اگر فکر می‌کنید مقدار آهن بدن‌تان کم است، بهترین راه این است که نزد پزشک بروید و آن را چک کنید. اما روش‌های دیگری هم برای این کار هست.
اگر نمی‌خواهید به دکتر بروید نزد یک تکنسین رفته و نمونه خون بدهید. البته تکنسین‌ها نمی‌توانند میزان دقیق آهن بدن‌تان را به شما بگویند اما می‌توانند هموگلوبین خون‌تان را اندازه بگیرند و اگر آهن بدن‌تان زیاد یا کم است به شما بگویند. همچنین در صورت به اندازه نبودن میزان آهن، بدن علائمی از خود نشان می‌دهد که می‌توان از روی آنها بالا یا پایین بودن آهن بدن را فهمید.
روش اول – ملاقات با دکتر
۱- اگر فکر می‌کنید آهن بدن‌تان کم است نزد دکتر بروید. رفتن نزد دکتر بهترین راه برای چک کردن آهن بدن‌تان است. اگر بدن‌تان علائم کم خونی، مثلا خستگی، را نشان می‌دهد، وقت دکتر بگیرید. در اولین مرحله دکتر از شما راجع به سابقه این بیماری در خانواده‌تان می‌پرسد و سپس از شما تست می‌گیرد. ممکن است دکترتان راجع به رژیم غذایی‌تان هم از شما بپرسد و اگر خانم هستید راجع به خونریزی شدید در دوران قاعدگی‌تان از شما سوال کند.
- اگر تپش قلب یا تنگی نفس دارید مستقیما به اورژانس مراجعه کنید. همچنین، اگر هم در قفسه سینه‌تان احساس درد می‌کنید و هم در تنفس دچار مشکل هستید سریعا به اورژانس بروید.
۲- معاینه فیزیکی. پزشک کارهایی از قبیل نگاه کردن به پوست، قسمت گوشتی ناخن و چک کردن دهان‌تان انجام خواهد داد. به ضربان قلب و صدای ریه‌هاتان گوش می‌دهد و شکم‌تان را معاینه می‌کند. همچنین از شما راجع به علائمی که دارید می‌پرسد.
- برخی علائم کم بودن آهن بدن شامل خستگی، تنگی نفس، سرگیجه، سردی اندام‌ها، رنگ پریدگی پوست، کم اشتهایی و اشتها برای خوردن چیزهای غیر خوراکی است. اگر یکی از علائم بالا را دارید دکترتان را در جریان بگذارید.
- دیگر نشانه‌های فیزیکی که ممکن است دکتر به دنبال‌شان بگردد شامل شکننده شدن ناخن‌ها، باد کردن زبان، ترک در گوشه‌های دهان و ابتلای مکرر به عفونت است.
۳- برای آزمایش خون آماده باشید. اگر دکتر فکر کند که سطح آهن بدن‌تان بالا یا پایین است برای‌تان آزمایش خون تجویز می‌کند. دکتر ممکن است بیش از یک نوع آزمایش خون برای‌تان بنویسد.
روش دوم – از طریق اهدای خون سطح آهن خون‌تان را بررسی کنید
۱- مکانی برای اهدای خون پیدا کنید. در اینترنت جستجو کنید و مراکز اهدای خون نزدیک خانه‌تان را پیدا کنید.
۲- به مراکز اهدای خون مراجعه کنید. در این روش باید خون اهدا کنید و تست میزان آهن خون بخشی از پروسه اهدای خون است. معمولا هر زمانی که مراجعه کنید می‌توانید خون اهدا کنید و نیاز به گرفتن وقت قبلی نیست. در این روش باید سلامت باشید و بیماری نداشته باشید. همچنین باید حداقل بالای ۱۷ سال باشید و وزن‌تان هم حداقل ۵۰ کیلوگرم باشد.
- سلامت بودن به این معنی است که شما می‌توانید کارهای معمول و روتین را انجام دهید و بیماری مزمنی مانند دیابت ندارید یا بیماری‌تان تحت درمان است. همچنین نباید هیچ گونه عفونتی در بدن‌تان وجود داشته باشد و مثلا سرما خورده نباشید و آنفولانزا نداشته باشید. بیماری‌های دیگر مثلا ایدز و هپاتیت هم که دیگر گفتن ندارد.
۳- دستگاه تست خون. قبل از اینکه آزمایش خون بدهید می‌توانید نزد یک تکنسین آزمایشگاه مراجعه کنید و با استفاده از دستگاه تست خون که سوزنی باریک و کوچک دارد یک قطره از خون‌تان را امتحان کنید.
۴- میزان هموگلوبین خون‌تان را بفهمید. در اکثر موارد تکنسین مقدار دقیقی به شما نمی‌دهد و فقط می‌تواند بگوید هموگلوبین‌تان کم یا زیاد است که با استفاده از میزان هموگلوبین می‌توان سطح آهن بدن را فهید.
روش سوم- به دنبال نشانه‌های آهن زیاد یا کم بدن باشید
۱- اگر فکر می‌کنید آهن بدن‌تان کم است در خود به دنبال نشانه‌های ضعف یا خستگی مفرط باشید. خستگی یکی از نشانه‌های اولیه کم بودن آهن بدن است. آهن برای سلول‌های قرمز خون ضروری است و این سلول‌ها هستند که اکسیژن بدن را حمل می‌کنند. زمانی که سلول‌های قرمز خون کم باشند بدن آن قدری که نیاز دارد اکسیژن دریافت نمی‌کند و احساس خستگی و ضعف خواهد کرد.
- این نشانه به صورت خستگی یکی دو روزه نیست، این خستگی مدت بیشتری در بدن می‌ماند و عمیق‌تر از یک خستگی معمولی است.
۲- اگر فکر می‌کنید آهن بدن‌تان کم است در خود به دنبال نشانه‌هایی مانند سرگیجه یا تنگی نفس باشید. چون بدن اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند ممکن است احساس سرگیجه کنید و حس کنید سرتان سبک است. در موارد شدید این مورد ممکن است باعث شود مشکلاتی در تنفس‌تان ایجاد شود، مثلا نتوانید عمیق نفس بکشید. البته این نشانه‌ها نادر اند و بیشتر در مواردی بروز می‌کنند که فرد در حال خونریزی باشد. همچنین ممکن است سر درد هم بگیرید.
۳- چک کنید آیا اندام‌های بدن‌تان سرد هستند. وقتی آهن بدن‌تان کم است قبل‌تان باید بیشتر کار کند تا بتواند خون را به تمام بدن‌تان برساند چون سلول‌های قرمز خون‌تان کم هستند و سلول‌های زیادی برای حمل اکسیژن در خون وجود ندارند.
۴- درون آیینه به خود نگاه کنید و به دنبال رنگ پریدگی پوست و دیگر نشانه‌های کمبود آهن در بدن باشید. وقتی با وجود تلاش قلب اکسیژن درست و حسابی به بدن نمی‌رسد، ممکن است پوست‌تان رنگ پریده شود. همچنین ممکن است متوجه این نشانه‌ها در قسمت گوشتی ناخن و لثه‌هاتان هم بشوید.
۵- اگر فکر می‌کنید آهن بدن‌تان کم است، گوش به زنگ بیماری‌های قلبی باشید. چون آهن بدن کم است و در نتیجه اکسیژن هم کم است، قلب‌تان بیشتر کار می‌کند تا خون بیشتری به بدن‌تان برساند. به همین دلیل ممکن است دچار بیماری‌های قلبی شودی. برای مثال ممکن است دچار آریتمی قلب یا سوفل قلب (به صداهای غیر معمول قلب گفته می‌شود) شوید که مانند این است که قلب‌تان یک تپش را جا می‌اندازد.
۶- اگر فکر می‌کنید آهن بدن‌تان کم است دقت کنید که آیا هوس خوردن مواد غیر خوراکی را دارید. بدن‌تان می‌داند یک ماده مغذی ضروری، آهن، را کم دارد و ممکن است هوس خوردن چیزهایی که خوراکی نیستند را داشته باشد. برای مثال ممکن است هوس خوردن خاک، یخ و یا نشاسته کنید.
۷- اگر فکر می‌کنید که آهن بدن‌تان زیاد است به دنبال نشانه‌های بیماری معده در خود باشید. اصلی‌ترین نشانه بالا بودن آهن بدن، ایجاد مشکلاتی برای معده است. ممکن است دچار یبوست، استفراغ، حالت تهوع یا درد معده شوید که همه این‌ها می‌توانند نشانه بالا بودن سطح آهن بدن‌تان باشند.
