دستمزد برابر برای کار برابر” شناخته می‌شود و گامی تاریخی برای تضمین برابری دستمزد بود.
شفافیت دستمزد در اتحادیه اروپا
در اتحادیه اروپا نیز “دستورالعمل شفافیت دستمزد اتحادیه اروپا” (EU Pay Transparency Directive) در ژوئن 2026 اجرایی خواهد شد. این دستورالعمل به دنبال الزام کارفرمایان برای شفاف‌سازی در مورد تفاوت‌های جنسیتی در دستمزدها و درج اطلاعات مربوط به حقوق در آگهی‌های شغلی است. آلمان، یکی از اعضای اتحادیه، در سال 2017 پیشتازانه قانون شفافیت دستمزد را اجرایی کرد.
این آگاهی در آمارهای اخیر نیز منعکس شده است. به عنوان مثال، طبق نظرسنجی Mercer در سال 2024، 46 درصد از جویندگان کار تمایلی به درخواست برای موقعیت‌هایی که اطلاعات حقوقی در آگهی آنها ذکر نشده، ندارند.
داده‌های جهانی و تأثیر شفافیت
براساس تحقیقی از Mercer، شفافیت دستمزد تنها یک روند نیست، بلکه عاملی مهم در انتخاب شغلی متقاضیان است. این مطالعه که با پاسخ‌های 1160 شرکت‌کننده از 52 کشور (از جمله ایالات متحده، اتحادیه اروپا، انگلیس و کانادا) انجام شد، تأثیر مستقیم این شفافیت بر تصمیم‌گیری شغلی را نشان می‌دهد.
چالش‌های جهانی
تحقیقات Korn Ferry نشان می‌دهد که 80 درصد از کارکنان فلسفه دستمزدی شرکت خود را درک نمی‌کنند. طبق نظرسنجی Adobe، 85 درصد از نسل Z اعلام کرده‌اند که در صورت عدم ذکر بازه حقوقی در آگهی، احتمال درخواست شغلی آنان کاهش می‌یابد.
وضعیت ترکیه
در ترکیه، شفافیت دستمزد همچنان موضوعی چالش‌برانگیز و تا حدی “تابو” محسوب می‌شود. با وجود تلاش‌های برخی شرکت‌ها، این رویکرد هنوز به طور گسترده رواج نیافته است. مورات یشیلدره، یکی از مدیران ارشد Egon Zehnder، معتقد است که شفافیت دستمزد می‌تواند باعث مقایسه و در نهایت بحث در میان کارکنان شود. به گفته وی، برای جلوگیری از تأثیرات منفی، مدیریت مؤثر عملکرد و دستمزد ضروری است.
اونور اوزگودک از شرکت Ergene İK Danışmanlık نیز تأکید می‌کند که در دهه گذشته، برخی شرکت‌های ترکیه تلاش کرده‌اند رویکردهای سیستماتیک ایجاد کنند، اما هنوز این روش‌ها به طور کامل نهادینه نشده‌اند.
معیارهای موفقیت
در این راستا، ناظلی تلابار گولر از Vodafone ترکیه، بر ضرورت آماده‌سازی سیستم‌ها و آموزش کارکنان تأکید دارد. به گفته وی، موفقیت این پروژه بر اساس سه معیار اصلی سنجیده می‌شود:
- نبود اختلاف دستمزدی بر اساس جنسیت.
- افزایش رضایت کارکنان.
- بهبود کیفیت درخواست‌های شغلی خارجی.
برابری جنسیتی
در زمینه شفافیت، اولین گام‌ها توسط شرکت‌هایی برداشته شد که به دنبال برابری جنسیتی بودند. به عنوان نمونه، یک شرکت در بخش سلامت توانست اختلاف دستمزدی میان کارکنان زن و مرد را به کمتر از 1 درصد کاهش دهد. این موفقیت به دلیل ایجاد ساختار دستمزدی شفاف و ارزیابی منصفانه بود.
شفافیت نه تنها به افزایش عدالت کمک می‌کند، بلکه به کارکنان نشان می‌دهد که چگونه حقوق‌شان تعیین می‌شود.
