احتمالاً با دیوار بزرگ چین آشنا هستید؛ آن سازه سنگی و آجری شگفت‌انگیز که مسافت‌های طولانی را در مرز تاریخی شمال چین پوشش می‌دهد. اما آیا درباره دیوار بزرگ سبز چین چیزی شنیده‌اید؟
برخلاف همتای باستانی خود، این دیوار زنده و پویا است؛ یک ابتکار بزرگ کاشت درخت که هدف آن مقابله با بیابان‌زایی در حاشیه صحرای گبی است.
به‌تازگی، دیوار بزرگ سبز به یک نقطه عطف اساسی دست یافته و بیش از چهار دهه تلاش بی‌وقفه برای تبدیل مناظر خشک به اکوسیستم‌های پررونق را رقم زده است.
دیوار بزرگ سبز، صحرای گبی را محاصره می‌کند
اواخر سال گذشته، کارگران متعهد در منطقه خودمختار سین‌کیانگ در شمال غربی چین، به‌طور موفقیت‌آمیزی یک “کمربند سبز” به طول حدود ۳۲۰۰ کیلومتر را که صحرای مشهور تکله‌مکان را احاطه می‌کند، تکمیل کردند.
صحرای تکله‌مکان که اغلب به نام “دریای مرگ” شناخته می‌شود، بزرگ‌ترین بیابان چین است. این ابتکار بخشی از برنامه بزرگ‌تر جنگل‌کاری سپر سه‌شمالی – که به دیوار بزرگ سبز چین نیز معروف است – محسوب می‌شود.
از زمان آغاز این پروژه در سال ۱۹۷۸، این تلاش به‌عنوان یکی از جامع‌ترین مأموریت‌های کاشت درخت در جهان شناخته می‌شود.
گسترش دیوار بزرگ سبز چین
این پروژه سبز قرار است تا میانه قرن ۲۱ میلادی ۱۳ استان را دربرگیرد و مساحتی بالغ بر ۱.۵ میلیون مایل مربع (۳.۹ میلیون کیلومتر مربع) یا ۴۲ درصد از کل مساحت کشور چین را پوشش دهد.
اهداف این برنامه شامل محافظت از چین در برابر طوفان‌های شنی شمالی و جلوگیری از گسترش بیابان‌هایی مانند صحرای سین‌کیانگ است.
با تکمیل بخش مربوط به صحرای تکله‌مکان، حدود ۳۰۰,۰۰۰ کیلومتر مربع (۱۱۶,۰۰۰ مایل مربع) درخت کاشته شده و پوشش جنگلی چین را از ۱۰ درصد در سال ۱۹۴۹ به ۲۵ درصد تا سال ۲۰۲۳ افزایش داده است. در سین‌کیانگ نیز پوشش جنگلی طی ۴۰ سال از ۱ درصد به ۵ درصد رسیده است.
بهبود پایداری اقتصادی
برخلاف پروژه مشابه در آفریقا، برنامه چین تاکنون موفقیت‌های چشمگیری به‌دست آورده است. منابع دولتی اعلام کرده‌اند که این پروژه “پایداری اکولوژیکی را بهبود داده و از جوامع محلی حمایت می‌کند.”
کشاورزان مناطق خشک شمالی نتایج مثبتی مشاهده کرده‌اند. وانگ یینجی، کشاورزی از استان گانسو در شمال غربی چین، بهبود قابل توجهی را از سال ۱۹۹۹، زمانی که تلاش‌های کاشت درخت شدت یافت، تجربه کرده است.
او می‌گوید: “ذرت ما بلندتر شد. ماسه‌ای که قبلاً از شرق و شمال شرق به اینجا می‌وزید، متوقف شد.”
در طول سال‌ها، این کمپین به‌خوبی توانسته نیروها و داوطلبان را سازمان‌دهی کند. همچنین این پروژه به بررسی گونه‌های گیاهی مقاوم به شرایط بیابانی پرداخته است.
چالش‌های دیوار بزرگ سبز
با این حال، این ابتکار خالی از نقد نیست. برخی ادعا کرده‌اند که این پروژه طوفان‌های شنی در پکن را کاهش نداده و دیگران نرخ پایین بقای درختان کاشته شده را زیر سؤال برده‌اند.
منتقدان همچنین استدلال کرده‌اند که درختان کاشته شده برای استفاده از آب و زمین با فعالیت‌های کشاورزی رقابت می‌کنند. اما بسیاری به ارزش کاشت درخت در مواجهه با گرم شدن جهانی و تغییرات آب و هوایی باور دارند.
جیانگ دونگ‌هوی، یکی از مقامات سین‌کیانگ، می‌گوید: “تکمیل پروژه کنترل بیابان تکله‌مکان، پایان کنترل بیابان نیست بلکه آغاز جدیدی است. ما به گسترش کمربند سبز ادامه خواهیم داد… تا از توسعه پایدار از طریق کنترل بیابان اطمینان حاصل کنیم.”
الگویی برای تلاش‌های جهانی جنگل‌کاری
موفقیت‌ها و چالش‌های دیوار بزرگ سبز چین بینش‌های ارزشمندی برای دیگر کشورهایی که با بیابان‌زایی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، ارائه می‌دهد.
ابتکارات مشابه، مانند پروژه دیوار بزرگ سبز آفریقا، از رویکرد چین الهام گرفته‌اند و بر اهمیت استراتژی‌های بومی‌سازی شده برای اکوسیستم‌های محلی تأکید دارند.
برنامه چین اهمیت ترکیب تحقیقات علمی با مشارکت جامعه برای دستیابی به پایداری زیست‌محیطی بلندمدت را نشان می‌دهد.
استفاده از گونه‌های درختی مقاوم به خشکی، تکنیک‌های تثبیت خاک و سیستم‌های آبیاری پیشرفته از عوامل کلیدی در تبدیل مناظر بایر به اکوسیستم‌های حاصلخیز بوده‌اند.
با ادامه تغییرات اقلیمی جهانی و تشدید بیابان‌زایی و تخریب زمین، دیوار بزرگ سبز یادآور قدرت تحول‌زای جنگل‌کاری است – هنگامی که با نوآوری، همکاری و پشتکار همراه باشد.
این اطلاعات از خبرگزاری رسمی چین، شینهوا، منتشر شده است.
